آیا می شود گفت که فص های فصوص الحکم به گونه است که در هر فص یک قاعده کلی را در قالب یک اسم مطرح می کند و در تمام این اسماء الهی آن قاعده موجود در آن فص موجود است؟

فصوص کتابی است در «حکمت الهی» با گرایش به عرفان و حکمت، بلکه کتابی سترگ و بزرگ در عرفان نظری اسلامی است که بحث حقیقت الهی را در کامل ترین مظاهر وجود دینی صور پیامبران(ع) که انسانهای کامل و خلفای الهی و حجج حق هستند به تفسیر کشانده است و هر یک از فصوص را بر گرد حقیقت یکی از پیامبران تعبیه و تعبیر کرده اند و در قالب کلمه که خود نمایانگر صفتی از صفات حق است به منصه ظهور آورده اند مانند: صفت الوهیت در فص آدمی، نفثیت در فص شیثی، سبوحیت در فص نوحی، قدوسیت در فص ادریسی، حقیقت در فص اسحاقی، علیت در فص اسماعیلی و ... تا فردیت در نص محمدی(ره) که در واقع «حقیقت وجود» که در گوهر و ذات خویش واحد است و در صفات و اسمایش متکثر و تعدد ناپذیر است مگر به اعتبار و نسبت و اضافه شرح و تفسیر نموده اند که در اصل باید گفت در هر فص قاعده ای را در قالب یک اسم مطرح می کند حال آیا در تمام این اسماء الهی آن قاعده موجود است یا نه؟ بحثی جامع و تمام عیار با عنایت به قرائت های مختلف از نصوص ابن عربی و نگرش های تفسیری-حدیثی می طلبد. البته از باب اینکه صفات الهی عین ذات و در نتیجه صفات از حیث مفهوم کثرت و از جهت مصداق وحدت دارند یک قاعده در تمام صفات و اسماء الهی موجود است لکن باید توجه داشت که اسما و صفات تجلیات خاص به خود را دارند چه اسمای جمالیه و چه اسمای جلالیه و چه اینکه اسمای لفظی و تدوینی باشند و چه اسمای وجودیه و تکوینی باشند و البته انسان کامل که جامع اسماء جمال و جلال است مرتبه و جامعیت خاصی به خود را دارد ... .(ر.ک ممدالهمم علامه حسن زاده آملی در شرح فصوص الحکم ص11-27، شرحی بر فصوص الحکم دکتر ابوالعلاء عفیفی ترجمه دکتر نصر الله حکمت ص40، 48 و 55-68) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه