با سلام و تحیت و قدردانی از مکاتبه ی شما با این مرکز پرسشگر ارجمند، اولا لازم است توجه داشته باشید که تکاثر و تفاخر مفاهیمی اخلاقی هستند و تقریبا همه ی نظام های سیاسی مطرح جهان غیر از نظام جمهوری اسلامی ایران ، تلاش در جهت ارتقای اخلاقی جامعه را از حوزه ی نظام ماموریت های خویش خارج می دانند. اما در جمهوری اسلامی، می توان مساله ی فوق را در سه سطح معرفتی و اندیشه ای، ساختاری و رفتاری مورد بررسی قرار داد. که در ادامه به صورت مختصر توضیحاتی در این رابطه ارائه می گردد.

با سلام و تحیت و قدردانی از مکاتبه ی شما با این مرکز پرسشگر ارجمند، اولا لازم است توجه داشته باشید که تکاثر و تفاخر مفاهیمی اخلاقی هستند و تقریبا همه ی نظام های سیاسی مطرح جهان غیر از نظام جمهوری اسلامی ایران ، تلاش در جهت ارتقای اخلاقی جامعه را از حوزه ی نظام ماموریت های خویش خارج می دانند. اما در جمهوری اسلامی، می توان مساله ی فوق را در سه سطح معرفتی و اندیشه ای، ساختاری و رفتاری مورد بررسی قرار داد. که در ادامه به صورت مختصر توضیحاتی در این رابطه ارائه می گردد. سطح معرفتی و اندیشه ای: در اندیشه های بنیادین حاکم بر نظام جمهوری اسلامی داشته باشد مساله ی تکاثر و تفاخر مورد توجه قرار گرفته و منع و رد شده اند. این اندیشه ها که ریشه در مکتب اسلام و جهان بینی و ایدئولوژی دینی اسلامی دارند تکاثر را به عنوان یک رذیله ی اخلاقی مطرح نموده و آن را مورد مذمت قرار داده و در متون دینی آثار منفی دنیوی و اخروی برای آن ذکر شده است و بدیهی است که همین اندیشه های راهبردی دینی راهکارهایی برای جلوگیری از شکل گیری و تقویت تکاثر در وجود انسان تعریف شده است. راه کار هایی مانند انفاق، توجه به عالم پس از مرگ، التفات به لزوم پاسخگویی در برابر نعمت هایی که توسط خداوند در اختیار انسان قرار داده شده است و ... سطح ساختاری: در مورد ساختار حاکم بر جمهوری اسلامی نیز می توان چنین تحلیل نمود که جمهوری اسلامی بر اساس قانون اساسی آرمانهای اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی خاصی را برای خود تعریف نموده است (ر. ک : اصول 3، 4، 19، 28، 29، 30، 34 قانون اساسی) که یکی از مهم ترین آنها « ایجاد محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوا » می باشد. یکی از فضیلت های اخلاقی مراقبت از عدم نفوذ رذیله ی تکاثر و تفاخر و تجه به راهکار های پیشگفته در بند پیشین است. در همین راستا در جمهوری اسلامی نهاد های وابسته به بودجه ی دولتی مانند وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات اسلامی، و ...؛ همچنین نهاد های غیر دولتی مانند دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و ... چشم انداز هایی در جهت ارتقای اخلاقی جامعه برای خود ترسیم نموده و در همان راستا برنامه ریزی هایی نیز می نمایند البته اینکه در خصوص رفع تکاثر و تفاخر، راهکارهایی تعریف شده وجود داشته باشد، این مساله ای است که به نظر می رسد در صورت جستجو هم نتوان پاسخ مشخصی برای آن پیدا نمود. البته تمام راه کار هایی که در جمهوری اسلامی در راستای جلوگیری از زیاد شدن فاصله ی طبقاتی عملیاتی می شود را نیز می توان تکنیک هایی برای پیشگیری از ایجاد این صفت منفی اخلاقی در جامعه دانست. سطح رفتاری: با توجه به اینکه در ایدئولوژی اسلامی انسان از اختیار برخوردار بوده و فضائل اخلاقی در صورتی مستحق تکریم و اعزاز می باشند که در ظرف اختیار انسان محقق شده باشند فلذا نمی توان شخصی را ملزم به پرهیز از تکاثر نمود . بله، رفتار افراد به ویژه حاکمان در زمینه ی پرهیز از تفاخر همواره می تواند الگوی مناسبی از این فضیلت اخلاقی را در مرآ و منظر مردم قرار دهد و از این رهگذر تاثیر غیر قابل انکاری بر اصلاح رفتاری سایر افراد در برخورد با این رذیله ی اخلاقی بگذارد. مجددا از مکاتبه ی شما با این مرکز قدردانی می نماییم. منتظر سوالات بعدی شما هستیم. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه