یا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ أَ لَمْ یَأْتِکُمْ رُسُلٌ مِنْکُمْ یَقُصُّونَ عَلَیْکُمْ آیاتِی وَ یُنْذِرُونَکُمْ لِقاءَ یَوْمِکُمْ هذا قالُوا شَهِدْنا عَلى أَنْفُسِنا وَ غَرَّتْهُمُ الْحَیاةُ الدُّنْیا وَ شَهِدُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ أَنَّهُمْ کانُوا کافِرِینَ (انعام - ۱۳۰) (در آن روز به آنها مى گوید) اى جمعیت جن و انس آیا رسولانى از شما به سوى شما نیامدند که آیات مرا برایتان بازگو مى کردند و از ملاقات چنین روزى شما را بیم مى دادند، آنها مى گویند گواهى مى دهیم بر ضد خودمان (آرى ما بد کردیم) و زندگى (پر زرق و برق) دنیا آنها را فریب داد، و بر زیان خود گواهى مى دهند که کافر بودند.در

یا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ أَ لَمْ یَأْتِکُمْ رُسُلٌ مِنْکُمْ یَقُصُّونَ عَلَیْکُمْ آیاتِی وَ یُنْذِرُونَکُمْ لِقاءَ یَوْمِکُمْ هذا قالُوا شَهِدْنا عَلى أَنْفُسِنا وَ غَرَّتْهُمُ الْحَیاةُ الدُّنْیا وَ شَهِدُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ أَنَّهُمْ کانُوا کافِرِینَ (انعام - 130) (در آن روز به آنها مى گوید) اى جمعیت جن و انس آیا رسولانى از شما به سوى شما نیامدند که آیات مرا برایتان بازگو مى کردند و از ملاقات چنین روزى شما را بیم مى دادند، آنها مى گویند گواهى مى دهیم بر ضد خودمان (آرى ما بد کردیم) و زندگى (پر زرق و برق) دنیا آنها را فریب داد، و بر زیان خود گواهى مى دهند که کافر بودند.در پاسخ به این پرسش به چند نکته توجه نمایید : : 1- جنس جنّ به لحاظ اینکه با انسان از نظر خلقت تفاوت دارد و از حواس انسانى پوشیده است، به طور دقیق و جزئى نمى توان به احوال آنان از تمامى ابعاد پى برد. تنها در محدوده معلوماتى که قرآن و احادیث در اختیار انسان مى گذارد، مى توان اطلاعاتى را کسب کرد.2- از صریح آیه 130 سوره انعام، دو مطلب را مى توان استفاده کرد: یکى اینکه طائفه جن بسان تمام انسان ها از پیامبران الهى نمى توانند بى بهره باشند. یعنى جن نیز در مسیر مراحل تکاملى و کسب سعادت دنیا و آخرت محتاج پیامبر است. اما در اینکه آیا فرستادگان جن از جنس خود آنها است، یا از نوع بشر؟ در میان مفسران گفتگو است. اما آن چه از آیات سوره جن به خوبى استفاده مى شود این است که قرآن و اسلام براى همه، حتى آنها نازل شده، و پیامبر اسلام مبعوث به همه بوده است، منتها هیچ مانعى ندارد که رسولان و نمایندگانی از خود آنها از طرف پیامبر- ص- مامور دعوت آنان بوده باشند. البته باید توجه داشت که کلمه منکم (از شما) دلیل بر آن نیست که پیامبران هر دسته از جنس خودشان خواهند بود، زیرا هنگامى که به گروهى گفته شود نفراتى از شما ... این نفرات ممکن است از یک طایفه یا از همه طوایف باشند به دلیل اینکه تمام پیامبران الهى از انسان ها برگزیده شدند، و آن ها به پیامبر اسلام که از نوع بشر بود ایمان آوردند، و از او تبعیت کردند، و اصولا واجب شدن سجده در برابر آدم بر شیطان که بنا به تصریح قرآن آن روز از (بزرگان) طایفه جن بود (کهف- 50) دلیل بر فضیلت نوع انسان بر جن مى باشد.3- قرآن در دو مورد به طائفه جن و چگونگى عقاید و شریعت آنان اشاره کرده، یکى آیات 29 تا 31 سوره احقاف، و دیگرى تمام آیات سوره جن. آنچه که در آیات سوره احقاف به کار رفته، نشان مى دهد که جن پیش از بعثت پیامبر(ص) از دین موسى(ع) پیروى مى کرده است. آیه مى فرماید:انا سَمِعْنا کِتاباً أُنْزِلَ مِنْ بَعْدِ مُوسى مُصَدِّقاً لِما بَیْنَ یَدَیْهِ یَهْدِی إِلَى اَلْحَقِ ؛ ما کتابى را شنیدیم که بعد از موسى نازل شده، و به سوى حق هدایت مى کند . این کلام به تعبیر علامه طباطبایى، اشعار و بلکه دلالت دارد بر اینکه جنّیان نامبرده به دین موسى و کتاب آن جناب مومن بوده اند، (علامه طباطبایى، ترجمه تفسیر المیزان، ج 18، ص 350، نشر مرکز فرهنگى رجاء). پیرامون آنچه که از آیات سوره جن استفاده مى شود، برخى همچون علامه طباطبایى مى فرمایند: ظاهر آیات این سوره بر خلاف آیات سوره احقاف است زیرا ظاهر سوره جن این است که جن قبل از شنیدن قرآن مشرک بوده، و اصلاً به مسأله نبوت معتقد نبوده است، (ترجمه المیزان، ج 20، ص 202). ولى به نظر مى رسد میان این دو سوره اختلافى نیست زیرا اوّلاً خود سوره جن گزارش احوال تمام جن نیست بلکه بخشى از آنان است. عبارت انه اِسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ اَلْجِنِ بر این مدعا دلالت دارد. و ثانیاً آنها خود در گزارشى که از وضعیت اعتقادى خود ارائه مى کنند، مى گویند گروهى از ما صالح بود و گروهى هم کافر، بنابر این باید گفت بین ظاهر دو سوره توافق برقرار است. 5- اینکه گفته شد، طائفه اى از جن به موسى ایمان داشته و سپس به پیامبر(ص) ایمان آوردند با کلامى که در بند 3 گذشت، منافات ندارد زیرا احتمال دارد اینها در کنار وظیفه تبعیت از پیامبران خود، ملزم بودند از پیامبران انسى هم پیروى بکنند، یا این که پیامبران اینها در حقیقت مبلغین پیام پیامبران بشرى بر جنّ مى باشند. شاهد بر این، انعقاد بابى تحت عنوان «جن به محضر ائمه(ع) مى آیند و مسائل دینى خود را مى پرسند...» در کتاب اصول کافى است که نشان مى دهد طائفه جن تحت ولایت و امامت ائمه(ع) قرار دارند، (اصول کافى، ج 1، ص 394، طبع آخوندى) . (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 3/100114256) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه