براي قوي‌ترشدن اعتقادات و معلومات يك طلبه چه توصيه‌اي داريد؟

اعتقاد از ريشة عقد به معني پيوند وگره مي‌باشد. گرچه اعتقاد تقاوت‌هاي ظريفي با ايمان دارد ولي در بيشتر مواقع مترادف هم به كار رفته‌اند.در آثار بزرگاني همچون شهيد مطهري و ... نيز ايمان و اعتقاد مترادف هم به كار رفته‌اند. ما نيز در اين نوشتار راههاي تقويت معلومات و شيوه‌هاي تقويت ايمان و اعتقادات را بيان مي‌كنيم. راه‌هاي تقويت ايمان و اعتقاد ایمان و اعتقاد یک فرایند پیچیده است که عوامل مختلف روی آن تأثیر می‌گذارد. این عوامل را می‌توان به طور کلی به سه دسته شناختی، عاطفی و رفتار تقسیم نمود. با اینکه هر کدام از دسته‌های مصادق بسیاری زیادی می‌توانند داشته باشند، اما در اینجا به چند تا از مهمترین آنها اشاره می‌گردد: الف) راهکارهای شناختی شناخت و علم مقدمة ايمان است. و تقويت علم راهي براي تقويت ايمان و اعتقاد مي‌باشد. پس برای تقویت ایمان نخست باید شناخت خود را بیشتر نموده و عمق بخشید. اقدامات زیر می‌توانند این جنبه را تقویت نمایند. 1 ـ مطالعه زندگی‌نامه علما: انسان معمولا تحت تأثیر دیگران قرار می‌گیرد. خصوصا اگر دیگران افراد شاخص و برجسته باشند. علمای بزرگ از نظر عملی و پای‌بندی به دین الگو بودند. مطالعه زندگی‌نامه و سیره آنها تأثیر زیادی روی انسان می‌گذارد. 2ـ شرکت در جلسات اخلاق: شرکت در جلسات اخلاق تأثیر انکار ناپذیر در تقویت روحیه دینداری افراد دارد. 3ـ مطالعه کتاب‌های اخلاقی: همانطور که جلسات اخلاق تأثیر دارد کتاب‌های اخلاقی که بزرگان حوزه نوشته‌اند. نیز در تقویت روحیه دینداری افراد تأثیر چشمگیر دارند. 4ـ مطالعه آیات و روایات: آیات و روایات استدلال‌ها، تأکیدهای دارند. هر کس به صورت مداوم با آنها سر و کار داشته باشد. به طور ناخودآگاه باورهای دینی او تقویت می‌شود. 5ـ تفکر عبرت آموز: تفکر می‌تواند جوانب بسیار زیادی داشته باشد. مثلا تفکر در باره پیچیدگی‌های عالم خلقت و توجه به این مسأله که این اسرار و رموز بدون خالق توانان شکل نمی‌گیرند. تفکر در باره سرگذشت افراد بی‌دین که چگونه از این دنیا رفته‌اند. تفکر در باره زندگی، مرگ و انسانیت همگی می‌تواند باورهای دینی را تقویت کند. 6ـ توجه به فواید دینداری: اصل دینداری برای سرای آخرت است. اما در دنیا نیز فواید، برکات وآثاری دارد که نباید آنها را فراموش کرد. به عنوان مثال روان‌شناسان به تأثیرات مفید دینداری بر روان انسان اشاره کرده‌اند. تحقیقات آنها نشان داده‌اند که دینداری سبب آرامش روان، سلامت روان، رضایت از زندگی و شادکامی در زندگی می‌شود. توجه به این جوانب و فواید دیگری که فرد در افراد دیندار مشاهده می‌کند، می‌تواند روحیه دین‌باوری را تقویت کند. 7ـ یافتن دلایل برای اعتقادات خود: براي چيزهايي كه به آنها اعتقاد و ايمان دارد دلايل و مستنداتي روشن‌تر و متقن‌تر پيدا نمايد و آنها را فرا بگيرد و شك و شبهه ها را برطرف نمايد. 8ـ عدم غفلت از آموخته‌های خود: به مواردي كه به آنها شناخت پيدا كرده، توجه بيشتري مبذول دارد و پيوسته آنها را مدّ نظر قرار دهد تا از خاطرش نرود. اين كار براي طلاب كه در فضايي معنوي، تحصيل مي‌كنند و به اساتيد برجسته در رشته‌هاي مختلف دسترسي دارند، چندان سخت نيست. ب) راهکارهای عاطفی ایمان یک بخش عاطفی نیز دارد که خیلی در تکمیل ایمان تأثیر دارد. راهکاری زیر می‌توانند این بخش را تقویت کنند: 1ـ یادمرگ: بیشتر اوقات افراد به این دلیل از دینداری فاصله می‌گیرند که هوس‌ها، شهوت‌ها آروزی دراز بر او غلبه می‌کند. یاد مرگ آبی است که بر آتش شهوت و هوس ریخته می‌شود و به راحتی آنها را خاموش می‌سازد. به همین دلیل است که خداوند تاریخ مرگ آدم‌ها را نامشخص قرار داده است. تا همیشه انسان این احتمال را بدهد که همین امروز ممکن است روز آخر عمرش باشد. این توجه می‌تواند روحیه دینداری را تقویت کند. 2ـ یادخدا: غفلت از خدا یکی از عوامل فاصله گرفتن از دینداری است. هر چه انسان بیشتر با خدا انس داشته باشد، محبت خدا را بیشتر در ذهن خود احساس می‌کند. انس با خداوند ناشی از این است که انسان مدام قلب و زبان خود را با نام او مزین نماید. در آیات و روایت یاد خدا و یاد مرگ مکررا سفارش شده است. 3ـ علاقه نشان دادن به خداوند: انسان می‌تواند به خدا علاقه نشان دهد. مثلا بگوید خدایا تو چقدر خوبی، چقدر به من کمک کردی، تو چقدر توانایی که هر کمکی از دستت ساخته است. خدایا تو چقدر آگاهی که از همه چیز اطلاع داری. اگر انسان به چیزی علاقه هم نداشته باشد ولی علاقه نشان دهد. کم کم علاقه او افزایش می‌یابد. 4ـ شرکت در مجالس روضه: شنیدن روضه و گریه دل را نرم می‌کند. و برای دینداری دل یک امر ضروری است. بسیاری از افراد به دلیل اینکه قلب‌شان سخت شده است. دچار ضعف دینداری گشته‌اند. 5ـ شرکت در مجالس دعا و مناجات: مجالس دعا و مناجات بیشتر از ذکر انفرادی دل را نرم و ارتباط با خدا بیشتر برقرار می‌شود. و یک حالت عاطفی بین انسان و خدا به وجود می‌آید. ج) راهکارهای عملی ایمان انسان تنها با شناخت و عاطفه کامل نمی‌شود، عمل رکن اصلی آن است. در روان‌شناسی می‌گویند وقتی فرد به دانسته‌های خود عمل نکند. دچار ناهماهنگی شناختی می‌شود و به تدریج اعتقادش نیز عوض می‌شود. 1ـ انجام واجبات و اعمال دینی: انجام اعمال صالح موجب تقويت ايمان و اعتقاد مي‌گردند. اعمال صالحي كه از شخص مؤمن صادر مي‌شود در عين حال كه از ايمان و اعتقادش مايه مي‌گيرد به نوبة خود بر قوت و ثبات ايمان مي‌افزايد و زمينة كارهاي نيك ديگر را فراهم مي‌سازد و برعكس ترك واجبات و ارتكاب محرمات، ريشة ايمان را ضعيف و گاهي به خشكيدن آن منتهي مي‌شود. به عبارت روشن‌تر اصل ايمان موجب يك سري اعمال و رفتار مي‌شود و آن اعمال و رفتار باعث افزايش ايمان و اعتقاد خواهد شد. 2ـ ترک گاه: چنانكه انجام كار زشت نيز سلب ايمان را به دنبال مي‌آورد. گناه دل انسان را قسی می‌کند. در آن صورت ذکر و دعا و مناجات لذت واقعی خود را ندارد و طرف هیچ احساس خوشایندی از آنها نخواهد داشت. تقويت معلومات براي يك طلبه لازم است كه در جوانب مختلف، دانسته‌هاي ضروري را كسب نمايد. معلومات و دانسته‌هايي را كه براي طلبه لازم است به دو بخش تقسيم مي‌كنيم: 1. دانسته‌هاي ديني و يا مرتبط با مسائل ديني. 2. دانسته‌ها و معلومات عمومي. يكي از اهداف طلبه شدن، كسب دانش و علوم ديني مي‌باشد. روش كسب دانش و علوم ديني، درس و تحقيق و مطالعه و سؤال كردن است و پس از آن نيز تمرين و تكرار آموخته‌ها تا فراموش نشوند و هميشه در خودآگاه و سطح توجّه ذهن بمانند. همين روش متداول حوزوي يعني درس و بحث يكي از روش‌هاي كسب دانش ديني مي‌باشد. البته شرط اساسي در تمامي اين مراحل، اخلاص مي‌باشد. كسب دانش ديني بدون اخلاص فايده‌اي ندارد و ممكن است موجب گمراهي گردد. براي كسب دانسته‌ها و معلومات عمومي نيز بايد مطالعة جنبي داشته باشيم. مستندهاي علمي تلويزيون، مطالب مفيد روزنامه‌ها و مجلات مفيد علمي، سؤال پيرامون مطالب مختلف و ... در كسب معلومات عمومي کارسازاند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه