هدف اصلی در تولد حضرت عیسی –ع- به این صورت خرق العاده و بی سابقه نشان دادن اعجاز الهی و بیان قدرت بیکران خداوند است و این هدف با همسر داشتن حضرت مریم –ع- و تولد یافتن حضرت عیسی –ع-به طور معمول و طبیعی حاصل نمی شد . برای آگاهی بیشتر شما از این حادثه عجیب توجه شما را به توضیح و تفسیر این آیات جلب می نماییم :

هدف اصلی در تولد حضرت عیسی –ع- به این صورت خرق العاده و بی سابقه نشان دادن اعجاز الهی و بیان قدرت بیکران خداوند است و این هدف با همسر داشتن حضرت مریم –ع- و تولد یافتن حضرت عیسی –ع-به طور معمول و طبیعی حاصل نمی شد . برای آگاهی بیشتر شما از این حادثه عجیب توجه شما را به توضیح و تفسیر این آیات جلب می نماییم : قرآن کریم درباره حامله شدن حضرت مریم چنین می گوید: وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ مَرْیَمَ إِذِ انْتَبَذَتْ مِنْ أَهْلِها مَکاناً شَرْقِیًّا (مریم - 16) فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجاباً فَأَرْسَلْنا إِلَیْها رُوحَنا فَتَمَثَّلَ لَها بَشَراً سَوِیًّا (17) قالَتْ إِنِّی أَعُوذُ بِالرَّحْمنِ مِنْکَ إِنْ کُنْتَ تَقِیًّا (18) قالَ إِنَّما أَنَا رَسُولُ رَبِّکِ لِأَهَبَ لَکِ غُلاماً زَکِیًّا (19) قالَتْ أَنَّى یَکُونُ لِی غُلامٌ وَ لَمْ یَمْسَسْنِی بَشَرٌ وَ لَمْ أَکُ بَغِیًّا (20)قالَ کَذلِکِ قالَ رَبُّکِ هُوَ عَلَیَّ هَیِّنٌ وَ لِنَجْعَلَهُ آیَةً لِلنَّاسِ وَ رَحْمَةً مِنَّا وَ کانَ أَمْراً مَقْضِیًّا (21)16- در این کتاب (آسمانى قرآن) از مریم یاد آر، آن هنگام که از خانواده اش جدا شد و در ناحیه شرقى قرار گرفت. 17- و حجابى میان خود و آنها افکند (تا خلوتگاهش از هر نظر براى عبادت آماده باشد) در این هنگام ما روح خود را به سوى او فرستادیم و او در شکل انسانى بى عیب و نقص بر مریم ظاهر شد.18- او (سخت ترسید و) گفت من به خداى رحمن از تو پناه مى برم اگر پرهیزگار هستى.19- گفت من فرستاده پروردگار توام (آمده ام) تا پسر پاکیزه اى به تو ببخشم!20- گفت چگونه ممکن است فرزندى براى من باشد در حالى که تا کنون انسانى با من تماس نداشته، و زن آلوده اى هم نبوده ام؟! 21- گفت مطلب همین است که پروردگارت فرموده، این کار بر من سهل و آسان است، ما مى خواهیم او را نشانه اى براى مردم قرار دهیم و رحمتى از سوى ما باشد، و این امرى است پایان یافته (و جاى گفتگو ندارد) .قرآن کریم پس از بیان سرگذشت یحیى- ع- رشته سخن را به داستان تولد عیسى - ع-و سرگذشت مادرش مریم مى کشاند، چرا که پیوند بسیار نزدیکى در میان این دو ماجرا است.اگر تولد یحیى از پدرى پیر و فرتوت و مادرى نازا عجیب بود، تولد عیسى از مادر بدون پدر عجیبتر است.اگر رسیدن به مقام عقل و نبوت در کودکى، شگفت انگیز است، سخن گفتن در گهواره آنهم از کتاب و نبوت، شگفت انگیزتر است.و به هر حال هر دو آیتى است از قدرت خداوند بزرگ، یکى از دیگرى بزرگتر، و اتفاقا هر دو مربوط به کسانى است که با هم قرابت بسیار نزدیک از جهت نسب داشتند چرا که مادر یحیى خواهر مادر مریم بود، و هر دو زنانى نازا و عقیم بودند و در آرزوى فرزندى صالح به سر مى بردند.نخستین آیه مورد بحث مى گوید، در کتاب آسمانى قرآن از مریم سخن بگو آن گاه که از خانواده خود، جدا شده و در یک منطقه شرقى قرار گرفت (وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ مَرْیَمَ إِذِ انْتَبَذَتْ مِنْ أَهْلِها مَکاناً شَرْقِیًّا).او در حقیقت مى خواست مکانى خالى و فارغ از هر گونه دغدغه پیدا کند که به راز و نیاز با خداى خود بپردازد و چیزى او را از یاد محبوب غافل نکند به همین جهت طرف شرق بیت المقدس (آن معبد بزرگ) را که شاید محلى آرامتر و یا از نظر تابش آفتاب پاکتر و مناسبتر بود برگزید.کلمه انتبذت از ماده نبذ به گفته راغب به معنى دور انداختن اشیا ء غیر قابل ملاحظه است، و این تعبیر در آیه فوق شاید اشاره به آن باشد که مریم به صورت متواضعانه و گمنام و خالى از هر گونه کارى که جلب توجه کند، از جمع، کناره گیرى کرد، و آن مکان از خانه خدا را براى عبادت انتخاب نمود.در این هنگام، مریم حجابى میان خود و دیگران افکند تا خلوتگاه او از هر نظر کامل شود (فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجاباً(در این جمله، تصریح نشده است که این حجاب براى چه منظور بوده، آیا براى آن بوده که آزادتر و خالى از دغدغه و اشتغال حواس بتواند به عبادت پروردگار و راز و نیاز با او پردازد یا براى این بوده است که مى خواسته شستشو و غسل کند؟ آیه از این نظر ساکت است.به هر حال در این هنگام ما روح خود (یکى از فرشتگان بزرگ) را به سوى او فرستادیم و او در شکل انسان کامل بى عیب و نقص و خوش قیافه اى بر مریم ظاهر شد (فَأَرْسَلْنا إِلَیْها رُوحَنا فَتَمَثَّلَ لَها بَشَراً سَوِیًّا).پیدا است که در این موقع چه حالتى به مریم دست مى دهد، مریمى که همواره پاکدامن زیسته، در دامان پاکان پرورش یافته، و در میان جمعیت مردم ضرب المثل عفت و تقوا است، از دیدن چنین منظره اى که مرد بیگانه زیبایى به خلوتگاه او راه یافته چه ترس و وحشتى به او دست مى دهد؟ لذا بلافاصله صدا زد: من به خداى رحمان از تو پناه مى برم اگر پرهیزکار هستى (قالَتْ إِنِّی أَعُوذُ بِالرَّحْمنِ مِنْکَ إِنْ کُنْتَ تَقِیًّا).و این نخستین لرزه اى بود که سراسر وجود مریم را فرا گرفت.بردن نام خداى رحمان، و توصیف او به رحمت عامه اش از یک سو، و تشویق او به تقوى و پرهیزکارى از سوى دیگر، همه براى آن بود که اگر آن شخص ناشناس قصد سویى دارد او را کنترل کند، و از همه بالاتر پناه بردن به خدا، خدایى که در سخت ترین حالات تکیه گاه انسان است و هیچ قدرتى در مقابل قدرت او عرض اندام نمى کند مشکلات را حل خواهد کرد.مریم با گفتن این سخن در انتظار عکس العمل آن مرد ناشناس بود، انتظارى آمیخته با وحشت و نگرانى بسیار، اما این حالت دیرى نپائید ناشناس زبان به سخن گشود و ماموریت و رسالت عظیم خویش را چنین بیان کرد و گفت من فرستاده پروردگار توام! (قالَ إِنَّما أَنَا رَسُولُ رَبِّکِ ).این جمله همچون آبى که بر آتش بریزد، به قلب پاک مریم آرامش بخشید.ولى این آرامش نیز چندان طولانى نشد، چرا که بلافاصله افزود من آمده ام تا پسر پاکیزه اى از نظر خلق و خوى و جسم و جان به تو ببخشم! (لِأَهَبَ لَکِ غُلاماً زَکِیًّا).از شنیدن این سخن لرزش شدیدى وجود مریم را فرا گرفت و بار دیگر او در نگرانى عمیقى فرو رفت و گفت: چگونه ممکن است من صاحب پسرى شوم، در حالى که تا کنون انسانى با من تماس نداشته و هرگز زن آلوده اى نبوده ام؟! (قالَتْ أَنَّى یَکُونُ لِی غُلامٌ وَ لَمْ یَمْسَسْنِی بَشَرٌ وَ لَمْ أَکُ بَغِیًّا).او در این حال تنها به اسباب عادى مى اندیشید و فکر مى کرد براى اینکه زنى صاحب فرزند شود دو راه بیشتر ندارد، یا ازدواج و انتخاب همسر و یا آلودگى و انحراف، من که خود را بهتر از هر کس مى شناسم نه تا کنون همسرى انتخاب کرده ام و نه هرگز زن منحرفى بوده ام، تا کنون هرگز شنیده نشده است کسى بدون این دو صاحب فرزندى شود.!اما به زودى طوفان این نگرانى مجدد با شنیدن سخن دیگرى از پیک پروردگار فرو نشست او با صراحت به مریم گفت: مطلب همین است که پروردگارت فرموده، این کار بر من سهل و آسان است (قالَ کَذلِکِ قالَ رَبُّکِ هُوَ عَلَیَّ هَیِّنٌ).تو که خوب از قدرت من آگاهى، تو که میوه هاى بهشتى را در فصلى که در دنیا شبیه آن وجود نداشت در کنار محراب عبادت خویش دیده اى، تو که آواى فرشتگان را که شهادت به پاکیت مى دادند شنیده اى، تو که میدانى جدت آدم از خاک آفریده شد، این چه تعجب است که از این خبر دارى؟! سپس افزود: ما مى خواهیم او را آیه و اعجازى براى مردم قرار دهیم (وَ لِنَجْعَلَهُ آیَةً لِلنَّاسِ). و ما مى خواهیم او را رحمتى از سوى خود براى بندگان بنمائیم (وَ رَحْمَةً مِنَّا).و به هر حال این امرى است پایان یافته و جاى گفتگو ندارد (وَ کانَ أَمْراً مَقْضِیًّا). این آیات می گویند باردار شدن مریم با قدرت خداوندی بوده نه غیر آن و این کار برای خداوند آسان است چرا که خداوند اراده اش از مرادش تخلف نمی کند تا به چیزی امر کند که موجود باش، موجود می شود. یا درآیه 40 از سوره آل عمران می فرماید: «خدا انجام می دهد آن چه را بخواهد» . خدا حضرت آدم(ع) را بدون پدر و مادر آفرید، و حضرت یحیی را در دوران پیری به زکریا داد این هم بعدی ندارد که با اراده خویش مریم را باردار نماید. در این که چگونه این فرزند به وجود آمد آیا جبرئیل در پیراهن او دمید ... در قرآن سخنی به میان نیامده است ، ولی در برخی روایات این مسأله تبیین شده است. در روایتی از امام باقر(ع) آمده است که جبرئیل در ذیل دامن او [به امر خداوند] دمید در همان لحظه بچه در رحم مریم به وجود آمد و کامل شد و به اندازه ای که در رحم زن نه ماه می ماند ... . در نتیجه می توان گفت باردار شدن مریم به امر خداوند و با دمیدن جبرئیل بوده است. فلسفه آن نیز چنان که از آیه شریفه بر می آید ارائه قدرت الهی و اعجاز بوده است، نه فقدان مردی شایسته همسری حضرت مریم و نه قدرت نداشتن خداوند بر قرار دادن همسری مناسب برای او .ر. ک : تفسیر نمونه ج 13 ص 23 (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 1/100113120) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه