سلام. طبق آیه ۵ سوره مائده که می فرماید: وَ طَعامُ ٱلَّذینَ أوتوا ٱلْکِتابَ حِلٌّ لَکُم؛ طعام اهل کتاب برای شما حلال شده؛ بر فرض اگر اهل کتابی مرا دعوت کند، می توانم از غذای وی استفاده کنم؟ ممنون از لطفتون .

آیه 5 سوره مبارکه مائده می فرماید: الْیَوْمَ أُحِلَّ لَکُمُ الطَّیِّباتُ وَ طَعامُ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ حِلٌّ لَکُمْ وَ طَعامُکُمْ حِلٌّ لَهُمْ... .ترجمه:امروز چیزهاى پاکیزه براى شما حلال شد و (همچنین) غذاى اهل کتاب براى شما حلال است و غذاى شما براى آنها حلال مى باشد...منظور از " طعام اهل کتاب" که در این آیه حلال شمرده شده است، چیست؟بیشتر مفسران و دانشمندان اهل سنت، معتقدند که هر نوع طعامى را شامل مى شود، خواه گوشت حیواناتى باشد که به دست خود آنها ذبح شده و یا غیر آن، ولى اکثریت قاطع مفسران و فقهاى شیعه بر این عقیده اند که منظور از آن غیر از گوشتهایى است که ذبیحه آنها باشد، تنها عده کمى از دانشمندان شیعه پیرو نظریه اولند.روایات متعددى که از ائمه اهل بیت(ع) نقل شده این مطلب را تاکید مى کند که منظور از طعام در این آیه، غیر ذبیحه هاى اهل کتاب است. در تفسیر على بن ابراهیم از امام صادق(ع) نقل شده که در باره آیه فوق چنین فرمود:عنى بطعامهم هاهنا الحبوب و الفاکهة غیر الذبائح التی یذبحون فانهم لا یذکرون اسم اللَّه علیها :" منظور از طعام اهل کتاب حبوبات و میوه ها است، نه ذبیحه هاى آنها زیرا آنها هنگام ذبح کردن نام خدا را نمى برند" .و روایات متعدد دیگرى که در جلد 16 وسائل الشیعه در باب 51 از ابواب اطعمه و اشربه صفحه 371 مذکور است.دقت در آیات ما قبل نشان مى دهدکه تفسیر دوم (تفسیر طعام به غیر ذبیحه) به حقیقت نزدیکتر است، زیرا همانطور که امام صادق(ع) هم در روایت فوق اشاره فرموده، اهل کتاب غالب شرائط ذبح اسلامى را رعایت نمى کنند، نه نام خدا را مى برند و نه رو به سوى قبله حیوان را ذبح مى کنند و هم چنین پایبند به رعایت سایر شرائط نیستند چگونه ممکن است در آیات قبل چنین حیوانى صریحا تحریم شده باشد و در این آیه حلال شمرده شود .در اینجا چند سؤال پیش مى آید:نخست اینکه اگر منظور از طعام غذاهایى غیر از گوشت است اینها که قبلا حلال بوده است، آیا قبل از نزول آیه خریدن گندم و یا حبوبات دیگر از اهل کتاب مانعى داشته؟ در حالى که همواره داد و ستد در میان مسلمانان و آنها وجود داشته است؟پاسخ این سؤال با توجه به یک نکته اساسى در تفسیر آیه روشن مى شود و آن اینکه آیه در زمانى نازل شد که اسلام بر شبه جزیره عربستان مسلط شده بود و موجودیت و حضور خود را در سراسر شبه جزیره اثبات کرده بود، بطورى که دشمنان اسلام از شکست مسلمین مایوس بودند، در اینجا محدویتهایى را که در معاشرت مسلمانان با کفار قبلا وجود داشت و بخاطر همانها، رفت و آمد با آنان، میهمانى کردن آنها و یا میهمان شدن نزد آنان ممنوع بود، مى بایست بر طرف گردد، لذا آیه نازل شد و اعلام داشت امروز که شما موقعیت خود را تثبیت کرده اید و از خطر آنها بیم ندارید محدودیتهاى مربوط به معاشرت با آنان کم شده است مى توانید به میهمانى آنها بروید و نیز مى توانید آنها را میهمان کنید و همچنین مى توانید از آنها زن بگیرید (هر کدام با شرائطى که اشاره شده است).ناگفته نماند کسانى که اهل کتاب را پاک نمى دانند مى گویند در صورتى مى توان با آنها هم غذا شد که غذاى آنها از قبیل غذاهاى غیر مرطوب باشد و یا در صورت مرطوب بودن با دست آنها تماس نگرفته باشد و اما آن دسته از محققان که معتقد به طهارت اهل کتاب هستند، مى گویند هم غذا شدن با آنها در صورتى که غذایشان از گوشتهاى ذبیحه خودشان تهیه نشده باشد و یقین به نجاست عرضى (نجس شدن با مثل شراب یا آبجو و مانند آنها) نداشته باشیم مى توان با آنها هم غذا شد.خلاصه اینکه آیه فوق در اصل ناظر به رفع محدودیتهاى پیشین در باره معاشرت با اهل کتاب است، گواه بر آن این است که می فرماید:" غذاى شما هم براى آنها حلال است" یعنى میهمانى کردن آنها بى مانع مى باشد، و نیز بلا فاصله در آیه بعد حکم ازدواج با زنان اهل کتاب را بیان کرده، بدیهى است حکومتى مى تواند چنین توسعه اى به اتباع خود بدهد که بر اوضاع محیط کاملا مسلط گردد، و بیمى از دشمن نداشته باشد، چنین شرائطى در واقع در روز غدیر خم و به عقیده بعضى در روز عرفه در حجة الوداع یا بعد از فتح خیبر حاصل گشت، اگر چه روز غدیر خم از هر جهت براى این موضوع مناسبتر بنظر می رسد.جهت اطلاع بیشتر ر. ک : تفسیر نمونه، ج 4، ص 278 . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه