اولا:جهنم مخصوص کسانى است که از روى علم و عمد با حق وحقیقت مخالفت نموده و یا با امکان شناخت و پیروى راه حق از آن سرباز زده اند. لیکن ما نمى دانیم ادیسون جزوکدامین دسته است.

اولا:جهنم مخصوص کسانى است که از روى علم و عمد با حق وحقیقت مخالفت نموده و یا با امکان شناخت و پیروى راه حق از آن سرباز زده اند. لیکن ما نمى دانیم ادیسون جزوکدامین دسته است. ثانیا: پاداش هر کس متناسب با انگیزه هایى است که بر اساس آن تلاش نموده و خواستهایى که در جستجوى آنبوده. بنابراین اگر ادیسون براى رضاى خدا و خدمت به خلق او تلاش نموده پاداش او با خداست ولى اگر اصلا هدف او اشتهار نام آورى و ... باشد در واقع براى خدا و آخرت خویش کارى نکرده تا خداوند به او پاداشى دهد بلکه پاداشش همان اشتهار و نام آورى خواهد بود. همچنانکه در این دنیا پاداش عمل هر کسى به عهده کسى است که براىاو کار کرده نه دیگرى. ثالثا: خدمات علمى و تکنیکى خدمت صرف نیست بلکه دو وجهى است و در پناه آن هزاران خیانت و بلا براىبشریت نیز پدید مى آید. در این جا ممکن است گفته شود که مخترع و دانشمند مسئول این امور نیست زیرا قصد اوخدمت است و بس. گوئیم البته در مواردى چنین است لیکن از این جا همان نکته پیش به دست مى آید که ملاک ارزش کار دانشمند همان نیات و مقاصد اوست و اسلام بر این مساله تاکید ورزیده «که اعمال آدمیان بر اساس نیاتشان محاسبه مى شود». رابعا: تصور عامیانه و خام این است که ابتکارات اختراعات و پیشرفتهاى علمى را تماما منسوب به شخص مخترع و دانشمند مى دانند در حالى که این نگرش هم از چشم انداز جامعه شناسى علم نادرست است و هم از نظردینى. الف) از نظر جامعه شناسى علم، علم هویتى جمعى و تاریخى دارد ور شد آن متعلق به تمام بشریت و همه ادوار است یعنى عوامل گوناگونى درپویایى آن نقش داشته و زمینه هاى ایجاد جرقه اى در ذهن دانشمند را پدید مى آورد و تلاشها و مطالعات شخص دانشمند جزئى از هزارانمقوله موثر در رشد دانش است. ب ) در چشم انداز دینى نیز عوامل اشاره شده در بالا خلاقیت ذهنى عالم و مبتکر ما توان و اراده وى و هر امر موثر دیگر همه و همه از آن خداونداست و اگر او استعداد کافى سلامت و دیگر شرایط لازم را در اختیار وى قرار ندهد به نتیجه اى نخواهد رسید. البته این نافى اختیار و تلاشخود شخص نیست، لیکن باید توجه داشت که جهت انتساب این امور به خداوند بسیار قوى تر از جهت انتساب به شخص عالم است. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه