در دعای ابوحمزه ثمالی درباره سختی اهوال قیامت گفته شده است؛ به طور کلی مواقف و ایستگاه های قیامت چند تا است و فلسفه آنها چیست؟

پس از اینکه همه بندگان - به استثناى مخلَصین و شیعیان واقعى در صحنه قیامت حاضر مى شوند، ایستگاه هایى را باید طى کنند تا به مقصد نهایى خود برسند. براساس روایات، صحنه محشر و قیامت، پنجاه موقف و ایستگاه دارد که نخستین آنها، به پاخاستن از قبر و حضور در صحنه محشر است. قرآن مى فرماید: «تَعْرُجُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ إِلَیْهِ فِى یَوْمٍ کانَ مِقْدارُهُ خَمْسِینَ أَلْفَ سَنَةٍ»؛ معارج (70)، آیه 4. ؛ «فرشتگان و روح [ در روز قیامت ] به سوى او عروج مى کنند، در روزى که مقدارش پنجاه هزار سال است». امام صادق علیه السلام با استناد به این آیه مى فرماید: «فَحَاسِبُوا أَنْفُسَکُمْ قَبْلَ أَنْ تُحَاسَبُوا عَلَیْهَا فَإِنَّ لِلْقِیَامَةِ خَمْسِینَ مَوْقِفاً کُلُّ مَوْقِفٍ مِقْدَارُهُ أَلْفُ سَنَةٍ»؛ کافى، ج 8، ص 143. ؛ «پیش از اینکه [ در دادگاه عدل الهى ]حساب شما را محاسبه کنند، از خود [ در دنیا ]حساب بکشید؛ زیرا قیامت داراى پنجاه ایستگاه است که هر ایستگاه، هزار سال به طول مى انجامد». ابن مسعود مى گوید: ما نزد امیرمؤمنان على علیه السلام نشسته بودیم که فرمود: «إن فى القیامة لخمسین موقفاً کل موقف ألف سنة فأول موقف خرج من قبره»nAع؟AnBdM، ج 7، ص 111. ؛ «در قیامت پنجاه موقف و ایستگاه است که هر ایستگاه هزار سال به طول مى انجامد و نخستین ایستگاه هم بیرون آمدن از قبر است». هدف از وجود این ایستگاه ها، پاک شدن انسان ها و پیدا کردن آمادگى ملاقات با خداى سبحان است؛ زیرا قیامت، بازگشت هر چیز به مبدأ خود است «انا للَّه و انا الیه راجعون»، بقره (2)، آیه 245 و نیز ر.ک: نجم (53)، آیه 42؛ انشقاق (84)، آیه 6 ؛ مائده (5)، آیه 18. و تنها کسى مى تواند به بارگاه الهى، بار یابد که با تمام وجود خود، تنها او را بخواهد و خدایى شود. این ایستگاه ها نیز براى پاک شدن انسان ها است؛ اما کسانى که از پیش، در دنیا خود را پاکیزه کرده اند، توقفى بس کوتاه دارند و به اندک زمانى به محضر حق راه مى یابند. این مطلب مضمون حدیثى از پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله است که به ایشان عرض شد: قیامت چه روز طولانى اى است. فرمود: قسم به کسى که جان محمدصلى الله علیه وآله به دست او است، آن روز براى مؤمن کوتاه تر از نماز واجبى است که او در دنیا اقامه مى کند». تفسیر المیزان، ج: 20 ص: 13؛ بحث روایى ذیل آیه 4 سوره مبارکه «معارج»؛ روشن است که این گروه مومنانى هستند که به مقام مخلَصین نرسیده اند. نکته دیگر اینکه ماندن در این توقفگاه ها و طول آن، بستگى به خود فرد دارد. بر حسب بعضى از روایات، سران شرک - که هیچ امیدى به اصلاح آنها نیست و حساب آنان روشن است در این موقف ها نمى ایستند و به سوى دوزخ برده مى شوند. بحارالانوار، ج 7، ص 250 و 260. همچنین شیعیان واقعى نیز در این توقفگاه ها، درنگ ندارند و مستقیم به بهشت مى روند. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه