در حدیث رفع آمده که پیامبر(ص) فرمود: حسد از امت من برداشته شد، منظور چیست؟ آیا حسد مادامی که در دل است گناهی ندارد، در حالی که باعث می شود انسان از فکر خدا باز بماند؟

انسان حسود، حسادتش تا زمانی که در دل هست و به مرحله زبان و عمل نرسیده، گناه محسوب نمی شود و مورد عقاب قرار نمی گیرد. خداوند به قدری نسبت به بندگانش مهربان هست که فکر گناه را برایشان گناه ثبت نکرده، و مورد سرزنش و عقاب قرار نمی دهد. حتی اگر بنده ای گناهی مرتکب شد، خداوند متعال جهت حفظ آبرو و فرصت دادن توبه به بنده اش، به فرشته ثبت کننده گناه دستور می دهد گناه او را، تا 7 ساعت ننویسد. رسول گرامی اسلام(ص) فرموده اند: «صَاحِبُ الْیَمِینِ أَمِیرٌ عَلَی صَاحِبِ الشِّمَالِ فَإِذَا عَمِلَ الْعَبْدُ السَّیِّئَةَ قَالَ صَاحِبُ الْیَمِینِ لِصَاحِبِ الشِّمَالِ لَا تَعْجَلْ وَ أَنْظِرْهُ سَبْعَ سَاعَاتٍ فَإِذَا مَضَی سَبْعَ سَاعَاتٍ وَ لَمْ یَسْتَغْفِرْ قَالَ اکْتُبْ فَمَا أَقَلَّ حَیَاءَ هَذَا الْعَبْدِ؛ دو فرشته موکلند بر آدمی(که اعمال خوب و بد او را می نویسند)، پس هر گاه معصیت کرد فرشته طرف راست که بر فرشته طرف چپ ریاست دارد گوید: گناه او را ننویس(شاید توبه‏ کند)، پس اگر هفت ساعت گذشت و نادم و پشیمان نشد و توبه نکرد گوید: بنویس که این بنده بسیار کم حیا است(و از خدای خود شرمنده نیست که معصیت و نافرمانی او را نموده).»[1] البته این مهلت، مربوط به مؤمنان است؛ نه فاسقان و کفار، به دلیل روایتی که از امام صادق علیه السلام نقل شده است:«هارون از ابن صدقه از حضرت صادق از پدرش علیهما السّلام که فرمود: حسن بصری خدمت پدرم حضرت باقر علیه السّلام رسید و گفت: ای ابا جعفر، شنیده ام که شما چنین گفته اید: که هر بنده ای که گناهی کند، خداوند هفت ساعت به او مهلت می دهد که اگر توبه و استغفار نمود؛ آن گناه بر او نوشته نمی شود؟ پدرم فرمود: من این طور نگفته ام. آنچه گفته ام این است که: هر بنده ای که مؤمن و با ایمان باشد، چنین است.»[2] البته گاهی اوقات بی اختیار برخی گناهان مثل حسد در ذهن خطور می کند که می بایست چند کار انجام دهیم: 1- به ما دستور داده اند تا ممکن است فکر گناه هم نداشته باشیم که با تمرین و مراقبت امکان آن فراهم می شود. امام صادق علیه السلام از حضرت مسیح(ع) روایت کرده است که ایشان می فرمود: «انّ موسی امرکم ان لا تزنوا و انا آمرکم ان لا تحدّثوا انفسکم بالزّنا فضلا ان تزنوا فان من حدّث نفسه بالزّنا کان کمن اوقد فی بیت مزوّق فافسد التّزاویق الدّخان و ان لم یحترق البیت؛ موسی بن عمران به شما امر کرد که زنا نکنید و من به شما امر می کنم که فکر زنا را در خاطر نیاورید، چه رسد به عمل زنا. زیرا آن که فکر زنا کند، مانند کسی است که در عمارت زیبا و مزینی آتش روشن کند؛ دودهای تیره آتش، زیبایی های عمارت را خراب می کند، اگر چه عمارت آتش نگیرد.»[3] یعنی فکر گناه خواه ناخواه در قلب مردم تیرگی ایجاد می کند و به صفا و پاکی دل آنها ضربه می زند و لو عملا مرتکب آن گناه نشوند. حضرت علی علیه السلام می فرماید: «صیام القلب عن الفکر فی الآثام افضل من صیام المرء عن الطّعام؛ امساک قلب از تفکر در گناه، بهتر است از این که انسان از غذا امساک نماید.»[4] 2- وقتی که به فکر گناه می افتیم، به یاد خدا بوده و عالم مرگ و محاسبه را یادآوری نماییم. 3- در گناهانی که حق الناس و مربوط به مؤمنین است، مثل حسد، برای سعادت فرد دعا کرده و خیر دنیا و آخرت را برایش بخواهیم. 4- سعی کنیم نسبت به فردی که مورد حسادت ما قرار می گیرد، غبطه بخوریم؛ یعنی مثلا بگوییم خدایا، آن نعتمی که به فلانی دادی، به بنده هم بده. چون انسان حسود، سلب نعمت از دیگران را می خواهد. 5- هر وقت حسادت در قلبمان خطور می کند، به یاد فرمایش نورانی و راه گشای حضرت علی(ع) باشیم که فرمود: «وَ اجْعَلْ نَفْسَک مِیزَاناً فِیمَا بَینَک وَ بَینَ غَیرِک فَأَحْبِبْ لِغَیرِک مَا تُحِبُّ لِنَفْسِک وَ اکرَهْ لَهُ مَا تَکرَهُ لِنَفْسِک؛ در معاشرت با مردم خود را مقیاس و میزان قرار ده. هر چه برای خود می خواهی، برای دیگران نیز بخواه. و هر چه برای خود نمی پسندی، برای دیگران نیز نپسند.»[5]                                  .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه