آیا نذر و نیاز تأثیری بر زندگی دارد؟

«یُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَ یَخافُونَ یَوْماً کانَ شَرُّهُ مُسْتَطِیراً»؛ «آنان به نذر خویش وفا مى کنند و از روزى که شر و عذابش گسترده است (قیامت) مى ترسند».انسان (76)، آیه 7. «نذر» در لغت به معناى وعده دادن و پیمان به چیزى است و در اصطلاح پیمان خاصى با خداوند است که انسان آن را بر خود واجب مى کند. نذر به دو صورت مى تواند انجام گیرد: نذر مشروط و نذر مطلق. «نذر مشروط» آن است که شخص به خاطر انجام دادن عمل نیک و یا اجتناب از کار ناشایست، آن را بر خود واجب مى کند تا در نتیجه آن، خداوند متعال حاجت او را برآورد. به عنوان مثال مى گوید: «اگر فرزندم خوب شد و سلامتى خود را بازیافت، هزار تومان به فقیر کمک مى کنم». «نذر مطلق» نذرى است که هیچ قید و شرطى در آن مطرح نیست؛ به عنوان مثال مى گوید: «من براى خدا نذر مى کنم که نماز شب بخوانم». نذر داراى پیشینه زیادى است و انسان در طول تاریخ از آن سود جسته و با نذر سعى کرده تا رضایت معبود خویش را در جهت تأمین نیازهایش جلب کند. این امر همواره مورد توجّه پیامبران و امت هاى گذشته بوده فقه القرآن، ج 2، ص 275. و در اسلام نیز مشروعیت یافته است. قرآن کریم در آیاتى، داستان نذر حضرت مریم علیها السلام و مادرش را بیان مى کند.آل عمران (3)، آیه 36. همچنین ویژگى هاى بندگان خدا را وفاى به نذر برمى شمارد: «آنان به نذر خویش وفا مى کنند و از روزى که شرّ و عذابش گسترده است (قیامت) مى ترسند».انسان (76)، آیه 7. امام صادق علیه السلام در شأن نزول این آیه مى فرماید: «هنگامى که حسن و حسین علیهم السلام مریض بودند، روزى پیامبر خداصلى الله علیه وآله وسلم به ملاقات آنان آمد و به على علیه السلام فرمود: خوب است جهت سلامتى فرزندانت نذر کنى. على علیه السلام فرمود: من نذر مى کنم: «چنانچه این دو بهبود یابند، سه روز را به جهت تشکر از خداوند روزه بگیرم». سپس فاطمه علیها السلام و فضه (خدمتگزار آنان)، همین نذر را تکرار کردند. خداى متعال نیز لباس عافیت به اندام آن دو امام پوشاند و ایشان نیز روزه گرفتند»وسائل الشیعه، ح 23، باب 6؛ میزان الحکمه، ح 10، ص 48.. نذر ممکن است حکمت هاى گوناگونى داشته باشد که مهم ترین آنها، رسیدن به مطلوب و برآورده شدن حاجت و تقویت انگیزش در جهت سیر و سلوک معنوى است. نذر یکى از احکام عملى و جارى اسلام و داراى احکام و شرایطى است. این عمل نیاز به صیغه خاص دارد که اگر به هر زبانى خوانده شود، کفایت مى کند. البته باید نام «اللّه» یا ترجمه آن ذکر شود. بدون رعایت این شرایط، نذر تحقق نمى یابد. پس اگر بگوید: «چنانچه مریض من خوب شود، براى خدا بر من است که ده تومان به فقیر بدهم»، نذر او صحیح است. نذر نیز در کنار دعا می تواند در رفع حوایج مؤثر باشد. در قرآن کریم ، سوره دهر، نقل شده است که اهل بیت (ع) برای رفع حاجتی که ظاهرا بیماری بوده است سه روز روزه گرفتند . این نوع نذر می تواند بسیار موثر و مفید باشد. و نیز هر کاری که موجب خشنودی خداوند باشد از قبیل نماز، روزه، صدقه به فقرا برای نذر کردن خوب است نذر ممکن است فلسفه هاى گوناگونى داشته باشد که برخى از آن عبارتند از: 1- رسیدن به مطلوب و برآورده شدن حاجت.2- تقیّد به بندگى خدا و تلاش در جهت رسیدن به مقام قرب ربوبى.3- تقویت انگیزش در جهت سیر و سلوک معنوى.4- نجات از مصائب و رویدادهاى سخت.اساسا نذر در امورى مجاز است که شرعا راجح باشد مثلاً نماز شب که مستحب است با نذر بر خود واجب مى کند یا ضیافت نیکان که استحباب شرعى دارد با نذر واجب مى گردد. براى سلامتى، قبولى در دروس و به خیرگذشتن حادثه نیز نذر مانعى ندارد.وفاى به نذر واجب است. در سوره «هل اتى» به داستان مریض شدن امام حسن و امام حسین(ع) در دوران کودکى و نذر حضرت امیرمؤمنان(ع) و حضرت زهرا(س) اشاره شده است. نذر در سیره عملى انبیاء الهى و اولیاء وجود داشته است. در فقه اسلامى نیز کتابى تحت عنوان نذر به فروعات فقهى فراوان وجود دارد. ملاک جواز نذر این است که متعلق نذر حرام یا مکروه نباشد.3 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه