ولایت فقیه به عنوان «منصب» رهبری و اداره جامعه اسلامی در عصر غیبت ، و مجتهد بودن یکی از «شرایط » تصدی آن می باشد . توضیح آنکه ؛ولایت فقیه منصبی است که بر اساس ادله عقلی و نقلی متعدد و معتبر در عصر غیبت معصومین (ع) برای مجتهدان جامع الشرائط قرار داده شده است و بر اساس آن فقیه و مجتهد جامع الشرائط وظیفه اداره حکومت اسلامی را بر عهده دارد. به عنوان نمونه امام صادق(ع) در مقبوله عمربن حنظله می فرماید: «...

ولایت فقیه به عنوان «منصب» رهبری و اداره جامعه اسلامی در عصر غیبت ، و مجتهد بودن یکی از «شرایط » تصدی آن می باشد . توضیح آنکه ؛ولایت فقیه منصبی است که بر اساس ادله عقلی و نقلی متعدد و معتبر در عصر غیبت معصومین (ع) برای مجتهدان جامع الشرائط قرار داده شده است و بر اساس آن فقیه و مجتهد جامع الشرائط وظیفه اداره حکومت اسلامی را بر عهده دارد. به عنوان نمونه امام صادق(ع) در مقبوله عمربن حنظله می فرماید: «... ینظران من کان منکم ممن قد روی حدیثنا و نظر فی حلالنا و حرامنا و عرف احکامنا فلیرضوا به حکما فانی قد جعلته علیکم حاکما فاذا حکم بحکمنا فلم یقبل منه فانما استخف بحکم الله و علینا ردّ و الراد علینا الراد علی الله وهو علی حدّ الشرک بالله ؛ مردم باید دقت کنند و از بین فقهایی که راوی حدیث ما هستند و در احکام حلال وحرام ما صاحب نظرند وبا احکام اهل بیت(ع) آشنایی دارند، فقیهی را انتخاب کنند و او را در میان خود حاکم قرار دهند که من او را بر شما حاکم قرار دادم پس هرگاه حکمی کرد و از او قبول نکردند، حکم ما را سبک شمرده اند و ما را رد کرده اند، و آن کس که ما را رد کند خدا را رد کرده است و رد کردن خدادر حد شرک به خدا است» (وسائل الشیعه، ج 18، باب 11، ص 98، ح 1 - اصول کافی، ج 1، ص 67) مقصود از شخص آگاه به حلال و حرام، همان فقیه جامع الشرایط است که به هنگام دسترسی نداشتن به معصوم (ع)، عهده دار رهبری و زعامت جامعه اسلامی می باشد .با بررسی روایات و دلایل متعدد ولایت فقیه عمده ترین شرایط ولایت فقیه عبارت است از:1. فقاهت یا اجتهاد ؛ یعنی، از نظر علمی در حدی باشد که در تمام مسائل بتواند احکام الهی را با مراجعه به ادله تفصیلی (کتاب، سنت، عقل و اجماع) کشف و استنباط کند.2 . عدالت و تقوا؛3. قدرت مدیریت، تدبیر، شجاعت و توان اداره کلان جامعه؛با توجه به شرایط فوق، اجتهاد، شرط لازم رهبری و ولایت فقیه است . و مجتهدی که از شرایط فوق برخوردار باشد ، مشمول ادله ولایت فقیه می باشد . بر این اساس تفاوت اصلی میان ولایت فقیه با مجتهد ، در حقیقت تفاوت یک منصب با شرایط تصدی آن است .براى آگاهى بیشتر ر.ک: الف. آیت الله جوادى آملى، ولایت فقیه ولایت، فقاهت و عدالت، ص 47؛ ب. قاضى زاده، کاظم، اندیشه هاى فقهى سیاسى امام خمینى. ج . دین ودولت در اندیشه اسلامی ، محمد سروش ، قم : بوستان کتاب . (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 1/100112800) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه