حضرت موسی(علیه السلام) چند همسر داشت و آیا همسر ایشان دختر یکی از پیامبران بود؟در ضمن آیا شورش همسر آن حضرت بر علیه یوشع بن نون وصی حضرت موسی(علیه السلام) صحت دارد و علتش چه بود؟

تا جایی که بررسی کردیم در منابع یک همسر برای حضرت موسی(علیه السلام) ذکر شده است که آنهم «صفورا» دختر حضرت شعیب(علیه السلام) بود.خداوند متعال در سوره قصص آیات 23 تا 28 به ماجرای فرار حضرت موسی(علیه السلام) از مصر و ورودش به شهر «مدین» و کمک به دختران حضرت شعیب(علیه السلام) و آب دادن به گوسفندان آنان و ورود به خانه آن حضرت و سپس ازدواج با «صفورا» یکی از دختران حضرت شعیب(علیه السلام) اشاره کرده است. وَ لَمّٰا وَرَدَ مٰاءَ مَدْيَنَ وَجَدَ عَلَيْهِ أُمَّةً مِنَ اَلنّٰاسِ يَسْقُونَ وَ وَجَدَ مِنْ دُونِهِمُ اِمْرَأَتَيْنِ تَذُودٰانِ قٰالَ مٰا خَطْبُكُمٰا قٰالَتٰا لاٰ نَسْقِي حَتّٰى يُصْدِرَ اَلرِّعٰاءُ وَ أَبُونٰا شَيْخٌ كَبِيرٌ (23) هنگامی که به آب مدین رسید، گروهی از مردم را بر آن یافت که دام هایشان را آب می دادند، و غیر آنان دو زن را دید که [دام هایشان را از رفتن به سوی آب] بازمی دارند؛ گفت: چه چیزی شما را بر بازداشتن [گوسفندان] وامی دارد؟ گفتند: ما [این دام هایمان را] آب نمی دهیم تا [این] شبانان [دام هایشان را] برگردانند و پدر ما پیری کهنسال است [به این علت از انجام این کار معذور است.] فَسَقىٰ لَهُمٰا ثُمَّ تَوَلّٰى إِلَى اَلظِّلِّ فَقٰالَ رَبِّ إِنِّي لِمٰا أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ (24)پس [موسی] دام هایشان را [به جهت کمک کردن به آن دو] آب داد، سپس به سوی سایه برگشت و گفت: پروردگارا! به آنچه از خیر بر من نازل می کنی، نیازمندم. فَجٰاءَتْهُ إِحْدٰاهُمٰا تَمْشِي عَلَى اِسْتِحْيٰاءٍ قٰالَتْ إِنَّ أَبِي يَدْعُوكَ لِيَجْزِيَكَ أَجْرَ مٰا سَقَيْتَ لَنٰا فَلَمّٰا جٰاءَهُ وَ قَصَّ عَلَيْهِ اَلْقَصَصَ قٰالَ لاٰ تَخَفْ نَجَوْتَ مِنَ اَلْقَوْمِ اَلظّٰالِمِينَ(25) پس یکی از آن دو [زن] در حالی که با حالت شرم و حیا گام برمی داشت، نزد او آمد [و] گفت: پدرم تو را می طلبد تا پاداش اینکه [دام های] ما را آب دادی به تو بدهد. چون نزد او آمد و داستانش را بیان کرد، گفت: دیگر نترس که از آن گروه ستمکار نجات یافتی. قٰالَتْ إِحْدٰاهُمٰا يٰا أَبَتِ اِسْتَأْجِرْهُ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اِسْتَأْجَرْتَ اَلْقَوِيُّ اَلْأَمِينُ (26) یکی از آن دو زن گفت: ای پدر! او را استخدام کن؛ زیرا بهترین کسی که استخدام می کنی آن کسی است که نیرومند و امین باشد [و او دارای این صفات است.] قٰالَ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أُنْكِحَكَ إِحْدَى اِبْنَتَيَّ هٰاتَيْنِ عَلىٰ أَنْ تَأْجُرَنِي ثَمٰانِيَ حِجَجٍ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْراً فَمِنْ عِنْدِكَ وَ مٰا أُرِيدُ أَنْ أَشُقَّ عَلَيْكَ سَتَجِدُنِي إِنْ شٰاءَ اَللّٰهُ مِنَ اَلصّٰالِحِينَ(27) گفت: می خواهم یکی از این دو دخترم را به نکاح تو درآورم به شرط آنکه هشت سال اجیر من باشی، و اگر ده سال را تمام کردی، اختیارش با خود توست [و ربطی به اصل قرار داد ندارد]، و من نمی خواهم بر تو سخت گیرم، و به خواست خدا مرا از شایستگان خواهی یافت. قٰالَ ذٰلِكَ بَيْنِي وَ بَيْنَكَ أَيَّمَا اَلْأَجَلَيْنِ قَضَيْتُ فَلاٰ عُدْوٰانَ عَلَيَّ وَ اَللّٰهُ عَلىٰ مٰا نَقُولُ وَكِيلٌ (28) [موسی] گفت: این قرارداد میان من و تو باشد، هر یک از این دو مدت را به پایان برم هیچ تعدّی و ستمی بر من نیست، و خدا بر آنچه می گوییم، نگهبان و وکیل است. البته در آیات مربوطه نام دختر حضرت شعیب(علیه السلام) که به ازدواج حضرت موسی(علیه السلام) در آمده بود،اشاره نشده است ولی در منابع تفسیری و حدیثی نام این دختر «صفورا» ذکر شده است.(1) بر اساس برخی گزارشات تاریخی و حدیثی صفورا همسر حضرت موسی(علیه السلام) بر علیه «یوشع بن نون» وصی آن حضرت دست به قیام و شورش زده بود. از عبدالله بن مسعود روایت شده که از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)پرسیده: یا رسول الله بعد از وفات شما چه کسی تو را غسل خواهد داد؟ فرمود: هر پیغمبری را وصی او غسل می دهد، گفتم وصی شما چه کسی است؟ فرمودند: علی بن ابی طالب. گفتم بعد از تو چند سال زنده خواهد ماند؟ فرمود: سی سال، به درستی که «یوشع بن نون» وصی حضرت موسی(علیه السلام) سی سال بعد از او زنده بود و «صفورا» دختر شعیب(علیه السلام) که زن موسی بود بر او خروج کرد و با او به مخالفت برخاست و گفت: من بر جانشینی موسی از تو سزاوارترم. پس یوشع با لشکر او جنگ کرد و او را شکست داد و او را اسیر کرد و بعد از اسیر کردن با او نیکی نمود. و دختر ابی بکر (عایشه) با چندین هزار نفر از امت من بر علی بن ابی طالب خروج خواهد کرد و علی لشکر او را شکست خواهد داد و او را اسیر خواهد نمود و بعد از اسیر کردن او را مورد احترام قرار می دهد و درباره او نازل شد این آیه که خداوند خطاب به زنان پیامبر فرمود: «در خانه های خود قرار گیرید و از خانه ها به در میایید، مانند بیرون آمدن جاهلیت اول».(2) بعد پیامبر فرمودند: جاهلیت اول بیرون آمدن صفورا دختر شعیب بود برای جنگ با یوشع بن نون.(3) طبق این روایت،علت مخالفت و شورش صفورا بر علیه یوشع بن نون این بود که «صفورا» خود را سزاوار جانشینی و وصایت از طرف حضرت موسی(علیه السلام) می دانست. .

كانون گفتگوی قرآنی

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/27

لینک کوتاه