چرا «سماوات» در قرآن به صورت جمع و«ارض» به صورت مفرد آمده است ؟

در قرآن461 بار كلمة «ارض» آمده است كه معاني مختلفي دارد ولي هميشه به لفظ مفرد آمده است، بر خلاف روايت و نهج‌البلاغه كه به لفظ جمع (ارضون، ارضين) نيز آمده است. در ابتدا معاني لغوي كلمة ارض و معاني قرآني آن‌ را بيان كرده و در ادامه علّت مفرد بودن اين كلمه در قرآن و جمع بسته‌شدن آن در روايات را متذكر مي‌شويم. معاني لغوي: 1ـ كرة زمين 2ـ بخشي از كرة زمين معاني قرآني: اين كلمه در قرآن در حدود 12 مورد به كار رفته كه فقط آن‌ها را نام برده و به شمار آيات اكتفا مي‌كنيم: 1ـ بهشت، (سورة انبياء آية 105) 2ـ بيت المقدس، (سورة مائده، آية 21) 3ـ مدينة النبي، ـ صلّي الله عليه و آله ـ (سورة عنكبوت، آية 56) 4ـ مكّه، (سورة نساء، آية 97) 5ـ سرزمين اسلامي،‌(سورة كهف، آية 94) 6ـ مصر،‌(سورة يوسف، آية 55) 7ـ كرة زمين، (سورة هود، آية 6) 8ـ قبر، (سورة نساء، آية 42) 9ـ بيابان تيه، (سورة مائده، آية 26) 10ـ زمين قيامت، (سورة زم، آية 69) 11ـ محوطة مسجد جامع، (سورة جمعه، آية 10) 12ـ قلب، (سورة رعد، آية 17). علّت مفرد بودن كلمة ارض در قرآن: در تمامي موارد ياد شده، از كلمة ارض معناي مفرد مي‌فهميم، چه آن‌جا كه منظور كرة زمين است كه فقط يك كرة زمين وجود دارد، چه آن‌جايي كه منظور مكّه است كه فقط يك مكّه وجود دارد، چه آن‌جايي كه منظور بيت‌المقدّس است و... لذا بدين جهت كلمة ارض هميشه در قرآن مفرد آمده چرا كه معناي مراد از آن يك معناي مفرد است. نكته: فقط از سورة طلاق، آية 12 به نحوي متعدّد بودن زمين ممكن است قابل استفاده باشد كه عبارتند از «الله الذي خلق سبع سموات و من الارض مثلهن» «خداوند كسي است كه هفت آسمان را آفريد و از زمين نيز همانند آن‌را». يعني همان‌گونه كه آسمان‌ها هفت‌گانه‌اند زمين‌ها نيز هفت‌گانه مي‌باشند. اين تنها آيه‌اي است كه اشاره به زمين‌هاي هفت‌گانه دارد، البتّه بايد توجّه داشت كه در اين‌جا نيز با اين‌كه مراد از كلمة ارض يك معناي جمع است ولي لفظ آن مفرد است. منظور از عدد هفت چيست؟ در اين‌كه زمين‌هاي هفت‌گانه كه از تعبير «مثلهن» استفاده مي‌شود چيست می توان گفت : 1ـ اشاره دارد به طبقات مختلف زمين؛ 2ـ اشاره دارد به اقليم‌هاي هفت‌گانه روي زمين (دو منطقه منجمد شمالي و جنوبي، دو منطقه معتدل، دو منطقه حاره و يك منطقه استوايي)؛ 3ـ ممكن است در اين‌جا عدد هفت براي تكثير و اشاره به زمين‌هاي متعدّدي (يعني كرات مشابه كره زمين) باشد كه در عالم هستي وجود دارد. علّت جمع بسته‌شدن كلمه «ارض» در روايات: در احاديث روايات كلمه ارض به صيغه جمع (ارضون، ارضين) نيز آمده است، مانند دعايي كه در قنوت مي‌خوانيم «... سبحان الله رب السموات السبع و رب الارضين السبع و ما فيهن و ما بينهن». پس مقصود از ارضون در روايات خشكي‌هاي روي زمين است كه به هفت اقليم موسوم‌اند به همين علّت اين كلمه در روايات به صيغة جمع آمده است. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه