درباره انتصابی یا انتخابی بودن ولی فقیه توضیح دهید .

تحلیل رأی خبرگان رهبری به ولی فقیه، وابسته به نظریه‏ای است که در منشأ ولایت از سوی ولی فقیه مطرح می‏شود در این باره دو نظریه وجود دارد:     1- نظریه انتصاب؛ یعنی، ائمه اطهار(ع) فقهای جامع شرایط را به منصب ولایت نصب کرده‏اند هر گاه تنها یک فقیه واجد شرایط آن باشد، در حقیقت همو از سوی ائمه اطهار(ع) به ولایت نصب شده است.     اگر دو نفر واجد آن شرایط باشند و هر یک در منطقه مستقل از دیگری قدرت تصرف داشته باشد و مصالح نیز اقتضای حکومت واحد نکند هر دو از سوی ائمه اطها(ع) به ولایت نصب شده‏اند و در حیطه خود ولایت دارند.     اگر دو یا چند نفر در یک منطقه واجد شرایط باشند و یکی از آن‏ها صلاحیت بیش‏تری داشته باشد - به گونه‏ای که برتری او روشن بوده و تزاحمی نیز نباشد - فقط او حق اعمال ولایت دارد و اگر هر دو مساوی باشند، ولی یکی زودتر اعمال ولایت بکند، دیگری حق اعمالولایت ندارد. بنابراین نظریه - که نظریه همه فقهای شیعه تا سال‏های اخیر بوده است - رأی نمایندگان خبرگان رهبری به ولی فقیه چنین تحلیل می‏شود: نمایندگان مجلس خبرگان رهبری، فرد اصلح را از بین مجتهدین واجد شرایط شناسایی می‏کنند. شناخت آنان، طریق و راه اثباتکشف جواز اعمال ولایت برای مجتهد منتخب است.     2- نظریه انتخاب ؛ یعنی، ائمه اطهار(ع) فقهای جامع شرایط را برای منصب ولایت معرفی کرده ولی نصب نکرده‏اند. اگر مردم آنان را برای رهبری انتخاب کنند، حق اعمال ولایت پیدا می‏کنند.     طبق این نظریه، نمایندگان مجلس خبرگان رهبری، به نمایندگی از مردم، مجتهد واجد شرایط یا فرد اصلح را از بین مجتهدین، انتخاب می‏کنند. تفاوت این دو نظریه این است که طبق نظریه اول، منشأ جواز تصرفات ولی فقیه، نصب او از سوی ائمه اطهار(ع) است. بنابر نظریه دوم،منشأ آن، انتخاب مردم از طریق خبرگان رهبری است. چنان که گفته شد، نظریه رایج فقهای شیعه، نظریه اول است. تعداد اندکی از فقهای معاصر معتقد به مردم نظریه دوم می‏باشند. قانون اساسی جمهوری اسلامی به گونه‏ای تنظیم شده است که با هر دو نظریه سازگار است. در این زمینهمی‏توانید منابع زیر را مطالعه فرمایید:     1- مصباح یزدی، محمد تقی: نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه (برگزیده مباحث استاد محمد تقی مصباح یزدی) مؤسسه آموزشی و پژوهشی امامخمینی     2- مهدی هادوی تهرانی، ولایت و دیانت، خانه فرد     3- محمد سروش، دین و دولت در اندیشه اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی     4- آیت الله جوادی آملی: ولایت‏فقیه (ولایت، فقاهت و عدالت)، مرکز نشر اسراء   .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه