امام خمینی (ره) و مردم سال 57 برای چه انقلاب کردند؟ و نسل امروز چگونه می‎توانند با ارزشهای آن دوره آشنا شوند و به حفظ آن ارزشها بپردازند؟

پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، حادثه مهم و حیرت‎انگیزی برای جهان بود، که می‎توانست در رابطه با مسایل سیاسی جهان و منطقه، ایفاگر نقش تعیین کننده، و تحولات غیرقابل پیش‎بینی باشد. این حادثه بزرگ، از یک سو معادلات سیاسی استکبار را در ادامة سیاست سلطه و تقسیم استعماری جهان بهم زد؛ و از سوی دیگر با نابودی یکی از استوارترین رژیم‎های وابسته که از حمایت قدرت‎های بزرگ جهان برخوردار بود ، تحولی سیاسی ـ مردمی و عظیم بوجود آورد.مهم‎تر از این دو، روند انقلاب اسلامی با آگاهی‎های عمیقی که در میان ملت‎های مسلمان جهان به ویژه در کشورهای اسلامی بوجود آورد، زمینه تحولات سیاسی ریشه‎دار و بینش‎ها و گرایش‎ها و حرکت‎ها و سازماندهی‎های سیاسی چشمگیری را فراهم آورد.شهید مطهری به عنوان یکی از اصلی ترین تئوریسین ها و رهبران انقلاب ، در مورد اهدافی که این انقلاب در پی آن بود معتقدند که این اهداف در چهار مورد خلاصه می شود :1. احیاء تفکر دینی و نشانه‎های محو شده راه خدا، که به فرموده شهید مطهری همان اصول واقعی اسلام است . به عبارتی در اثر دور بودن منابع فکری و علمی ما در قبل از انقلاب از منابع اصیل اسلامی بدعت‎ها و انحرافات اعتقادی رواج یافت . از این رو، از مهمترین اهداف انقلاب بازگشت به اسلام راستین و اصلاح اعتقادات مردم است.12. در اثر عدم حاکمیت اسلام در نظام حکومتی قبل از انقلاب ساختار حکومتی، سازمان‎ها، نهادها و همة ارگان‎های مهم دولتی بر اساس قوانین غیر اسلامی اداره می‎شده است و لذا یکی از مهمترین اهداف انقلاب اسلامی به پای داشتن مقررات و احکام تسهیل شده الهی حاکم بر زندگی فردی و اجتماعی مردم است به نحوی که نظامات حقوقی و مدنی در سطح خرد و کلان منشعب از اسلام بشود.23. در اثر بی‎کفایتی مسئولین و وابستگی نهادهای تصمیم گیرنده در نظام شاهنشاهی بخش‎های مهم اقتصادی اعم از تولید و توزیع دچار اختلال شده و کشور به واقع ثروتمند ایران جزء فقیرترین کشورهای جهان بود، سرمایه‎های مردم به دست استعمارگران چپاول می‎شد. یکی از مهمترین اهداف انقلاب ایجاد یک ساختار درست اقتصادی در جهت تولید در سطح بالا و توزیع عادلانه ثروت بین مردم بوده است.34. عامل اصلی تمام آنچه گفته شد، علاوه بر ضعف خودمان حضور استکبار و استعمار به هدف چپاول ثروت‎های اقتصادی و هنری از مملکت بوده است لذا از مهمترین اهداف انقلاب اسلامی کوتاه کردن دست مستکبران ظالم از مملکت و رهایی مردم از یوغ چپاولگران استعمار بوده است.4این چهار هدف کلی که در بیان شهید آیت الله مطهری بود را می‎توان، در شعارهای مردم مبارز ایران در سالهای انقلاب و نیز بیانات رهبران انقلاب به خصوص بنیانگذار نظام مقدس جمهوری اسلامی، حضرت امام خمینی (ره) یافت. به عبارتی اهداف انقلاب در یک نمای کلی بر اساس کلام رهبر کبیر انقلاب امام خمینی (ره) به این صورت می باشد :"اساس کار جمهوری اسلامی تأمین استقلال مملکت و آزادی ملت‎ها و مبارزه با فساد و فحشا و تنظیم و تدوین قوانین است که در همة زمینه‎های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، و فرهنگی به معیارهای اسلامی، اصلاحات لازم را به عمل آورد که این اصلاحات با مشارکت کامل مردم (جمهوریت) خواهد بود و اهدافش قبل از هر چیز از بین بردن فقر و اصلاح شرایط زندگی برای اکثریت قاطع مردم است که از همه جهت مورد ظلم واقع شده‎اند.5 همان طور که ملاحظه می‎فرمایید شعارهای مردم که بارزترین آن استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی، می‎باشد در کلام معمار انقلاب نهفته است.اما بخش دوم سؤال؛ قبل از پاسخ به این بخش این نکته ضروری است که "در هر جامعه‎ای هنجارها و ارزشهای خاصی وجود دارد و زمانی که انقلاب صورت می‎گیردهمة هنجارها و ارزشهای جامعه گذشته حتی المقدور کنار گذاشته می‎شود و تا مدتی جامعه دارای هنجارهای متفاوتی می‎باشد تا زمانی که انقلابیون هنجارهای خود را به طور مدون و قانونمند به جامعه ارایه دهند. در انقلاب اسلامی این هنجارها به صورت قانون اساسی تهیه شده و به مسئولین و مردم عرضه شده است و جامعه خود را با آن تطبیق داده است. ولی بعضی از هنجارها به صورت عملی به مردم انتقال پیدا می‎کند که آمیخته‎ای از دین و سنّت‎های آن دوران است . در این میان باید در نظر داشت که دین اسلام در اصول تغییرناپذیر است ولی سنّت‎ها در هر جامعه در طول زمان متفاوت از گذشته می‎شود، در نتیجه هنجارهایی که به صورت عملی بین مردم انتقال پیدا می‎کند قابل تغییر است و برای نسلهای بعدی انقلاب قابل درک و عمل نمی‎باشد، پس این هنجارها باید با مقتضای زمان تغییر یابد تا همة نسلهای انقلاب از این افکار پاک و ناب استفاده کنند و عمق شکاف نسلها کمتر و درک متقابل بیشتر شود تا تبادل افکار بین آنها بیشتر و پیشرفت انقلاب روزافزون ‎شود.6حال سوالی که پیش می آید این است که این اهداف با این ارزشهای مقدس انقلاب که حاصل خونهای شهیدان و فداکاری‎های جانبازان و اسرای ما در طول چند دهه گذشته بوده است چگونه به نسل‎های بعدی انتقال پیدا می‎کند؟به نظر می‎رسد برای انتقال ارزشهای یاد شده. راهها و شیوه‎های متفاوتی قابل اجرا است که به بعضی از آنها اشاره می‎کنیم و بعضی را به اختصار بیان می‎کنیم:1. انتقال سینه به سینه (شفاهی). 2. انتقال از طریق آثار مکتوب؛ 3. از طریق رسانه‎ها، 4. تقویت تشکل‎های سنتی، 5. پایگاه‎های بسیج، 6. احزاب و گروه‎های مذهبی، 7. از طریق مسایل هنری (نظیر عکاسی، نقاشی، بازیگری و...)، 8. شناخت روحیات جوانان و انتقال ارزش‎ها از طریق راه‎های درست، 9. به روز کردن مبلغین دینی، 10. تنظیم شکل مطلوب اقتصاد عمومی جامعه و چاره کردن مشکلات معیشتی.1. انتقال سینه به سینه یا همان خانواده : خانواده نقش تعیین کننده‎ای در عقیده فرزندان ایفا می‎کند و یکی از مهمترین راه‎های انتقال ارزش‎ها به حساب می‎آید. جامعه‎شناسان نیز خانواده را به عنوان تنها باقیمانده ثبات اجتماعی به حساب می‎آورند که برای ثبات و انتقال ارزش‎ها نقش اساسی ایفا می‎کند.72. از طریق آثار مکتوب؛ (کتاب‎ها، مجلات، روزنامه‎هاو...)که هر کدام در حوزه خود نقش مهمی را ایفا می‎کنند، به طور مثال کتاب برای انتقال ارزش نقش بسیار مهمی را دارد، کتاب‎ها در دو حوزه،یکی کتاب‎هایی که معین و معرف مکتب اسلام و ابعاد آن به زبان روز است، مانند کتاب‎های شهید مطهری که به فرموده امام خمینی (ره) تمام کتاب‎های ایشان بدون استثناء خوب هستند، کتاب‎های علامه طباطبایی و نیز آیت الله مصباح و... و دیگری کتاب‎هایی که بیانگر مستقیم هدف‎های انقلاب می‎باشند، یا در مورد تاریخ انقلاب نوشته شده است برای نمونه کتاب بررسی تحلیلی نهضت امام خمینی (ره) .83. انتقال ارزش‎ها از طریق رسانه‎های جمعی (رادیو، تلویزیون، اینترنت و...) یا آگاهی رسانی رسانه‎ای؛ که باید ارزشهای نسل اول انقلاب را برای نسل‎های جدید باز تولید کنند. از واقعیت‎ها پرده بردارند، اسلام ناب را به جوانان انتقال دهند. چشم بینا و همه‎نگر جامعه باشند و فرایند نظارت نخبگان جامعه را سامان دهند.94. تقویت تشکل‎های مذهبی نظیر هیئات مذهبی، با همان شیوه‎های سنتی که نقش بسیار مهمی در انتقال ارزش‎ها دارد همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند: "امروز تبلیغ دین با شیوه‎های معمول و سنتی، هیئات مذهبی، همان اعتبار و تأثیری را دارد که چهل، پنجاه سال پیش داشت. هیچ کس گمان نکند که اهمیت منبر، مسئله گویی و جلسات گوناگون روحانیون، امروز کمتر از دیروز است، نه بنده با وسایل ارتباطات جمعی آشنا هستم، تلویزیون و بقیة چیزها را می‎شناسم و تأثیرات آنها را می‎دانم؛ اما معتقدم جلسه‎ای که یک روحانی بنشیند و عده‎ای روبه‎روی او قرار گیرند و او با آنها حرف بزند، همچنان جایش در کل تبلیغات مدرن امروزی خالی است؛ ما این را نداریم؛ این بار رسانه‎های جمعی نیز امکانپذیر نیست.10معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:1. مطهری، مرتضی، پیرامون انقلاب اسلامی، چاپ اول، انتشارات صدرا.2. رفیع پور، فرامرز، کندوکاوها و پنداشت‎ها.3. رفیع پور، فرامرز، توسعه و تضاد.5. آسیب‎شناسی تربیت دینی جوانان، سلسله نشست‎های کانون گفتمان دینی، شمارة 22.6. نقش رسانه‎ها در تربیت دینی جوانان، سلسله نشست‎های کانون گفتمان دینی، شمارة 31.7. ذوعلم، علی، انقلاب و ارزش‎ها، چاپ اول، پژوهشکده فرهنگ و اندیشة اسلامی.پاورقی ها:1 . شهید مطهری این چهار هدف کلی را دربارة اهداف انقلاب اسلامی مطرح می‎کنند. برگرفته از: ماهیت و اهداف انقلاب اسلامی، شهید مرتضی مطهری جمهوری اسلامی، 6،7،8/11/81.2 . همان.3 . همان.4 . همان.5 . مصاحبه با تلویزیون سراسری ایتالیا، امام خمینی ، صحیفة نور، ج 4، 11/9/57.6 . برای مطالعة بیشتر، ر. ک: اسلام و مقتضیات زمان، ج دوم، انتشارات صدرا.7 . دکتر اعزاری، شهلاء ، جامعه‎شناسی خانواده، چاپ دوم، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.8 . سید حمید روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی دو جلد، انتشارات راه امام9 . انقلاب و انتقال ارزش‎ها، خراسان، 9/6/76.10 . متن کامل سخنان مقام معظم رهبری در جمع روحانیون استان گیلان 11 الی 16 اردیبهشت ماه 1380 (فیض حضور ولایت)، ص 33، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی ، چاپ اول .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه