آیا در قرآن یا احادیث پیامبر(ص) مطلبی راجع به عایشه آمده است که او را ستایش کند؟ اگر بلی، پس چرا علی(ع) با کسی که خدا و پیامبر(ص) او را ستوده اند جنگید؟ اگر بعدا عایشه آدم بدی شد مگر پیامبر(ص) توانایی پیش بینی نداشت که با آدم بد آن هم در ۹ سالگی ازدواج کرد؟!

شما ستایش قرآن و پیامبر (ص) از عایشه را یک امر حتمی و قطعی پنداشته اید و با این مبنای نادرست ، اتهام ناصحیحی را ایراد کردیده اید مبنی بر اینکه چرا امیرمومنان(ع) با او جنگید! و سپس از ازدواج عایشه یاد کرده اید. درباره پرسش سه بخشی شما ، سه نکته به عرض می رسد: 1. به حکایت قرآن ، عایشه سرّ پیامبر را آشکار نمود. (1) نقد عایشه در کلام پیامبر (ص) وجود دارد؛ از جمله علما اهل سنت این روایت را نقل می کنند که : روزی پیامبرصلَّی اللّه علیه و آله و سلَّم رو به همسر خود عایشه کرد و گفت:«می بینم که به همین زودی از منطقه «حوأب» می گذری و مورد هجوم سگان آنجا قرار می گیری. تو با علی نبرد می کنی در حالی که در این نبرد، ستمگری. عایشه مبادا چنین کنی!؟». (2)غزالى از بدخلقى عایشه نسبت به پیامبر(ص) چنین یاد می کند: «ابوبکر پدر عایشه، روزى به خانه پیامبر آمد و از عایشه رفتار ناپسندى نسبت به پیامبر دید! » (3)2. امیرمومنان (ع) با عایشه و اصحاب جمل نجنگید ، بلکه آنان بودند که با جنگ افروزی از مکه راهی بصره شده و با زدن بر طبل جنگ و نافرمانی ، به جمع آوری نیرو و امکانات برای نبرد با خلیفه وقت پرداخته ، جامعه اسلامی را دستخوش تشتت کردند. علامه ابو منصور تمیمى بغدادى، از علماى اهل سنت، مى گوید: «على با اصحاب جمل و صفین براى آن که اسلام بیاورند، نجنگید؛ بلکه علت پیکار او با آنان این بود که علیه او طغیان کرده بودند و براى همین به اصحابش فرمود: شما شروع به جنگ نکنید تا آنان نبرد را با شما آغاز کنند».(4) به نکاتی که از این شورش می توان درس گرفت ، درنگ کنید:الف. امام به اصحاب جمل سه روز مهلت داد تا از شورش علیه حکومت اسلامى دست بردارند. بیهقى در این باره گوید: «على(ع) با اهل جمل نجنگید تا آن که سه روز آنان را به اطاعت و حق فرا خواند. در این سه رو سپاهیان آن حضرت مجروحین فراوانى داد، ولى به دستور امام(ع) از جنگ پرهیز مى کردند. بعد از جنگ نیز به دستور امام(ع) کارى به مجروحان و فراریان نداشتند. بنابراین امام فقط در مقام دفاع بوده است و بس».ب. امیرمومنان(ع) بعد از پایان جنگ ، عایشه را با عزت و احترام و کلیه اسباب و لوازم مورد نیاز راهى مدینه کرد؛ ابن جوزى در این باره گوید: «على(ع) عایشه را به بهترین اسباب مورد نیاز مجهز کرد و برادر عایشه، عبدالرحمان بن ابى بکر، را به همراه 30 مرد و 20 زن از اشراف و متدینین بصره از قبیله همدان و عبد متین ملازم او ساخت. وقتى از عایشه درباره مسافرتش در بازگشت از بصره سؤال کردند، گفت: به خیر و خوبى گذشت و به خدا سوگند او (حضرت على(ع)) اموال فراوانى به من داد و بیش تر هم عنایت فرمود، اما به همراهم مردانى را فرستاد که آنان را نمى شناختم. وقتى این سخن عایشه به زنان ملازم او که به فرمان امام على(ع) در لباس مردان در آمده بودند، رسید، نزد عایشه آمدند و به او اعلام کردند که زن هستند. در پى آن عایشه سجده کرد و گفت: و اللَّه اى فرزند ابوطالب، جز کرم و خوبى نیفزودى و دوست داشتم که از این مسیر خارج نمى شدم. و دچار مصیبت و ناخوشى مى شدم تا توان خروج از من گرفته مى شد. (5)ج. به این آیه قرآن که خطاب به زنان پیامبر(ص) است ، بنگرید: «وَ قَرْنَ فِى بُیُوتِکُن وَ لا تَبَرجنَ تَبَرجَ الجاهِلِیةِ الأُولى؛ و در خانه هایتان بنشیینید و آرام گیرید (و بى حاجب و ضرورت از منزل بیرون نروید) و مانند دوره جاهلیت پیشین آرایش و خودآرایى نکنید».(6). حرکت عایشه با این آِیه در تضاد است .د. عایشه از شرکت در این شورش پشیمان شد ؛ ابن اعثم کوفی مورخ قرن چهارم، می نویسد:«فکانت عائشة إذا ذکرت یوم الجمل تبکی لذلک بکاء شدیدا ثم تقول: یا لیتنی لم أشهد ذلک المشهد! یا لیتنی متّ قبل هذا بعشرین سنة! ؛ هر گاه عایشه به یاد جنگ جمل مى افتاد، بشدت مى گریست و می گفت : ای کاش در آن پیکار شرکت نمی جستم ! ای کاش بیست سال قبل از آن نبرد مرده بودم! » (7) 3. ازدواج پیامبر(ع) با عایشه دلیل بر آن نیست که او تا آخر عمر به عدالت زیسته ، یا آنکه به وقت ازدواج، از بهترین های زنان دوران خود بوده است، زیرا قرآن درباره همسران حضرت می گوید: «عَسى رَبُّهُ إِنْ طَلَّقَکُنَّ أَنْ یُبْدِلَهُ أَزْواجاً خَیْراً مِنْکُنَّ مُسْلِماتٍ مُؤْمِناتٍ قانِتاتٍ تائِباتٍ عابِدات ..؛ امید است که اگر او شما را طلاق دهد، پروردگارش به جاى شما همسرانى بهتر براى او قرار دهد، همسرانى مسلمان، مؤمن، متواضع، توبه کار، عابد..» (8) پی نوشت1. مفسران در ابتداى سوره تحریم این مطلب را ذکر کرده اند و بخارى در صحیح در کتاب طلاق و مسلم در صحیح در کتاب رضاع آن را بیان داشته اند.2. عبد ربه، عقد الفرید، ج2، ص 283؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین ، ج3، ص 194 . 3. ر.ک: غزالی، احیاء العلوم . 4. شوشتری، احقاق الحق، ج 8، ص 554 - 550، 5. ابن جوزى، تذکرة الخواص ، ص 80،6.احزاب، آیه 33، 7. الفتوح،ج 2،ص487 ؛ ر.ک: بلاذری، أنساب الأشراف،ج 2،ص2498.تحریم ، آیه 5. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه