آیا ذوالقرنین پیامبر بود؟

الف) در پیامبر بودن ذوالقرنین اختلاف است. بسیارى از روایات رسیده از معصومین(ع) دلالت دارد بر این که او پیامبر نبود؛ بلکه بنده صالحى از بندگان خدا و حجت او بر مردم بوده است. از مجموع آیات قرآن کریم در مورد ذوالقرنین هم استفاده مى شود که او صاحب مقاماتى بوده است. (ر.ک: تفسیر نورالثقلین، ج 3، ص 294). ب) هدف ذوالقرنین از لشکرکشى، کشورگشایى نبوده است؛ بلکه هدف او دعوت به توحید و مبارزه با شرک و دفاع از مظلومین بوده است. این مطلب از آیات قرآن به روشنى استفاده مى شود. در آیه 88 سوره «کهف» به نقل از ذوالقرنین آمده است: «و اما کسانى که ستم کرده اند آنها را مجازات خواهیم کرد و سپس به سوى پروردگارشان بازمى گردند و خدا آنان را مجازات شدیدى خواهد نمود؛ اما کسى که ایمان بیاورد و عمل صالح انجام دهد پاداش نیکو خواهد دید». در آیات 92 تا 98 همین سوره ذوالقرنین در جواب مردى که از قوم یأجوج و مأجوج به ستوه آمده بودند و مى گویند ما هزینه اى براى تو قرار دهیم که میان ما و آنها سدّى ایجاد کنى، مى گوید: «آنچه را خدا در اختیار من گذاشته، بهتر است [از آنچه شما پیشنهاد مى کنید ]مرا با نیرویى یارى کنید تا میان شما و آنها سد محکمى ایجاد کنم». از این آیات بى اعتنایى ذوالقرنین به مادیات و تکیه او به قدرت الهى استفاده مى شود. ج) در این که ذوالقرنین از نظر تاریخى چه کسى بوده است و بر کدام یک از مردان معروف تاریخ منطبق مى شود، دیدگاه هاى مختلفى وجود دارد: 1- برخى معتقدند او کسى جز اسکندر مقدونى نیست. 2- جمعى معتقدند یکى از پادشاهان یمن بوده است. 3- جدیدترین دیدگاه این است که همان کورش کبیر پادشاه هخامنشى است. در تفسیر «نمونه» همین نظریه تأیید شده است. (تفسیر نمونه، جلد 12، ص 542) مرحوم علامه طباطبائى در تفسیر «المیزان» این دیدگاه را از سایر نظریات منطبق تر بر آیات مى داند. در این باره نظر قطعى نداده است. یأجوح و مأجوج، همان مغول و تاتار و دیگر اقوامى بودند که در قسمت هاى شمالى آسیا به صورت بیابان گردى زندگى مى کرده اند. این دو کلمه به زبان چینى «منگوک و یا منچوک» است، که در زبان عربى و عربى یأجوج و مأجوج خوانده شده است. در ترجمه هاى یونانى نیز به «گوگ و مأگوک» برگردانده شده است. کلمه منغول و مغول نیز برگرفته شده از همان مأجوج است. این اقوام در برهه اى از تاریخ از لاک خود بیرون آمده و تقریاً تمام قسمت هاى متمدن زمین - از قبیل چین، ایران، روم و دیگر بلاد را - در نور دیدند و بیشتر آثار تمدن را نابود کرده و قتل و غارت بى اندازه اى به راه انداختند. البته پس از چندى در داخل ملل دیگر هضم شده و رو به اضمحلال رفتند. البته اکنون نیز نژاد مغول و تاتار، در آسیاى مرکزى وجود دارند. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه