ریا چیست؟ و آیا آثار سجده را میتوان ریاء نامید؟

«ريا» عبارت از نشان دادن و وانمود کردن چيزي از اعمال حسنه يا خصال پسنديده يا عقايد حقه است به مردم، براي منزلت پيدا کردن در قلوب آنها و اشتهار پيدا کردن پيش آنها به، خوبي و صحت و امانت و ديانت بدون قصد صحيح الهي. و آن تحقق پيدا مي کند در چند مقام: مقام اول و آن داراي دو وجه است: اوّل آنکه اظهار عقايد حقه و معارف الهيه کند براي اين که اشتهار به ديانت پيدا کند منزلت در قلوب پيدا نمايد درجه دوّم آن که عقايد باطله را از خود دور کند و نفس را از آن تزکيه کند به قصد جاه و منزلت در قلوب چه به صراحت لهجه باشد يا به اشاره و کنايه. مقام دوم: و آن نيز دو مرتبه دارد: يکي آن که اظهار خصال حميده و ملکات فاضله نمايد و يکي تبري از مقابلات آنها نمايد و تزکيه نفس کند بدان غرض که معلوم شد. مقام سوّم: که رياي معروف نزد فقها، رضوان الله عليهم است. داراي همين دو مرتبه درجه است يکي آن که اتيان به عمل و عبادت شرعي کند يا اتيان به راجحات عقل نمايد به قصد ارائه به مردم و جلب قلوب، ديگري آن که ترک عمل کند به همان مقصود. پس مي توان گفت: «ريا انجام دادن عمل براي غير خدا و نشان دادن آن به مردم است به قصد غیر الهی». ريا در روايات 1. امام صادق ـ عليه السلام ـ در تفسير قول خداوند که مي فرمايند: «پس کسي که اميدوار ملاقات پروردگار خويش است بايد کار نيک به جاي آورد، و شريک نگرداند در عبادت پروردگارش کسي را». فرمود: آن مردي است که چيزي از ثواب را انجام مي دهد ولي رضاي خدا را در آن طلب نمي کند بلکه فقط دنبال اين است که مردم او را پاکيزه شمارند و ميل دارد مردم بشنوند آن چه انجام داده است. پس اين کسي است که در عبادت پروردگار خويش شريک قرار داده است پس از آن فرمود: هيچ بنده اي نيست که خوبي را پنهان کند جز آنکه خداوند بعد از مدّتي آشکار مي کند و هيچ بنده اي نيست کار شرّي را پنهان کند و پس از مدّتي بگذرد تا خداوند آن را آشکار نمايد. 2. اميرمؤمنان علي ـ عليه السلام ـ نقل کرده که پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرمود: «کسي که جلوه دهد کاري را براي مردم که خدا دوست مي دارد، و ظاهر کند در باطن و خلوت کاري را که خدا بد مي دارد خدا را ملاقات مي کند در حالي که بر او غضبناک است». با توجه به نکات پيش گفته چون ريا امري قصدي است صرف ظاهر شدن آثار سجده در پيشاني بر اثر سجده بدون قصد نشان دادن به مردم و بدون انگیزه الهی، هرگز ريا به حساب نمي آيد. مگر اين که کسي سجده هاي طولاني کند تا آثار آن بر پيشاني ظاهر شود که مردم به او عابد بگويند و يا کسي با سنگي پيشاني را داغ کند به قصد نشان دادن به مردم. امّا اگر انسان در معرض ريا و وسوسه نفس باشد برای دوری از ریا مي تواند سجده طولاني بکند ولی بهتر است سعي کند اثري در ظاهر نمايان نباشد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه