دقت در وضو و رعایت آداب و شرایط آن چگونه در ایجاد حضور قلب تأثیر دارد؟

یکى از عوامل مهم و پیشتاز در ایجاد حضور قلب در نماز، دقت در گرفتن وضو و توجّه قلبى در آن هنگام است. در واقع وضوى کامل و با معرفت، رکن اساسى نماز خاشعانه و عارفانه است. رسول خدا صلى الله علیه و آله مى فرماید: «بَنیِت الصَّلاةُ عَلى اَربِعَةً اَسُهمٍ سَهْم مِنها اِسباغ الوضوء، و سهمٌ منها الرکوع و سَهمٌ منها السُّجود و سَهمٌ منها الخُشُوع»[1] ؛ «نماز بر چهار بخش بنا شد: گرفتن وضوى با نشاط کامل، رکوع، سجود و خشوع».امام صادق علیه السلام مى فرماید: «هر کس وضوى خوب بگیرد و دو رکعت نماز با رکوع و سجود کامل به جاى آورد و با خداى خود خلوت کند و بر رسول خدا صلى الله علیه و آله درود فرستد؛ سپس حاجت خود را از خدا درخواست نماید، هرگز ناامید و ناموفق نخواهد بود».[2] شخصى از پیامبر صلى الله علیه و آله درخواست کرد که راهى به او بنمایاند تا حضور قلب بیشترى در نماز پیدا کند؛ حضرت او را به شاداب گرفتن وضو فرمان داد؛ یعنى، وضو را با طراوت، نشاط و توجّه بگیر.شناخت اسرار وضوامام رضا علیه السلام در جواب مسائل محمدبن سنان نوشت: «وضو که به خاطر آن شستن وجه و ذراعین و مسح رأس و قدمین بر بنده واجب است، قیام بنده در ساحت و حضور پروردگار خود، و رو آوردن بنده به درگاه او است با جوارح ظاهرى خود، و ملاقات نمودن بنده است با آن جوارح ظاهر، با «کرام الکاتبین» است[3] .شستن صورت؛ یعنى، خدایا! هر گناهى که با این صورت (چشم و گوش و زبان) انجام داده ام، آن را شست و شو مى کنم که با صورت پاک به جانب تو عبادت کنم و با پیشانى پاک، سر بر خاک سپارم.شست دست ها؛ یعنى، خدایا! از گناه دست شستم و گناهانى که را با دستم مرتکب شده ام، دستم را تطهیر مى کنم.مسح سر؛ یعنى، خدایا از هر خیال باطل و هوس خام که در سرم پرورانده ام، سرم را تطهیر مى کنم و آن خیال هاى باطل را از سر به دور مى اندازم.مسح پا؛ یعنى، خدایا از جاى بد رفتن پا مى کشم و این پا را از هر گناهى که با آن انجام داده ام تطهیر مى کنم.اگر کسى نام مبارک حق تعالى را بر زبان بیاورد، باید دهان را تطهیر کند. این گوشه اى از اسرار وضو گرفتن است.[4] امام خمینى(ره) وقتى مى خواست وضو بگیرد، دقت زیادى داشت که آب کم مصرف کند. این مراقبت در جزئى ترین حرکاتشان مشاهده مى شد. همیشه قبل از اذان ظهر جمعه غسل جمعه مى کرد و هیچ وقت غسل جمعه ایشان ترک نمى شد. هر وقت امام وضو مى گرفت، تمام جزئیات وضو را رو به قبله انجام مى داد. حتى اگر دستشویى رو به قبله نبود. در هر مورد، از اینکه یک کف دست آب بر مى داشت، شیر را مى بست و رو به قبله آب را به صورت یا دست مى زد. حضرت امام، بر مبناى تعهد و بنا به اعقتاد اسلامى شان، کوشش مى کرد همان را عمل کند که مى فرمودند؛ مثلاً اگر وقت وضو گرفتن به یکى از اعضاى خانواده، تذکر مى داد که آب را بیش از حد مصرف نکنید، این عمل را خودشان نیز دقیقاً انجام مى داد.[5] پاورقی:1- مستدرک الوسائل، ج 1، ص 265.2- بحارالانوار، ج 85، ص 324.3- وسائل الشیعه، ج 2، ص 283.4- عبداللّه جوادى آملى، اسرار عبادات، ص 20 و 21.5- امام در سنگر نماز، ص 91. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه