علت این که جناب عمار ـ رحمه الله عليه ـ پس از غصب خلافت، جزء چند نفر ياري كننده اوليه حضرت علی(ع) نبوده، چه بوده است؟

عمار ياسر يكي از اصحاب بزرگ پيغمبر و از اولين مؤمنان به خدا و رسول گرامي ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ بوده است. پدرش ياسر، مادرش سميه و برادرش عبدالله نام داشتند كه هر سه آنها از نخستين شهيدان اسلام محسوب مي شوند. عمار از مهاجرين نخست به مدينه بوده است. به دليل داشتن عمر طولاني و پر بركت، هم از صحابه پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و هم از ياران صميمي و پاك باز علي ـ عليه السلام ـ محسوب مي شود. سن او را هنگام شهادت از 91 تا 94 سال نوشته اند كه در 37 هجري قمري در جنگ صفين شهيد گرديد. اما در مورد اينكه آيا عمار جز و كمك كنندگان اوليه به حضرت علي ـ عليه السلام ـ بود يا نه، به سراغ منابع تاريخي و روايي مي رويم. در تاريخ يعقوبي،از گروهي از مهاجران و انصار كه از بيعت با ابوبكر سرپيچي و به علي ـ عليه السلام ـ متمايل شدند، از جمله آنها عمار بن ياسر نام برده مي شود. در كافي از ابوهيثم بن تيهان نقل مي شود كه اميرالمومنين ـ عليه السلام ـ در مدينه براي مردم سخنراني و سپس از مسجد بيرون رفتند. شب هنگام 360 مرد با ايشان پيمان بستند. حضرت به آنها فرمود: «صبح در احجار الزّيت (جايي در مدينه) باسرهای تراشيده به نزد ما بيايد.» و خودشان هم سرشان را تراشيدند. به جز ابوذر، مقداد، خديفه بن يمان، عمار بن ياسر و سلمان کسی حضور پیدا نکرد . در خصال شيخ صدوق(ره)، نام عمار از جمله كساني برده مي شود كه خلافت ابوبكر را منكر و و فضليت و برتري علي ـ عليه السلام ـ را مقدم مي دانستند. در احتجاج شيخ طبرسي(ره)، به نقل از ابان بن تغلب از امام صادق ـ عليه السلام ـ روايت مي كند كه: به امام ـ عليه السلام ـ گفتم: فدايت شوم! آيا كسي از اصحاب پيامبر خدا، كار ابوبكر را و نشستن او را در جايگاه پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ تقبيح كرد؟ فرمودند: بله دوازده نفر، ابوبكر را تقبيح كردند؛ از مهاجريان، خالدبن سعيد بن عاص، سلمان فارسي، ابوذر غفاري، مقداد بن اسود كندي، عمار بن ياسر و بُرَيدة اسلمي و از انصار ابو هيثم بن تيهان سهل بن حنيف، عثمان بن حنيف، خزيمه بن ثابت، اُبّي بن كعب و ابوايوب انصاري. در شرح نهج البلاغعه ابن ابي الحديد و در نامه مشهور معاويه به علي ـ عليه السلام ـ ، پس ذكر اتفاقاتي معاويه مي نويسد: پس هيچ يك از آنان، جز چهار يا پنج تن، به تو پاسخ مثبت ندادند...» از اينجا فهميده مي شود كه به طور مسلم عمار هم داخل آنها بوده است. علاوه بر استناد به منابع فوق، رفتار و كردار و عمل عمار در تاريخ بيان گر طرفداري و دفاع او از حريم ولايت مي باشد. تك تك افراد و حاميان علي ـ عليه السلام ـ در پيش ابوبكر خطبه اي در دفاع از امامت علي ـ عليه السلام ـ خواندند که عمار بن ياسر نیز یکی از آنان بود. عمار از جاي خويش برخاست و گفت: «اي ابوبكر حقي براي خودت قايل مشو! خداوند آن را (خلافت) براي غير تو قرار داده است. و از اولين مخالفان رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و اهل بيتش مباش...» احاديث وارده درباره عمار، نشان گر وفاداري او به علي ـ عليه السلام ـ مي باشد. به عنوان نمونه علي ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: «زمين براي شش نفر آفريده شده است، كه به خاطر اينها اهل زمين روزي مي خوراند و باران مي آيد و كمك و امداد فرستاده مي شود: ابوذر، سلمان، مقدداد، عمار، خديفه و عبدالله بن مسعود. سپس فرمودند: و من امام آنها هستم و آنان بودند كه در نماز دفن فاطمه(س) شركت نمودند.» از امام صادق ـ عليه السلام ـ هم روايت شده است: «ولايت كساني كه بعد از پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ تغيير و دگرگون نشدند، براي مومنين واجب است مثل سلمان فارسي، ابوذر غفاري، مقداد بن اسود كندي، عمار بن ياسر و...» وقتي ابوبكر به حديث نبوي «لاتجتمع امتي علي ضلال: امت من هرگز بر گمراهي جمع نمي شوند» تمسك جست، علي ـ عليه السلام ـ در جواب فرمودند: «آيا من و گروهي كه از تو سرپيچي نمودند، مثل سلمان، عمار، ابوذر، مقداد و ابن عباده... از امت رسول الله ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ نيستیم؟» ابوبكر گفت: بله هستيد. البته ناگفته نماند، روايتي كه احتمالا به طور تسامحي در كتاب سليم بن قيس هلالي آمده و در احتجاج نيز آن روايت بيان شده، نام عمار جزء آن چهار نفر از ياران علي ـ عليه السلام ـ ذكر نشده است. در كتاب سليم، حضور عمار در نماز فاطمه ـ سلام الله عليه، ورود او و بقيه جهت كمك به علي ـ عليه السلام، در زمان آتش زدن درب خانه حضرت، نقل احاديثي از رسول الله ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ درباره امامت و جانشيني علي ـ عليه السلام ـ در زمان ابوبكر و... ذكر گرديده كه بيان گر و فاداري عمار مي باشد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه