در مورد ساسانيان و حکومت شان به اختصار توضيح دهيد.

در اواخر عهد اشكانيان وضع دولت ايران رو به پريشاني گذاشت. مرگ يك پادشاه تا مدتي كشمكش بين بزرگان مملكت را به همراه داشت زيرا هر يك از آنان مايل بود كه فرد مورد نظر خود را به سلطنت برساند، همين مسئله مشكلاتي را براي اردوان پنجم آخرين فرمانرواي اشكاني به وجود آورد. عامل ديگر ضعف دولت اشكاني اين بود كه به خاطر سياست ديني فرمانروايان اين سلسله، اديان غير ايراني چون مسيحيت و بودايي مجال گسترش يافتند. به همين جهت موبدان كه در جامعه نفوذ قابل توجهي داشتند از اشكانيان ناراضي بودند. بالاخره سواران كه هسته مركزي ارتش ايران را تشكيل مي‌دادند براي مقابله با روميان و حفظ حيثيت خود خواهان يك حكومت مركزي به جاي نظام ملوك الطوايفي اشكاني بودند. عوامل مذكور، زمينه را براي سقوط حكومت اشكانيان فراهم ساخت. نيروي اصلي مخالفان دولت اشكاني در پارس قرار داشت، زيرا اين سرزمين خاستگاه هخامنشيان بود. بزرگان و اشراف آن جا خود را از نسل هخامنشيان و وارث حكومت آنها مي‌دانستند، از جمله خاندان‌هاي قديمي پارس خاندان ساسان بود. ساسان كه مردي از دودمان نجبا بود با زني از خانواده بازرنگي (فرمانرواي پارس) كه ظاهراً نامش وينگ بود، وصلت كرد. ساسان در شهر استخر در معبد اناهيذ (اناهيتا) سمت رياست داشت پس از او پسرش پابگ (بابك) جانشين شد و روابط خود را با بازرنگي‌ها (حاكم پارس) مغتنم شمرده، يكي از پسران خود را كه اردشير نام داشت در دارابگرد به مقام عالي ارگبذ رسانيد. تقريباً بعد از سال 212 ميلادي اردشير چند تن از ملوك پارس را مغلوب و هلاك كرد و مقام آنها را صاحب شد. مقارن با اين احوال پابگ (بابك) بر گوچيهرشاه كه خويشاوند او بود و مكان گوچيهر را كه معروف به كاخ سفيد (شهر فسا در شمال شيراز) بود به تصرف در آورد. گوچيهر را كشته و خود بر اريكه سلطنت نشست. حكومت ساسانيان پس از استقرار تا زمان ظهور اسلام ادامه داشت آثاري از كاخ آنها در مدائن (قسمتي از خاك عراق) برجاي مانده است. وسعت قلمرو آنها بسيار پهناور بود كشورهاي خليج فارس و عربي و كشور عراق قسمتي از حكومت ساسانيان در غرب بود از شرق نيز قلمرو آنها علاوه بر تمام افغانستان قسمتهايي از پاكستان و ديگر مناطق را فرا مي‌گرفت. در جنوب نيز تمام قفقاز و كشورهاي آسياي ميانه و ماوراءالنهر تا حد مرز روسيه قلمرو وسيع امپراطور روس بود كه تا چين مي‌رسيد. پس از ظهور اسلام كه پيامبر اكرم نامه‌اي به پادشاه ايران نوشت و او را به اسلام دعوت كرد كه اگر دعوت پيامبر را مي‌پذيرفت در حكومت خود مي‌ماند، ولي او اشتباه كرد دعوت را نپذيرفت و پاسخ بسيار نامناسب به پيامبر داد. از اين رو با توجه به ضعفهاي اجتماعي و طبقاتي اين حكومت دوام نياورد. پس از جنگ هايي که بين ساسانيان و مسلمانان درگرفت در چندين محله بخش هايي از قلمرو حکومت آنان فتح شد و مردم آن پس از گذشت زمان به مرور مسلمان شدند، پادشاهان ساساني تعامل مثبتي با پيامبر نکردند و با حاکمان اسلامي بعد از پيامبر نيز تعامل نکردند، بلکه همواره در صدد مقابله و جنگ بودند. با توجه به اين که پايگاه اجتماعي نيز نداشتند کارشان به شکست منجر شد، از اين رو تمام مناطق حکومت آنها جزو قلمرو اسلام شد تا جايي که پايتخت آنان که در مدائن و کسري قرار داشت منطقه سکونت اعراب مهاجر از مدينه و شهرهاي ديگر گرديد و مسلمانان پس از سکونت در اين منطقه که فعلاً عراق ناميده مي شود شهرهاي بسياري بنا گذاشتند و تمدن اسلامي جاي تمدن ساسانيان را گرفت. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه