نیایش یعنی دعا و طلب حاجت؛ یعنی اظهار نیاز کردن به شکل دعا. احتمالاً اصل آن، نیازش بوده است که به مرور زمان، تبدیل به نیایش شده است. ـ ستایش یعنی ستودن، یعنی مدح نمودن، یعنی تحسین کردن، یعنی خوبی ها و زیبایی های کسی یا چیزی را ذکر کردن. ـ پرستش یعنی در خدمت بودن از روی محبّت، اظهار بردگی و بندگی از روی میل و رغبت، نمودار کردن حالت شیفتگی و سرسپردگی نسبت کسی یا چیزی. بر این اساس، اگر کسی شیفته و بنده ی مال یا مقام یا شهوت یا ...

نیایش یعنی دعا و طلب حاجت؛ یعنی اظهار نیاز کردن به شکل دعا. احتمالاً اصل آن، نیازش بوده است که به مرور زمان، تبدیل به نیایش شده است. ـ ستایش یعنی ستودن، یعنی مدح نمودن، یعنی تحسین کردن، یعنی خوبی ها و زیبایی های کسی یا چیزی را ذکر کردن. ـ پرستش یعنی در خدمت بودن از روی محبّت، اظهار بردگی و بندگی از روی میل و رغبت، نمودار کردن حالت شیفتگی و سرسپردگی نسبت کسی یا چیزی. بر این اساس، اگر کسی شیفته و بنده ی مال یا مقام یا شهوت یا ... باشد، او را مال پرست یا مقام پرست یا شهوت پرست یا ... پرست گویند. و اگر کسی چنین حالتی را نسبت به خدا داشته باشد، او را خداپرست گویند. ـ اقسام شرک الف: شرک در خالقیّت: اگر کسی به دو یا چند خالق اعتقاد داشته باشد، دچار شرک در خالقیّت است. ب: شرک در ذات: اگر کسی به دو یا چند ذات مستقلّ اعتقاد داشته باشد، گرفتار شرک ذاتی است. ج: شرک در ربوبیّت: اگر کسی به ربوبیّت استقلالی دو یا چند موجود اعتقاد داشته باشد، دچار شرک در ربوبیّت است. امّا اعتقاد به ربوبیّت غیر استقلالی غیر خدا، موجب شرک نمی شود. مثلاً اگر کسی اعتقاد داشته باشد که مادر، به اذن تکوینی خدا، فرزندش را پرورش می دهد، دچار شرک نشده است. یا اگر کسی اعتقاد داشته باشد که انبیاء(ع) به اذن تشریعی خدا، مردم را تربیت می کنند، باز دچار شرک در ربوبیّت نشده است. چون در ربوبیّت غیر استقلالی، مخلوقی که تربیت می کند، در واقع وسیله است و تربیت کننده ی حقیقی، خداست. د: شرک در رزّاقیّت: اگر کسی به رزّاقیّت استقلالی دو یا چند موجود اعتقاد داشته باشد، دچار شرک در رزّاقیّت است. امّا اعتقاد به رزّاقیّت غیر استقلالی غیر خدا، موجب شرک نمی شود. چون مخلوقات می توانند واسطه در رزق باشند. ر: شرک در الوهیّت: اگر کسی معتقد باشد که غیر از خدای واحد، موجود دیگری را هم می توان به عنوان اله، ستایش یا نیایش یا پرستش کرد، چنین کسی دچار شرک در الوهیّت شده است. امّا صرف ستودن و نیایش و پرستش یک موجود بدون اعتقاد به خداوندی او، شرک نیست. مثلاً اگر کسی مادرش یا پدرش یا استادش را مدح نمود بی آنکه برای آنها نقش خداوندی قائل باشد، این کار او موجب شرک نمی شود. یا اگر از کسی طلب نیاز نمودیم با علم به این که او فقط وسیله است و حاجت دهنده ی حقیقی خداست، باز دچار شرک نشده ایم. یا اگر نسبت به کسی اظهار بندگی و شیفتگی و خدمتگزاری کردیم بدون آنکه او را خدا بدانیم، باز دچار شرک نشده ایم. امّا اگر همین کارها همراه با اعتقاد به خداوندی آن موجودات باشد، شرک خواهد بود. مثلاً اطاعت از انبیاء، شرک نیست ولی اطاعت مصریان از فرعون، نوعی شرک بود. چون اوّلی با دستور خداست ولی دومی با دستور خدا نیست و همراه با اعتقاد به خداوندی فرعون هم بوده است. تقدیس کعبه و ابراز علاقه به مساجد، شرک نیست چون ما برای اینها، نقش خداوندی قائل نیستیم ولی تقدیس بتها، شرک است؛ چون برایش نوعی نقش خداوندی قائلند .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه