حضرت امام(ره) تکثر و رقابت سیاسی را معطوف حفظ اتحاد و وحدت، نه اختلاف و انشقاق می پسندد، لذا هرگاه که با شکل گیری احزاب موافقت می فرمودند هدف «وحدت کلمه سیاسی» را دنبال می نمودند و با شعله ور شدن آتش اختلاف از آن روی برمی گردانند ادغام هفت گروه منصورون، فلق، فلاح، توحیدی و .... اصل تکثر و رقابت سیاسی در اندیشه های حضرت امام(ره) با لحاظ نکاتی مقبول است که از سیره سیاسی آن حضرت(ره) استنباط می شود.

حضرت امام(ره) تکثر و رقابت سیاسی را معطوف حفظ اتحاد و وحدت، نه اختلاف و انشقاق می پسندد، لذا هرگاه که با شکل گیری احزاب موافقت می فرمودند هدف «وحدت کلمه سیاسی» را دنبال می نمودند و با شعله ور شدن آتش اختلاف از آن روی برمی گردانند ادغام هفت گروه منصورون، فلق، فلاح، توحیدی و .... اصل تکثر و رقابت سیاسی در اندیشه های حضرت امام(ره) با لحاظ نکاتی مقبول است که از سیره سیاسی آن حضرت(ره) استنباط می شود. 1- حضرت امام(ره) تکثر و رقابت سیاسی را معطوف حفظ اتحاد و وحدت، نه اختلاف و انشقاق می پسندد، لذا هرگاه که با شکل گیری احزاب موافقت می فرمودند هدف «وحدت کلمه سیاسی» را دنبال می نمودند و با شعله ور شدن آتش اختلاف از آن روی برمی گردانند ادغام هفت گروه منصورون، فلق، فلاح، توحیدی و .... تحت عنوان سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی پس از پیروزی انقلاب اسلامی و سپس انحلال آن و همچنین آغاز می کنند که به علت بی ثمر بودن این تلاش ها به انحلال این سازمان در سال 65 امر می کنند.موافقت با پیشنهاد تشکیل حزب بزرگ و فراگیری تحت عنوان «حزب جمهوری اسلامی» و بعد هم انحلالی آن موید همین امر است. 2- تکثر در وحدت یا وحدت متکثر از دیگر ویژگی های دیدگاه حضرت امام(ره) در رقابت های سیاسی است. یکی از مصادیق بارز این رویکرد را می توان در موافقت ایشان با انشعاب مجمع روحانیون مبارز در سال 65 مشاهده کرد که آن پیر فرزانه به منظور حفظ رقابت در جبهه خودی با تشکیل این مجمع موافقت می نمایند که به جناح چپ مذهبی در کشور مشهور می شود. اگر چه بعدها با فراموش تردن توصیه امام در فتنه 88 از مسیر انقلاب خارج شد. دو پیام مهم انشعاب مجمع روحانیون از جامعه روحانیت مبارز به سایر نیروهای خودی این است که روند واگرایی به دلیل ماهیت قدرت مسیری ممتد را طی کرده و توقف ناپذیر است، لذا هر تشکلی به حداقل وحدت و همگرایی نیاز دارد که بی توجهی به آن سرنوشت انشعابات متعدد را در پی دارد.دوم اینکه، جدایی طلبی و رقابت سیاسی در صورتی که با هدفی مغایر وحدت و همگرایی دنبال شود، می تواند بستری را برای سوءاستفاده بدخواهان نظام اسلامی ایجاد کرده و آن را در مسیری قرار دهد که با اهداف اولیه کاملاً متفاوت و معکوس است. این خطر هنگامی دوچندان می شود که رسیدن به قدرت، اولویت اول قرار گرفته و مشترکات لازم مبنای تأسیس و ایجاد تشکل های جدید قرار نگیرد، چنانچه در بیان ادله شکل گیری مجمع روحانیون مبارز بر مواردی چون غیرتهرانی بودن و سن و سال منشعبان توجه می شد. آنچه مخاطرات انحراف در مسیر یک جریان یا گروه سیاسی را تشدید می کند عدم پایبندی به اخلاق سیاسی است. 3- از مجموع نقطه نظرات حضرت امام(ره) پیرامون فضای متکثر سیاسی و رقابت بین جناح ها، چنین برمی آید که ایشان به مدیریت در رقابت های سیاسی اعتقاد داشته و بعضاً در این راستا به اقدامات پیشدستانه نیز مبادرت می کردند، اما آنچه متأسفانه در عمل روی داده فقدان مدیریت و شتابزدگی در رویش تشکل های جدید است که موجبات سوءاستفاده رقبا و اغیار را فراهم ساخته و با نفوذ چهره های استحاله شده تغییری در مواضع گروه ها ایجاد می شود که مرزهای فکری و جغرافیای اندیشه های بومی و خودی به هم می ریزد. از نگاه حضرت امام(ره) چنین احزابی فاقد صلاحیت جهت ادامه رقابت می گردند. 4- امام راحل (ره) رقابت سیاسی را به جهت حفظ ثبات سیاسی می خواستند. سیره سیاسی حضرت امام(ره) در دو دوره پیش و پس از شکل گیری نظام اسلامی بیانگر باور آن بزرگوار به نوعی رقابت سیاسی است که منتهی به ثبات سیاسی در کشور و انسجام نیروهای خودی شود، لذا در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی و در شرایطی که هنوز قانون مدونی برای چگونگی رقابت سیاسی وجود نداشت، به منظور پاسخ به دغدغه های بی ثباتی سیاسی اقدام به تشکیل دولت جمهوری اسلامی کردند و در انتخاب بازرگان به عنوان نخست وزیر بر ویژگی غیر حزبی وی تأکید فرمودند: «جناب عالی را بدون در نظر گرفتن روابط حزبی و بستگی به گروهی خاص مأمور تشکیل دولت موقت می نمایم تا ترتیب اداره امور مملکت و خصوصاً انجام رفراندوم و رجوع به آرای عمومی ملت درباره تغییر نظام سیاسی کشور به جمهوری اسلامی و ... » (صحیفه امام، ج6، ص 54،) (رقابت سیاسی در گفتمان حضرت امام(ره)/حسین عبداللهى فر/بصیرت/91/03/07) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه