پرخوابی آدم پرخوابی هستم و برای بیدار شدن در صبح مشکل دارم. چه‌کار کنم منظم شوم و به موقع از خواب بیدار شوم؟ امام علی(علیه السلام) می‌فرماید: «کَثْرَةُ الأکْلِ والنَّوْمِ تُفْسِدَانِ النَّفْسَ وَ تَجْلِبَانِ المَضَرَّةَ؛[۱] خور و خواب زیاد، جان آدمی را تباه می‌سازد و زیان به بار می‌آورد». به همین دلیل شایسته است که هر فردی میزان خواب خود را با توجّه به عوامل گوناگون مؤثر در آن (نوع و میزان فعالیت روزانه، شرایط سنّی و اقلیمی، وضعیت سلامت روحی و جسمی و...) تعیین نماید.

پرخوابی آدم پرخوابی هستم و برای بیدار شدن در صبح مشکل دارم. چه‌کار کنم منظم شوم و به موقع از خواب بیدار شوم؟ امام علی(علیه السلام) می‌فرماید: «کَثْرَةُ الأکْلِ والنَّوْمِ تُفْسِدَانِ النَّفْسَ وَ تَجْلِبَانِ المَضَرَّةَ؛[1] خور و خواب زیاد، جان آدمی را تباه می‌سازد و زیان به بار می‌آورد». به همین دلیل شایسته است که هر فردی میزان خواب خود را با توجّه به عوامل گوناگون مؤثر در آن (نوع و میزان فعالیت روزانه، شرایط سنّی و اقلیمی، وضعیت سلامت روحی و جسمی و...) تعیین نماید. در این میان گفتنی است که گرچه مدت زمان لازم برای خواب انسان بسته به سن و تفاوت‌های فردی متفاوت است و اکثر بزرگسالان برای حفظ سلامتی خود به 7 تا 8 ساعت خواب شبانه نیاز دارند؛‌ امّا نمی‌توان میزان دقیقی برای خواب افراد تعیین کرد. بعضی از مردم به طور طبیعی خواب کوتاه کمتر از 6ساعت داشته و بدون نشان دادن علائم خواب‌آلودگی، در طول روز عملکرد باکفایتی دارند؛ اما بعضی دیگر برای یک عملکرد باکفایت، هر شب به بیش از 9 ساعت خواب احتیاج دارند. در حقیقت پرخوابی و کم‌خوابی در افراد عادی که مشکل خواب ندارند، با ساعات خوابیدن مشخص نمی‌شود. به عنوان مثال نمی‌توان گفت فردی که 9ساعت می‌خوابد، پرخواب است و یا کسی که 5 ساعت می‌خوابد، کم‌خواب است. ملاک اصلی برای تشخیص مدت زمان خواب، نیاز خود فرد و این‌ نکته است که وقتی از خواب بیدار می‌شود احساس رفع خستگی، آرامش و توانمندی کند؛ بنابراین شما با دقت در ساعات خواب شبانه و همچنین در نظر گرفتن عملکردتان در طول روز می‌توانید میزان خواب مورد نیازتان را به‌دست آورید.[2] برای کاستن از مقدار اضافی خواب خود به توصیّه های زیر عمل نمایید: علل زمینه ای پرخوابی خود را برطرف سازید به‌ عنوان مثال پرخوری در شب از مهم‌ترین عوامل پرخوابی است، سعی کنید شب ها به حداقل غذا اکتفاء کنید. اگر طبع شما سرد است از خوردن غذاهایی مثل ماست، بادمجان، ترشیجات و... که طبیعت آنها سرد است و موجب تشدید خواب آلودگی در شما می شود، بپرهیزید. غذا را در ابتدای شب میل کنید تا موقع خواب هضم شده باشد. در صورت امکان از خواب قیلوله (خواب کوتاه قبل از ظهر) بهره مند باشید. فعّالیّت های شدید بدنی در روز با خواب آلودگی و افزایش خواب همراهند و گریزی از آنها نیست؛ برای همین اگر این نوع فعّالیّت های شما زیاد است آنها را تعدیل کنید. عدم تحرّک و ترک ورزش روزانه باعث اجتماع رطوبت در بدن و خواب آلودگی می‌شود؛ بنابراین تحرّک بدنی برای شما از ضرورت‌های زندگی است. ترک هر عادتی زمان‌بر است و شایسته آن است که به‌تدریج عمل شود؛ به همین دلیل با برنامه ریزی دقیق سعی کنید به‌ تدریج از میزان خواب خود بکاهید. جدولی تنظیم کنید که به مدّت یکماه از طول خواب خود یک ساعت کم کنید. توجّه نمایید که میزان کاهش نباید از حدّ مورد نیاز بدن افزون تر شود. با اطرافیان خود قرار بگذارید که اگر سر ساعت مورد نظر از خواب بر‌نخواستید به هر صورت ممکن شما را بیدار سازند. یک کار مهم در ابتدای صبح برای خود تعریف کنید. یکی از دلایلی که ممکن است خواب صبحگاهی شما ادامه یابد این است که احساس نمی‌کنید وظیفه‌ای بر دوش شماست و در واقع کاری ندارید که بخواهید زود و یا دیر برخواستن از رختخواب برای شما تفاوت داشته باشد؛ بنابراین توصیه می‌شود مسؤولیت آماده کردن صبحانه برای اعضای خانواده را به ‌عهده بگیرید تا از این طریق انگیزه شما برای برخواستن از رختخواب افزایش یابد. پس از نماز صبح برنامه مشترکی با یکی از دوستان خود تنظیم کنید، مثلاً قرار بگذارید با یکدیگر مباحثه علمی داشته باشید یا ورزش کنید و... یکی دیگر از عواملی که باعث می‌شود انسان به خوابش ادامه دهد دمای محیط است؛ برای همین هر وقت که از خواب بیدار شدید از رختخواب خود به درآیید و از گرمای فضای اتاق خواب به‌ وسیله باز کردن پنجره و... بکاهید، به حیاط رفته و مقداری حرکات کششی انجام دهید. جهت پای‌بندی به تصمیم خود برای کاستن از میزان خواب‌تان برای خود برنامه تشویق و تنبیه بگذارید. به‌ عنوان مثال با خود عهد ببندید که هرگاه سر ساعت مورد نظر از رختخواب بیرون نیامدید، برنامه مورد علاقه تلویزیون را که هر روز دنبال می‌کردید، ترک نمایید. در این مورد بر خود سخت بگیرید تا طبع‌تان به برنامه جدید زندگی عادت نماید. برای بیدار شدن در هر ساعت معینی که مرادتان باشد، خواندن آیه آخر سوره کهف مورد سفارش است: «قُلْ إِنَّما أَنا بَشَرٌ مِّثْلُکمُ  یُوحَی إِلی  أَنَّمَا إِلَاهُکُمْ إِلَاهٌ وَاحِدٌ  فَمَن کاَنَ یَرْجُواْ لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَ لَا یُشْرِکْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدَ»؛[3] «بگو: من فقط بشری هستم مثل شما (امتیازم این است که) به من وحی می شود که تنها معبودتان معبود یگانه است پس هر که به لقای پروردگارش امید دارد، باید کاری شایسته انجام دهد و هیچ کس را در عبادت پروردگارش شریک نکند!»   پی نوشت ها ___________________ [1]. محمّد محمدی ری‌شهری، میزان الحکمه، ج 1، ص 1863، ح 655. [2].  جواد ترکاشوند، به خواب شیرین بروید، صص 12-10. [3]. کهف، آیه 110. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه