راههای ورود به بهشت از دیدگاه قرآن کریم؟

  در پاسخ به مطالب زیر توجه کنید . 1.   سرمایه اصلى نجات و خمیرمایه سعادت و کلید درهاى بهشت ایمان وعمل صالح است، قرآن مى‌فرماید: «وَالَّذِینَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ أُولَئِکَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ؛ و کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده اند آنان اهل بهشتند و در آن جاودان خواهند ماند (بقره 82) . این تعبیر یا شبیه آن در آیات بسیارى وارد شده است که تکرار آن بیانگر اهمیت موضوع و توجه خاص قرآن نسبت به آن است. 2.طبق آیات صریح قرآن عواملی چون ایمان و عمل صالح، تقوی، احسان و نیکوکاری، جهاد و شهادت، ترک هواپرستی، هجرت و جهاد، صبر و تحمل در برابر شدائد، اطاعت خدا و رسول خدا، اخلاص، صدق و راستی، اهتمام به نماز و تولی و تبری و... از عوامل ورود به بهشت هستند . 3. در آیات قرآن نخستین چیزی که سرمایه اصلی و خمیرمایه سعادت و کلید درهای بهشت شمرده می‌شود ایمان و عمل صالح است چنانچه می‌فرماید: «والذین امنوا و عملوا الصالحات اولئک اصحاب الجنّه هم فیها خالدون» (1 ): کسانی که ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند یاران بهشتند، و جاودانه در آن خواهند ماند،   در این آیه و آیات بیشماری ( 2) خداوند انسان را دعوت به دو کار «عقیده» و «عمل صالح» می‌نماید و آن را رمز و راز فلاح، و رستگاری را در این دو می‌داند . بدیهی است رابطه «ایمان» و «عمل صالح» رابطه «درخت» و «میوه» است، یک درخت سالم (از درختان میوه) خالی از میوه نخواهد بود، همچنین ایمان از عمل صالح نخواهد شد، مگر ایمان‌های ضعیف و کم نور که در برابر شهوات و هوی و هوس‌ها و پست و عنوان های کاذب از اثر می‌افتد؛ لذا در حدیثی از امام صادق (علیه السلام) می‌خوانیم که وقتی از حقیقت ایمان سئوال کردند، فرمودند: «الایمان ان یطاع الله فلا یعصی »  ایمان آن است که اطاعت خدا شود و معصیت او نشود . (3)   4. یکی دیگر از عوامل ورود به کانون بزرگ نعمت الهی احسان و نیکوکاری با آن مفهوم وسیع و گسترده‌اش می‌باشد در آیات بیشماری از قرآن از جمله آیه مبارکه: «فاثابهم به ما قالوا جنّات تجری من تحت‌ها الانهار خالدین فیها و ذلک جزاء المحسنین» (4 ):  خداوند به خاطر این گفتار به آن‌ها باغهایی از بهشت که از زیر درختانش نهرها جاری است بخشید، جاودانه در آن خواهند ماند و این است جزای احسان کنندگان . در بعضی از روایات «احسان» به عنوان عبادت و بندگی توأم با یقین کامل، و احساس مراقبت پروردگار در همه حال، تفسیر شده است، چنانکه در حدیثی از پیغمبر اکرم (صلی الله علیه وآله) آمده است: وقتی از حضرت درباره «احسان» سئوال کردند، فرمود: «اَن تعبد الله کانّک تراه فان لم تمکن تراه فانّه یراک» (5 )  آن گونه خدا را پرستش کن که گویی او را می‌بینی و اگر تو او را نمی‌بینی قطعاً او تو را می‌بیند . روشن است کسی که احساس چنین مراقبتی می‌کند نه تنها عبادتش، عبادتی شایسته و دارای روح و حقیقت است، بلکه آثار این احساس در تمام اعمال و رفتار و گفتار او ظاهر می‌شود . خداوند از مۆمنان جان‌ها و اموالشان را خریداری می‌کند که در برابر بهشت برای آنان باشد به این گونه که در راه خدا پیکار می‌کنند، می‌کشند و کشته می‌شوند. 5. خداوند در سوره توبه می‌فرماید: «انّ الله اشتری من الم ۆ منین انفسهم و اموالهم به انّ لهم الجنّه یقاتلون فی سبیل الله فیقتلون و یُقتلون وعداً علیه حقا فی التوراه و الانجیل و القرآن و مَن اوفی بعهده مِن الله فاستبشروا ببیعکم الذّی بایعتم به و ذلک هو الفوز العظیم» (6 ):  خداوند از مۆمنان جان‌ها و اموالشان را خریداری می‌کند که در برابر بهشت برای آنان باشد به این گونه که در راه خدا پیکار می‌کنند، می‌کشند و کشته می‌شوند . این وعده حقی است بر او که در تورات و انجیل و قرآن (سه کتاب بزرگ آسمانی) آمده، و چه کسی نسبت به عهدش از خدا وفادارتر است، حال که چنین است بشارت باد بر شما به خاطر معامله ای که با خدا کردید و این پیروزی بزرگی است، به راستی که تجارت بی نظیر و بی مانند است: خریدار خداوند، فروشندگان، م ۆ منان مجاهد، متاعی که خریداری می‌شود جان‌ها و اموالی است که خداوند خودش به آن‌ها بخشیده، بهایی که برای آن پرداخته می‌شود، بهشت جاویدان، و سند این معامله سه کتاب بزرگ آسمانی است و به دنبال همه این‌ها تبریکی است که این خریدار به این فروشندگان می‌گوید . در روایتی آمده است: وقتی که این آیه نازل شد پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) در مسجد بودند و آیه را با صدای بلند تلاوت فرمودند و مردم تکبیر گفتند، مردی از انصار خدمت پیامبر (صلی الله علیه وآله) آمد و پرسید راستی همین آیه نازل شد؟ پیامبر (صلی الله علیه وآله) فرمودند: آری، مرد انصاری گفت: «بیع ربیح لا نقیل و لا نستقیل»: معامله ای است بسیار پر سود، نه تقاضای فسخ آن را خواهیم کرد و نه فسخ آن را می‌پذیریم . از آیه فوق استفاده می‌شود که نه تنها شهیدان راه خدا، بلکه پیروزمندان در جهاد نیز مشمول چنین معامله ای با خدا هستند و همین قدر که جان خود را در طبق اخلاص نهاده‌اند و به میدان جهاد می‌روند، مصداق معامله با خداست؛ و هدف اصلی در هم کوبیدن دشمن است نه شهادت، چرا که در آیه «یقتلون» (دشمن را می‌کشند) مقدم بر «یُقتلون» (خود آن‌ها شهید می‌شوند) شده است ! لذا شهادت مقام والایی است که در این مسیر عائد گروهی از سعادتمندان می‌شود و به عبارت دیگر شهادت هدف نیست بلکه گذرگاهی است در راه هدف و این چنین، جهاد و شهادت هر دو از اسباب مهم ورود به بهشت برین می‌باشد .  6.آیات بی شماری در قرآن کریم است که ترک هواپرستی و خوف از خدا را از عوامل وصول به بهشت می‌دانند از جمله آیه کریمه: «و امّا من خاف مقام ربّه و نهی النّفس عن الهوی فانّ الجنّه هی المأوی» (7 ): اما آن کس که از مقام پروردگارش بترسد و نفس را از هوا و هوس باز دارد بهشت جایگاه او است . بدون شک رابطه نزدیکی میان «خوف از خدا» و «نهی نفس از هواپرستی» است، هنگامی که خوف حق در اعماق وجود انسان ریشه دار شد، ستیزی از درون در برابر هوای نفس آغاز می‌گردد، و سرچشمه تمام مفاسد و گناهانی که در روی زمین است همان «هواپرستی» است پس خود خدا سرچشمه همه اصلاحات است . در حدیثی حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) در این مورد می‌فرماید: «ماتحت ظلّ السّماء من الله یعبد من دون الله اعظم عندالله من هوی متّبع »:  در زیر آسمان هیچ بتی نزد خدا بزرگ‌تر از هوی و هوسی که از آن پیروی کنند نیست . در آیه دیگری نقطه مقابل (ترک هواپرستی و خوف از خدا) دو صفت «طغیانگری» و «مقدم داشتن دنیا بر آخرت» را مطرح می‌فرماید و این دو را از اسباب وصول به جهنم می‌داند چنانچه می‌فرماید: «و امّا مَن طغی و اثر الحیاه الدّنیا فانّ الجحیم هی المأوی» در آیه ای دیگر می‌فرماید: «و لمن خاف مقام ربّه جنتان» (8 ): برای کسی که از مقام پروردگارش بترسد دو باغ بهشتی است؛   و به راستی که اساس تمام بدبختی‌ها این دو صفت (طغیانگری و ترجیح دنیا بر آخرت) است و سرچشمه تمام نیک بختی‌ها همان ترک هواپرستی و خوف از خداوند سبحان می‌باشد . رابطه نزدیکی میان «خوف از خدا» و «نهی نفس از هواپرستی» است، هنگامی که خوف حق در اعماق وجود انسان ریشه دار شد، ستیزی از درون در برابر هوای نفس آغاز می‌گردد، و سرچشمه تمام مفاسد و گناهانی که در روی زمین است همان «هواپرستی» است پس خود خدا سرچشمه همه اصلاحات است. 7. دوستی دوستان خدا و دشمنی با دشمنان حق، یا به تعبیر دیگر هم سوئی با نیکان و پاکان و ناهماهنگی با بدان و شروران، یکی دیگر از کلیدهای بهشت است که درآیات قرآن به آن اشاره شده است چنانچه می‌فرماید: «لاتجد قوماً ی ۆ منون بالله و الیوم الاخر یوادّون من خادّ الله و رسوله و لو کانوا ابائهم او ابنائهم او اخوانهم او عشیرتهم» (9 ): هیچ جمعیتی را که ایمان به خدا و روز قیامت دارد نمی‌یابی که با دشمنان خدا و رسولش دوستی کنند، هر چند پدران، یا فرزندان، یا برادران، یا خویشاوندان آن‌ها باشند . سپس در ادامه همان آیه می‌افزاید: «اولئک کتب فی قلوبهم الایمان و ایّدهم به روح منه و یدخلهم جنّات تجری من تحت‌ها الانهار »:  آن‌ها کسانی هستند که خدا ایمان را بر صفحه قلوبشان رقم زده و با روحی از سوی خودش آنان را تقویت نموده و آن‌ها را در باغهایی از بهشت وارد می‌کند که نهرها از زیر درختانش جاری است؛   و این پاداش کسانی است با دوستان خدا دوست و با دشمنان دین، دشمنند . علاوه بر بهشت برین که پاداش این‌هاست در مورد پاداش معنوی همین دسته هم قرآن می‌فرماید: «رضی الله عنهم و رضوا عنه »:  هم خدا از آن‌ها خشنود است و هم آن‌ها از خدا خشنودند؛   و بالاخره تاج افتخار «اولئک حزب الله» (10) را بر سر آن‌ها زده است و می‌فرماید: «الا اِنّ حزب الله هم المفلحون» (11 )  این حزب اللهی‌ها رستگارانند . و البته بدیهی است که در یک قلب، دو محبت جمع نمی‌شود، یا محبت خدا یا محبت دشمنان خدا، بنابراین نیرومندترین علاقه های خویشاوندی و دوستی هنگامی که در برابر علاقه به خدا قرار گیرد مسلماً کم رنگ و بی رنگ خواهد شد، مضافاً بر اینکه مسأله، تنها مسأله علاقه نیست، بلکه علاقه مقدمه ای است برای هم سویی و هم گامی در تمام برنامه‌ها، در ظلم ظالمان، فساد مفسدان گناه مجرمان و حزب الله با تمام این‌ها بیگانه است و به راستی چنین افرادی که م ۆ ید به «روح القدس» نیز هستند «و ایدَّهم به روح منه» (12) شایسته نام حزب الله و مظهر تولی و تبری در برابر اویند؛ و گوارایشان باد نعمات بی حد و حساب الهی در بهشت برین .   پی نوشت ها : 1- بقره / 82 . 2- آل عمران /136؛ نساء /124؛ حج / 14 و 23 و 56؛ عنکبوت / 58؛ زمر / 74 . 3- اصول کافی، ج 2، ص 33؛ ح 3 . 4- مائده / 85 . 5- تفسیر نورالثقلین، ج 1، ص 553، ح 579 . 6- توبه / 111 . 7- نازعات / 40 و 41 . 8- رحمن / 26 . 9- مجادله / 22 . 10- مجادله / 22 . 11- مجادله / 22 . 12- مجادله / 22 . منبع : کریمی، فاطمه؛ تصویر بهشت و بهشتیان در قرآن با مقداری تصرف           .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه