فلسفة‌ نجاست سگ را تبيين نماييد؟

وقتي در دين توجه به سلامت جسم و روح آن قدر مهم است كه صاحب آن خود عمل به آن را توصيه مي‎كند، مي‎توان نتيجه گرفت تشريع حكمي به تحريم و نجاست و پاكي قطعاً فلسفه و حكمتي در جهت سعادت‎يابي بشر دارد، بيان شود و چه بيان نشود. از جمله مواردي كه علت و فلسفه حكم در آن نيامده نجاست سگ مي‎باشد. در روايات اسلامي سگ را نجس مي‎دانند و مورد اتفاق مذاهب پنج‎گانه جز مالکيه است. ولي هيچ‎كدام فلسفه‎اي بر آن ذكر نكرده‎اند. در اين جا به چند تحقيق اشاره مي‎شود. 1. هيچ‎گاه قوانين الهي، موجود پاكيزه‎اي كه براي استفاده و انتفاع بشر آفريده شده است، را تحريم نمي‎كند و دستگاه تشريع در هر جا با تكوين مطابق و هماهنگ است. 2. گاهي تحريم چيزي بخاطر بهداشت و حفظ جسم است و گاهي بخاطر تهذيب روح و زماني بخاطر حفظ نظام اجتماعي. مفردات راغب گويد: نجس به معني هر گونه پليدي اطلاق شده است و آن به دو گونه است يك نوع پليدي ظاهري و ديگري پليدي باطني و همچنين طبرسي (ره)‌ در مجمع‎البيان مي‎فرمايد: «به هر چيزي كه طبع انسان از آن تنفر داشته باشد نجس گفته مي‎شود به همين دليل اين واژه در موارد زيادي بكار مي‎رود كه مفهوم آن يعني نجاست و آلودگي ظاهري مورد نظر نيست. مثلاً عرب دردهايي را كه دير درمان مي‎يابد نجس مي‎گويد. اشخاص پست و شرور با اين كلمه توصيف مي‎شوند. پيري و فرسودگي بدن را نيز نجس مي‎گويند». 3. بدون شك غذاهايي كه تحريم شده همچون ساير محرمات ديگر فلسفه خاصي دارد و با توجه كامل به وضع جسم و جان انسان تحريم شده است. 4. شهيد بزرگوار مطهري (ره) در ذيل توضيح خوارج از حضرت علي ـ عليه السلام ـ مطلبي را اينگونه ذكر مي‎كند: اين‎ها (خوارج) مانند حيواني هستند كه در آن كلب باشد (كلب يعني هاري)، مي‎گويند ميكروبي در لعاب دهان سگ هار است كه هر كسي را گاز بگيرد و آن ميكروب وارد خون او شود همان بيماري هاري عارض او مي‎شود. از اين بيان مي‎توان نتيجه گرفت كه چون سگ مرتب با زبان بدنش را مي‎ليسد، آن لعاب و ميكروب در بدنش سرايت و لمس بدن سگ و تماس با آن موجب انتقال ميكروب مي‎شود. شايد دليل نجس بودن، جلوگيري از انتقال ميكروب به انسان است كه شارع آن را نجس اعلام كرده است. 5. مجله النهار حکمت نجاست سگ را اينگونه بيان مي‎دارد: در رودة بعضي سگ‎ها كرمي بسيار كوچك به اندازه 4 ميليمتر به نام «تنيتا ايكينوكوكس» وجود دارد كه هنگامي كه سگ دفع فضولات مي‎كند، آن نيز خارج مي‎شود و به اطراف محل خروج مي‎چسبد و از آنجا شروع به حركت در لابلاي موهاي بدن سگ مي‎كند. همان گونه كه معلوم است سگ عادت دارد با زبان بدنش را تميز مي‎كند كه اين باعث نشر و انتقال آن كرم به بقيه بدن و ساير مكان‎هاي ديگر مي‎شود. استفاده از اين مكان‎ها نيز باعث نشر و انتقال بيشتر و از طرفي تماس با بدن سگ بوسيله انسان هم باعث انتقال به انساني ديگر شده و از اين طريق كم كم به دهان و از آن به معده وارد مي‎شود. به دليل ريزي و كوچكي هم قابل تشخيص نيست. بديهي است كه از طريق معده هم به خون منتقل شده و از آن به ساير اعضاء بدن بخصوص اعضاء حياتي آدمي مثل مخ، كبد، قلب و... كه عوارض عديده‎اي دارد از جمله التهاب‎هاي فراوان كبدي و خون‎ريزي معده و سردردهاي شديد با حالت استفراغ و گاهي باعث از دست دادن شعور و قوه تميز و احساسات او مي‎شود. سپس ادعا مي‎كند كه اين برداشت شخصي من نيست بلكه نظر پزشكان و دانشمندان است ولي متأسفانه به ذكر مأخذ اشاره‎اي ندارد و در پايان تأسف مي‎خورد كه كو گوش شنوا كه اين‎ها را بشنود و ترتيب اثر دهد و بفهمد كه هر چه شارع و شرع حرام كرده بي‎جهت نبوده است. ولي اگر كسي سؤال كند كه امروزه مي‎توان با پيشرفت علم آن ميكروب و كرم را از بين برد. در جواب مي‎توان گفت: تميز اين نوع سگ (كه اين كرم را داشته باشد) از بقيه سگ‎ها و شناخت آن كرم كاري آسان نيست كه بسيار سخت و مشكل و نيازمند به زمان زياد و وقت جدي مي‎باشد و براي همه افراد هم ممكن نيست بلكه بعضي افراد كه اندك هم هستند قدرت تشخيص اين كرم را دارند، آن هم با تفحص. پس اينكه شارع آن را نجس اعلام كرده عين حكمت است و عين صواب. و مردمي كه از طرف شارع به نهي آن بسنده كردند از اين بيماري‎ها در امان و مصون مانده‎اند. در پايان تذکر اين نکته لازم است كه شايد هم بعضي از احكام تا آخر فلسفه و حكمت تحريم و يا تحليل آن مشخص نشود و بايد آن را از باب تعبد و اين كه خداوند حكيم و قادر و عادل و عليم است، پذيرفت بهر حال با جمع‎بندي مطلب به اين نتيجه مي‎رسيم كه نجاست سگ به دليل پليدي و كثيف بودن روده و دهان و ساير اعضاء بدن اوست و بيماري خاص اوست كه تحريم شده و از طرفي به يقيين حكم شرع با توجه به مفاسدي است كه در او بوده است. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه