آیا یهودیت و صهیونیسم یکی است؟

صهیونیسم از مسیر اصلی یهودیت منحرف شده و پای­بند مذهب یهود نیست از منظرگارودی «در برابر سنّت کهن یهودیت، صهیونیسم سیاسی نوعی فساد و تباهی ملّی­گرایانه و استعمارگرانه به شمار می­رود که مسیرش نه از یهودیت که از ملّی­گرایی و استعمارگرایی اروپای قرن نوزدهم نشأت می­گیرد.صهیونیسم نوعی مطالعه دست­چین و مشخّص از تورات را که مبتنی بر انحراف واقعی از برنامه خداوند است، مورد استفاده قرار می­دهد و آن را به عنوان پوشش و پرده­ای برای پنهان نمودن مقاصد سیاسی­اش به کار می­برد» چنان که بنیان­گذار صهیونیسم، تئودور هرتزل نیز به بسیاری از مسائل مذهبی یهود توجّه نداشت.پاسخ تفصیلی: ابتدا بهتر است به معانى لغوى و اصطلاحى دو کلمه «یهود» و «صهیونیسم» بپردازیم و سپس فرق موجود بین این دو را تبیین نماییم.1. معناى لغوى «یهود»: «هود» از لغت عبرى گرفته شده و به معناى حمد و شکر و مجد است و «یهودا» نام فرزند چهارم حضرت یعقوب(ع) از همسرش به نام «لینه» است و به نظر مى­رسد که کلمه«یهود» نیز از همین اسم برگفته شده باشد.2. معناى اصطلاحى «یهود»: یهود در اصطلاح، به کسانى گفته مى­شود که خود را پیروان دین حضرت موسى(ع) و کتاب تورات موجود را کتاب آسمانى خود مى­دانند. البتّه آرتور جفرى بر این عقیده است که واژه یهودى در شعر کهن عربى به کار رفته است؛ بنابراین اعراب پیش از روزگار حضرت محمد (صلى الله علیه و آله) به خوبى با آن آشنایى داشتند. هورو ویتس مى­گوید: «در قرآن، یهودیان روزگار حضرت محمد (صلى الله علیه و آله) و یهودیان عهد قدیم به نام «بنى­اسرائیل» خوانده شده­اند».3. معناى لغوى و اصطلاحى «صهیون، صهیونى و صهیونیسم»: صهیون بر شهر اورشلیم در فلسطین یا کوهى در نزدیکى اورشلیم اطلاق مى­شود. در کتاب مقدّس، واژه ی صهیون، نام تپه­اى است واقع در جنوب شرقى اورشلیم که دامنه­اش بخشى از اورشلیم را نیز تشکیل داده و قلعه­اى به نام «یبوسیان» در آن وجود داشته است که داود پیامبر(ع)، در آن جا براى «تابوت عهد» قصرى بنا کرد.صهیونى: منسوب به صهیون، لقب کسانى است که قبل از تشکیل حکومت اسرائیل، از تأسیس آن جانب­دارى مى­کردند.صهیونیسم: «مرام و مسلک حزب بین­المللى یهود و مسلک گروهى است که طرف­دار سلطه و نفوذ یهودیان بر اقوام و ملل دیگرند». هم­چنین نهضتى را گویند که از اواخر قرن نوزدهم به منظور ایجاد یک میهن یهودى در فلسطین به وجود آمد. صهیونیسم در اصطلاح به جنبش و نهضتى اطلاق مى­شود که از آرمان مسیحیان طایفه بنى­اسرائیل براى رسیدن به ارض موعود و تشکیل دولت و ملّتى واحد، مایه گرفته است. چنان که اشاره شد، یهودیت آیینى است رسمى با ریشه ی آسمانى ـ و البته تحریف شده ـ که قائل به نبوت حضرت موسى(ع) و قبول تورات به عنوان کتاب آسمانى هستند. پیروان این دین به یقین مى­دانستند که آن، تا آمدن پیامبر بعدى رسمیت دارد.در هر صورت، پیروان دین یهود به اصول و مقرراتى که در تورات بیان شده بود، پاى­بند بودند و سعى داشتند به آن عمل نمایند؛ هر چند انحرافات سیاسى در طول تاریخ در این دین آسمانى به وجود آمد و برخى از فرصت­طلبان براى بهره­بردارى شخصى و دنیوى از آن، تحریفاتى در آن به وجود آوردند، ولى باز کسانى هستند که با بسیارى از این تحریفات مخالف­اند و جویاى حقیقت­اند. اینها امروزه با عنوان یهودیان ضدّ صهیونیسم شناخته می شوند.پروفسور روژه گارودى فیلسوف و اسلام­شناس فرانسوى با بررسى فرقه­هاى یهودیت در اعصار مختلف، به مراسمات، آیین­ها و برنامه­هاى معنوى آن­ها اشاره مى­کند و درباره آن­ها در قرن شانزدهم چنین مى­نویسد: «آخرین نسل پرهیزگاران یهودى که در قرن شانزدهم در لهستان به دنیا آمد و افکارش با بینش عرفانى آلمانى و از جمله اکهارت نزدیک بود، در قرن نوزدهم نیز با انتشار «نامه­هایى به پرهیزگاران درباره خلسه» و با زنده نمودن تابش جرقۀ حضور خداوند در وجود هر کسى که از آن برخوردار است، بار دیگر شکوفا مى­شود».( گارودی. روژه، ماجرای صهیونیسم سیاسی، ص25)هم­چنین مى­نویسد: «در برابر سنّت کهن یهودیت، صهیونیسم سیاسى نوعى فساد و تباهى ملّى­گرایانه و استعمارگرانه به شمار مى­رود که مسیرش نه از یهودیت که از ملّى­گرایى و استعمارگرایى اروپاى قرن نوزدهم نشأت مى­گیرد. صهیونیسم، نوعى مطالعه دست­چین و انتخابى و مشخّص از تورات را که مبتنى بر انحراف واقعى از برنامه خداوند است، مورد استفاده قرار مى­دهد و آن را به عنوان پوشش و پرده­اى براى پنهان نمودن مقاصد سیاسى­اش به کار می برد.» (همان)بنابراین، صهیونیسم از مسیر اصلى یهودیت بسیار منحرف شده و به عنوان یک نهضت سیاسى مطرح گردیده است و پاى­بند برنامه­هاى مذهبى یهود نیست. چنان که بنیان­گذار صهیونیسم، تئودور هرتزل نیز به بسیارى از مسائل مذهبى یهود توجّه نداشت.یهودیان در تجاوز به فلسطین و اشغال آن و آواره نمودن مردم این سرزمین، با صهیونیست­ها در تقابل و تضاد بودند؛ چنان که در جلسات محرمانه وعده­نامه «بالفور» ـ که پس از سه سال مناقشه و مبارزه بین صهیونیست­ها و یهودى­ها منتشر شده ـ وایزمن و سوکولوف از جنبش صهیونیستى، لوید جورج و بالفور وزیر امور خارجه و مونتاگیو وزیر کشور انگلستان، کلود مونتفیورى از یهودیان انگلستان شرکت داشتند.مونتاگیو در یادداشت اعتراض­آمیزى به دولت انگلستان مى­نویسد: «که طبق این اصل، مسلمانان و مسیحیان باید جاى خود را به یهودیان بدهند». مالیسیون استاد حقوق از آمریکا درباره اختلاف نظر صهیونیست­ها و یهودى­ها مى­نویسد: «در وهله نخست درباره انگیزه اساسى صهیونیست­ها، در شک و تردید بودند؛ اما پس از مطالعه پیش­نویس­هاى پیشنهادى آن­ها، دریافتند که این پیشنهادها مخالف دین یهوداند».( درجزی. فریبرز، یهودیت و صهیونیست، ص9)جنبش صهیونیسم در مقابل فشارهاى یهودیان انگلیسى، به ناچار تضمین­هایى بر رعایت حقوق حقّه ساکنین اصلى فلسطین داد؛ امّا براى پیش­برد مقاصد استعمارى خود به یک صهیونیست آمریکایى به نام براندیس متوسل شده تا بدین­وسیله رئیس جمهور آمریکا ویلسون را متقاعد کند که انگلستان را زیر فشار قرار دهد تا پیشنهاد صهیونیست­ها را قبول نماید.بنابراین، مبارزه یهودیان با صهیونیست­ها بیان­گر ارتباط حیاتى صهیونیسم با استعمار انگلیس و دشمنى با یهود است.در افسانه­هاى صهیونیستى کوشش مى­شود که حتّى فعالیّت­هاى منفى هرتزل پدر روحانى صهیونیسم و از تبلیغ کنندگان فعال ادغام جامعه یهودى در جوامع اروپایى را به نفع صهیونیسم تمام کند؛ اگر چه ادّعا شده که هرتزل در نهایت و پس از قضیّه «دریفوس» در فرانسه دریافت که ادغام یهودیان در جوامع دیگر امرى محال است.بنابر نظر طراحان جنبش صهیونیستى، اصول فکرى این جنبش در این خلاصه مى­شود که یهودیان متشتت در جهان یک امّت را تشکیل دهند که البتّه در این مورد هم اختلاف نظر دارند. به برخى مى­گویند: «یهودیت یک دین است نه بیش­تر و نه کم­تر»؛ چنان که هیرنى ادلر خاخام بزرگ انگلستان مى­گوید: «یهودیت یک دین است که هیچ­گونه محتواى سیاسى ندارد»؛ در مقابل، برخى دیگر عقیده دارند که یهودیت، قومى متمایز است. هرتزل مى­گوید: «ما ملّت واحدى را تشکیل مى­دهیم».در نگرش کلّى مى­بینیم در مقابل سیاست­هاى یادشده براى تشکیل دولت یهودى در کشورى مستقل و منطقه استثنایى فلسطین، این خود یهودى­ها هستند که با این طرح استعمارى مخالف بوده­اند، تا این که با ابتکار تئورى جدید، برخى مشکلات صهیونیستى برطرف شد.ارنست رنان تئورى جدید را چنین بیان کرده است: «امّت به معناى یک روح و بیدارى معنوى است. شرایط امّت مى­تواند در افتخار مشترک به گذشته، از اراده مشترک در حال حاضر و میل به تحقق پیش­رفت­هاى بزرگ در آینده خلاصه شود.»( همان) مارتین بابر با افشا نمودن ریشه عمیق این فساد صهیونیسم سیاسى ـ که از یهودیت به وجود نیامده، بلکه ملّیت­گرایى اروپایى قرن نوزدهم، آن را باعث گشته است ـ چنین مى­نویسد: «مذهب یهود از اصل خود جدا گشته و این امر، نوعى بیمارى است که علامت آن، پیدایش ملّیت­گرایى یهود در اواسط قرن نوزدهم بود... این شکل تازه دلبستگى به زمین، نوعى سرپوش است که تمام آن­چه را که یهودیت ملّى جدید غرب به عاریت گرفته است، در خود پنهان مى­دارد... اندیشه «برگزیدگى» اسرائیل در تمام این جریان چه نقشى دارد؟ «برگزیدگى» نه یک احساس برترى، که یک مفهوم مقّدر است. این احساس از مقایسه با دیگران به وجود نمى­آید، بلکه از یک استعداد و مسئولیت در راه انجام وظیفه­اى که دائماً پیغمبران آن را متذکر شده­اند، نشأت مى­گیرد. اگر به خود مى­بالید که به جاى اطاعت از خداوند، از نوعى برگزیدگى برخوردارید، این خیانت در انجام وظیفه است».( گارودی. روژه، ماجرای صهیونیسم سیاسی، صص31 و 32)مارتین بابر با یادآورى «این بحران ملیّت گرایى» صهیونیسم سیاسى که نوعى فساد و تباهى در معنویت به شمار مى­رود، چنین نتیجه مى­گیرد: «ما امیدواریم که ملّت یهودى را از ارتکاب این اشتباه در زمینه تبدیل یک ملّت به یک بت بر خطر داریم، ولى در این راه ناکام مانده­ایم».با بررسى­هاى انجام شده، کاملاً روشن مى شود که صهیونیسم از یهود و یهودیت فاصله زیادى گرفته است. در واقع، صهیونیسم به جاى این که برنامه­هایش را بر اساس معتقدات مذهبى یهود، ترسیم کند، بر اساس عقیده مؤسسین صهیونیسم، چون تئودور هرتزل که اعتقاد چندانى به مذهب یهود و اجراى مراسمات آن ندارند، برنامه­ریزى کرده است و در یک جمله مى­توان گفت که در مسائل سیاسى به نازیسم نزدیک­تر از مذهب یهود است.برای مطالعه بیشتر می توانید به کتابهای زیر مراجمه نمایید:۱ـ گارودی، روژه، پروندة اسرائیل و صهیونیسم سیاسی، ترجمة نسرین حکمی، ج2، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1369ش.۲ـ درجزی، فریبرز، یهودیت و صهیونیت، ص9.۳ـ جدیدبناب، علی، عملکرد صهیونیسم نسبت به جهان اسلام، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، ۱۳۸۲.به نقل از سایت سازمان تبلیغات اسلامی. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه