آیاوسواس ازعقده انسانهانشات میگیرد?اگرمیگیردمنظورچه عقده ایست?ره مقابله چیست؟ تشکر

وسواس یک اختلال عصبى و روانى است و روانشناسان و روانپزشکان امروزى آن را فکر و اندیشه مداوم و مکررى مى دانند که فرد مبتلا به آن على رغم کوشش فراوان خود، قادر نیست آن را از ذهن خویش خارج سازد . این افکار مزاحم که بدون اختیار فرد ، به سراغ وى مى روند گاهى او را به تکرار برخى کارها و اعمال بى فائده وا مى دارد . هر چند وى به بیهودگى و عدم ضرورت و غیرمنطقى بودن آن عمل واقف است ولى نمى تواند از انجام آنها خوددارى کند و زندگى عادى و عملکرد فرد را مختل مى کند و بسیار وقت گیر است. و گاهى بخاطر تمسخر یا مخالفت علنى یا ترحّم دیگران عمل تکرارى خود را مخفى مى کند.این اختلال به لحاظ عوامل آن بسیار پیچیده و متنوع است و در صورتیکه درمان نگردد ، باعث مشکلات بسیاری در زندگی شخصی و اجتماعی فرد می شود ، به حدی که می تواند زندگی او را فلج نماید . اما باید توجه داشت که می توان بر این اختلال غلبه نمود و آنرا درمان کرد ، البته اگر شخص مبتلا واقعا بخواهد علاج شود و به روش درمانی صحیح را دنبال نماید . الگوهای وسواس: در این اختلال چهار الگوى عمده علائم را مى توان یافت : 1- شایع ترین الگو ، وسواس آلودگى و متعاقب آن اقدام به شست وشوى مکرر براى رفع آلودگى و یا کسب طهارت است. بنابراین عمل وسواس به شکل شستن یا تمیز کردن است. 2- دومین الگوى شایع وسواس، وسواس تردید و متعاقب آن اقدام جبرى براى امتحان کردن است . مثلاً احتمال باز ماندن شیرگاز، کلید برق و. به سراغ فرد مى آید و به دنبال آن چندین بار براى مطمئن شدن از بسته بودن شیرگاز و یا. به خانه برمى گردد و به اجاق گاز مثلاً سر مى زند. 3- افکار وسواسى سومین الگوى وسواس است ؛ این افکار که به طور تکرارى و ناخواسته به سراغ فرد آمده و ذهن او را به خود مشغول مى کند و می تواند مشکلات متعدد و مسایل آزار دهنده بسیاری را برای شخص مبتلا و اطرافیانش به همراه داشته باشد . در این حالت شخص مبتلا ممکن است تصاویری ذهنی به شکل صحنه های وحشتناک و ناراحت کننده بسیاری داشته باشد که هر چه بیماری سعی در مقاومت در مقابل آنها دارد ، نمی تواند از آنها خلاص شود . برای مثال می توان گفت که وسواس شما از این الگو تبعیت می نماید .4- چهارمین الگو، کندى وسواس است. این بیماران ساعتها وقت خود را صرف خوردن غذا یا اصلاح سر و صورت، مسواک یا آماده شدن براى خواب یا مرتب کردن لباسها مى کنند. لازم به ذکر است گاهى ترکیبى از دو یا چند الگوى فوق ، به سراغ فرد مى آید. عوامل بروز بیماری وسواسعوامل مختلفى ممکن است باعث بروز این بیمارى شود: 1- گاهى ترشح ناموزون بعضى مواد شیمیایى در مغز باعث به وجود آمدن این بیمارى مى شود ، که شرح آن در کتب علمى قابل پى گیرى است. 2- اضطراب نیز یکى از عوامل این بیمارى است که البته گاهى علت آن اضطراب نیز براى فرد مبتلا به وسواس معلوم نیست .3- گاهى بر اثر یک اتفاق مشکل آفرین و پرفشار مثل مرگ یکى از نزدیکان یا بعضى مسائل جنسى یا بیمارى وسواس رخ مى دهد. 4- عقده هاى فرو خورده، ناکامى هاى درون ریخته شده نیز گاهى باعث این بیمارى مى شود. 5- گاهى نیز احساس گناه کار بودن باعث وسواس شدن است. 6- نا آگاهی و برداشت نادرست و افراطی از احکام شرعی علت دیگر بیماری وسواس است.7- گاهی وسواس از روی تقلید از نزدیکان به فرد منتقل می شود مانند والدین و دیگر فامیل.آسیب های بیماری وسواسهمان گونه که مى دانید مشکل وسواس، موجب اختلال در بسیارى از کارهاى انسان مى شود. در ابتدا براى این که شما به صورت جدى تر به فکر درمان این بیمارى باشید و راه کارهاى ارائه شده را، دقیقاً به کار گیرید به بعضى از اثرات و پیامدهاى وسواس در زندگى انفرادى و اجتماعى اشاره مى شود:1- یکى از ضررهاى جبران ناپذیر وسواس، اتلاف وقت و از دست دادن سرمایه ارزشمند عمر است و این خسارت بزرگى است زیرا بازیابى زمان از دست رفته امکان پذیر نیست. 2- اسراف در مصرف آب یا چیزهاى دیگر3- صرف انرژى زیاد براى انجام کارهاى تکرارى4- بازماندن از انجام کارهاى مهم زندگى از جمله تحصیل یا کارهاى دیگر5- از دست دادن تمرکز فکرى6- منزوى شدن و کم رنگ گشتن هویت و شخصیت اجتماعى7- روبه رو شدن با تمسخر و استهزاى دیگران8- ایجاد مشکل در خانواده و آزار و اذیت براى آنها و یا کسانى که به نحوى با شخص ارتباط دارند (مانند هم اتاقى ها و.) گفتنى است که خوشبختانه این مشکل با جدیت و همّت والاى شما و کسب آگاهى لازم در این رابطه قابل حل است. البته باید با پشتکار و حوصله، به راه کارهاى ارائه شده عمل کنید تا ان شاء الله، مشکل به زودى برطرف گردد.روش درمان وسواس: این بیماری از آن جهت که هم به عنوان یک بیماری روان تنی شناخته شده است و هم زمینه ساز بسیاری از انحراف های دینی در انسان است ، دارای روشهای درمانی متعدد است . برای علاج و درمان این بیماری ابتدا باید نوع آن را شناخت و روش درمانی مناسب با آن را انتخاب نمود . ما در این قسمت به برخی از روشهای کلی مبارزه با این حالت اشاره می نماییم.1- عدم پاسخ دهی: مهمترین و کلی ترین راه درمان وسواس، بی توجهی به پیام های آن و عدم پاسخ دهی عملی به آن است . این بیماری در صورتی ادامه می یابد و تشدید می شود که به نداهای درونی آن که مبتنی بر تکرار عمل ، یا دقت بی مورد و یا قضاوت غیر منطقی و افراطی نسبت به امور است، پاسخ دهی عملی شود. برای مقابله با این حالت بهترین راه بی اعتنایی به این پیامها و ترتیب اثر ندادن به آنها است. اگر مدتی این روش عملی شود ، به طور قطع از شدت ابتلا به آن کاسته خواهد شد. 2- تقابل به ضد : برای کسانی که از آلودگی و نجاست هراس دارند و این هراس منشا اضطراب و وسواس در آنها شده است ، آلوده سازی عمدی شخص توسط خود او یا دیگران ، از راههای درمان و رفع حساسیت به این امر است . اگر این روش با تکرار تحمل شود به طور قطع موثر خواهد بود. 3- فرمان ایست : در منابع علمی جدید ، برای متوقف کردن افکار وسواسی ، علاوه بر درمانهای دارویی و قبل از آن درمانها ، از روشهای خاصی استفاده می شود که مهمترین آنها روش توقف فکر نام دارد، بدین ترتیب است که از بیمار خواسته می شود که به طور عمد افکار وسواسی خود را آزاد بگذارد و در این بین ناگهان درمانگر با صدای بلند و بیزار کننده ، فریاد می زند : ایست . به نظر می رسد این عمل جریان فکر وسواسی را متوقف می کند . ( البته در این روش خود فرد نیز می تواند ، افکار خود را آزاد بگذارد ، و زمانی که مشغول فکر کردن به این افکار است ، خودش فرمان ایست را صادر می کند و رشته این افکار را پاره می نماید و از ادامه آنها جلوگیری می نماید .نکته : از آنجا که ریشه وسواس اضطراب است و هر چقدر که اضطراب فرد بیشتر شود ، افکار و رفتارهای وسواسی او نیز تشدید می یابد . لذا بایستی به مرور سعی نمایید ، از میزان تنش موجود در زندگی خود بکاهید و بی جهت خود را دچار استرس و اضطراب ننمایید . بنابراین علاوه بر راهکارهای کلی مطرح شده در بالا ، لازم است در این رابطه به چند نکته برای کاهش اضطراب خود توجه نمایید :- سعی نمایید از این به بعد هیچگونه ارزیابی منفی از موقعیت ها و حوادث نداشته باشید . در بسیاری از موارد مشاهده می شود ، اضطراب افراد ناشی از ، ارزیابی های منفی و نادرستی است که از موقعیت های گوناگون دارند و علاوه بر این ، آنرا به موقعیت های دیگر نیز تعمیم می دهند . - آمادگى خود را براى موقعیتهاى تنش زا بالا ببرید : باید یاد گرفت که در شرایط استرس زا فکر خود را از ترس و نگرانى دور کرد و در جهت مفید قرار داد . مثلاً باید به کارى که در حال انجام است تمرکز نمود و به زمینه هاى اضطراب زای آن فکر نکرد.- افزایش اعتماد به نفس : با داشتن اعتماد به نفس بالا حداکثر استفاده را از تواناییهاى خود در مواجهه با استرس و اضطراب خواهید برد و درنتیجه کمتر دچار مشکل می شوید . بنابراین به توانایی های خود اعتماد داشته باشید .- هیجانات سرکوب شده خود را روى کاغذ بیاورید : متخصصان معتقدند که نوشتن ساده هیجانات بر روى کاغذ موجب تسکین روحى و روانى شخص می شود . نوشتن احساساتتان در دفترچه کمک می کند تا فشار روانى ناشى از رویدادهایى منفی مثل خراب کردن امتحان یا عدم موفقیت در یک مسابقه ورزشی و .... را بهتر تحمل نمایید .- ورزش منظم : ورزش کردن خصوصاً ورزش منظم باعث کاهش اضطراب می شود . پژوهشگران دریافته اند که پیاده روى تند و سریع به مدت ٤٠ دقیقه میزان اضطراب را به طور متوسط تا ١٤ درصد کاهش می دهد.- سعی نمایید به هنگام استرس و اضطراب تمرینات آرامش سازی را انجام دهید . به این منظور در لحظه ای که شمااحساس استرس و یا اضطراب می نمایید ، سعی کنید چشمان خود راببندید و شروع به تنفس عمیق کنید و خاطره ای زیبا از دوران زندگیتان را یادآوری کنید و در همان حال سعی نمایید عضلات بدنتان را تا آنجا که ممکن است ، شل و راحت کنید ، این عمل را هر زمان که دچار استرس واضطراب شدید ، انجام دهید ، تا از این طریق بر آنها غلبه نمایید . - ریلکسیشن : در این روش فرد زمانیکه در یک موقعیت اضطراب زا و یا فکر اضطراب زا قرار گرفت با یک نوع حرکات بدنی خاص به تمرکز درونی می پردازد ، تا به آرامش دست یابد . ( در این رابطه می توانید به کتاب های نوشته شده در این موضوع مراجعه نمایید )- اجتماعى باشید : غالباً هنگامى که افراد تحت فشار روانى هستند به طور غریزى تمایل پیدا می کنند که خود را از صحنه عمل کنار کشیده و به گوشه اى پناه ببرنند . کارى بدتر از این وجود ندارد ، زیرا گوشه گیرى منجر به تشدید اضطراب واسترس می شود .لذا بایستی دقیقا رفتارهای مقابل با انزوا و گوشه گیری را بکار گرفت . برای مثال ، سعی نمایید با اقوام و آشنایان و دوستان ارتباط بیشتری برقرار کنید ؛ در جلسات درس و گفتگو ، بگونه ای فعال عمل نمایید و ... .- ارتباطاتتان را با دوستان خود بیشتر کنید و فعالیت های تفریحی و ورزشی دسته جمعی بیشتری را در برنامه خود بگنجانید .- مثبت اندیش باشید و با افراد مثبت اندیش نیز ارتباط برقرار کنید و برعکس از منفی بافی بپرهیزید و از ارتباط با افراد منفی باف نیز اجتناب کنید .- بخندید و شوخ طبع باشید و با افراد شوخ طبع نیز معاشرت داشته باشید : مطالعات زیادى نشان داده که خنده می تواند یکى از سالمترین پاد زهرهاى فشار روانى باشد . هنگامى که می خندیم یا حتى طبق برخى تحقیقات موقعى که ما لبخند می زنیم جریان خون به مغز افزایش می یابد و موادى بنام اندروفین (هورمانهاى ضد دردى که در شخص احساس خوش و سلامت ایجاد می کند) در مغز آزاد می شود و سطح هورمونهاى استرس زا را در خون پایین می آورد. فرموده اید چه عقده ای موجب وسواس می شود، در این خصوص باید عرض نمایم که عقده ی یکی از عوامل بروز اضطراب است، و طبق نظر روان تحلیل گران، انسان سه وهله ی مهم رشدی را در کودکی پشت سر می گذارد که رد نشدن به سلامت از هریک از این وهله ها موجب اختلال خاصی در بزرگسالی می شود که افراط در آموزش تمیزی(دستشویی) به کودک موجب بروز وسواس در سالهای بعد می گردد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه