مردم، ایدئولوژی و رهبری، سه رکن اصلی هر انقلابی محسوب می‌شوند. یعنی وقوع انقلاب در یک جامعه زمانی محتمل است که عده زیادی از مردم، تحت زعامت یک رهبر انقلابی و با توسل به یک ایدئولوژی درصدد ایجاد تغییر و دگرگونی بنیادین در نظم ونظام حاکم بر جامعه برآیند. در این میان انقلاب اسلامی نیز از این قاعده مستثنی نیست و همچون سایر انقلاب‌ها دارای این سه رکن اساسی بود.

مردم، ایدئولوژی و رهبری، سه رکن اصلی هر انقلابی محسوب می‌شوند. یعنی وقوع انقلاب در یک جامعه زمانی محتمل است که عده زیادی از مردم، تحت زعامت یک رهبر انقلابی و با توسل به یک ایدئولوژی درصدد ایجاد تغییر و دگرگونی بنیادین در نظم ونظام حاکم بر جامعه برآیند. در این میان انقلاب اسلامی نیز از این قاعده مستثنی نیست و همچون سایر انقلاب‌ها دارای این سه رکن اساسی بود. در این میان، ایدئولوژی آن چیز است که انقلابیون با توسل بدان، نه تنها نظم موجود را نفی و طرد می‌کنند، بلکه بر اساس همین ایدئولوژی تصویری از جامعه مطلوب مورد نظر خود ارائه می‌دهند. کار ویژه دیگری که ایدئولوژی در فرآیند انقلاب می‌تواند ایفا کند و اتفاقا کارویژه مهمی هم می‌باشد، این است که ایدئولوژی می‌تواند در بسط روحیه انقلابی موثر باشد. از این طریق، ایدئولوژی می‌تواند جرأت و جسارت انقلابیون برای مقابله با حکومت موجود را افزایش دهد. اما این نقش‌آفرینی ایدئولوژی در فرآیند انقلاب، خود بخودی صورت نمی‌گیرد، بلکه ایدئولوژی نیازمند افرادی است که بتوانند آن را توضیح و تبیین کنند و از این طریق به فعالسازی نارضایتی‌های از قبل موجود و در نتیجه گسترش حرکت انقلابی در جامعه بپردازند. از نقطه نظری دیگر، اگر قائل بدین باشیم که انقلاب‌ها به وجود نمی‌آیند بلکه ساخته می‌شوند، بایستی برای عوامل و نبروهای ارادی موثر در فرآیند انقلاب از جمله رهبران، ایدئولوگ‌ها و مردم نقش موثری قائل باشیم. با این مقدمه شهید مطهری(ره) را بایستی از جمله ایدئولوگ‌های انقلاب اسلامی دانست که در کنار ایفای نقش موثر در پیروزی انقلاب اسلامی، در هدایت دینی و اخلاقی جامعه بویژه نسل جوان بسیار موثر بودند. در واقع، ایشان با تشخیص دردهای جامعه از یک سو و با تسلط بر منابع اسلامی از سوی دیگر توانستند در پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان یکی از شخصیت های مورد اعتماد امام خمینی(ره) و در عین حال مورد اعتماد جامعه و نسل جوان به ایفای نقشی موثر بپردازند. اهمیت و جایگاه این شهید والامقام در به ثمر نشستن مبارزات مردمی تا آنجا بود که ضد انقلاب که از طرفی به اهمیت و نقش ایشان پی برده بود و از طرف دیگر به این نکته واقف بود که پس از پیروزی انقلاب، مرحله دشوار پیاده سازی آرمان‌ها در پیش‌رو خواهد بود و در این مرحله به شخصیت‌هایی همچون مطهری نیاز است تا همچون ستاره‌ای در میان نیروهای وفادار به انقلاب بدرخشد و مانع از آن شود که عده‌ای نااهل بخواهند انقلاب را از مسیر اصلی خود منحرف سازند، دست به ترور این استاد فرزانه می‌زند. اهمیت و نقش این شهید بزرگوار تا آنجایی است که امام راحل در پیامی که به مناسبت شهادت ایشان صادر کردند، شهادت ایشان را ثلمه‌ای به اسلام دانستند و فرمودند: «در اسلام عزیز با شهادت این فرزند برومند و عالم جاودانه، ثلمه‌ای وارد شد که هیچ چیز جایگزین آن نیست.» اما نکته مهمی که در اینجا لازم است بدان توجه شود این است که بدون شک نقش امثال شهید مطهری در پیروزی و تداوم انقلاب اسلامی بسیار مفید و حائز اهمیت بوده است و در شرایط حاضر نیز اگر می‌خواهیم که انقلاب اسلامی با شتاب گذشته به حرکت خود ادامه دهد به امثال شهید مطهری نیاز است تا با شناخت دقیق متون و منابع اسلامی و همچنین با حضور در میان آحاد مردم و جوانان، نه تنها از انحراف فکری جلوگیری کنند بلکه روح امید و بالندگی را در میان جامعه و نسل جوان، بویژه در میان دانشگاهیان، بدمند. حتی در شرایط کنونی از اهمیت این مهم نه تنها کاسته نشده است، بلکه با توجه به افزایش هجمه فرهنگی و فکری دشمن ضرورت آن نیز بیش از گذشته احساس می شود. بصیرت، انقلاب اسلامی همچنان نیازمند مطهری / علی موحدی، شنبه 13 اردیبهشت 1393 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه