آیا خرافات به واسطه ظهور علوم، رو به تضعیف می ورند و یا این که هر عصر، خرافه جدیدی را با خود می آورد؟

تجربه بشر، نشان داده است که به واسطه پیشرفت زمان خرافه نیز لباس کهن از تن در می آورد و با لباس و نام دیگر، ظهور پیدا می کند. باورها همواره جزء لاینفک فرهنگ عامّه اند و قلمرو فرهنگ عامّه بسیار گسترده است. ذهنیات هر فرد، از باورها، پندارها، اندیشه ها، سخنان و ادبیات عامّه انباشته است. هر عصر و نسلی، خرافات خاص خود را می پرورد؛ امّا در کل می توان اذعان داشت که به هراندازه که «علم گرایی» و «استدلال» و «تعقّل» و «علوم تجربی» در جامعه ای بیشتر حاکم باشد، دامنه خرافات در آن جامعه محدودتر و شیوع و پذیرش آن نیز کمتر است. در چنین جوامعی، خرافات را بیشتر با کارکرد طنز، سرگرمی، ادبیات داستانی و گزارش تاریخ، می توان یافت. به عنوان نمونه، «هفت سین» در سفره نوروز، روزگاری جنبه ی آیینی (نشانی از هفت فرشته و هفت عنصر حیات و...) داشت. پس از اسلام آوردن ایرانیان و رونق علوم در این سرزمین، اندک اندک، جنبه آیینی خود را از دست داد و در روزگار معاصر، همین باور عامیانه، کار کرد فرهنگی- نمادین (آگاهی بخش، سرگرمی، جشنوارگی، پیوند با هویت تاریخی) یافته است. نمونه دیگر سنّت «سیزده به در» است که روزی مردم به آن باور داشتند و امروزه، تنها کارکرد فرهنگی- نمادین (بهره گیری از طبیعت، آشنایی با جلوه آفرینش) در آغاز بهار دارد. .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه