فضل معنیش بخشش می شود چیشش

معنای فضل همان است که در مقاله «فضل خدا» آمده است. لطفا مجددا به مقاله مذکور و منابع آن دقت فرمایید.فضل به معنی زیادتی است. راغب اصفهانی می گوید: هر عطیه ای که بر معطی لازم نیست فضل گویند یعنی احسان و رحمت و عطائی که خدا بر بندگان می کند بر خداوند لازم نیست بلکه از روی لطف و کرم است لذا به آن فضل گویند که زیادت است و گرنه بندگان حقی در نزد خدا ندارند. نزدیک به ۹۰ مورد در قرآن فضل و رحمت پروردگار آمده است. در هر یک از آیاتی از قرآن که واژه فضل الهی آمده،معنای آن با توجه به قرائن آیه مورد نظر معلوم می شود . در این آیات فضل گاهی به معنی اسلام است و گاهی به معنای مقام نبوت و ولایت است. مانند آیه ۷۳ آل عمران : إِنَّ الْفَضْلَ بِیَدِ اللّهِ یُؤْتیهِ مَنْ یَشا ء؛ بگو این تفضل به دست خدا آنرا به هر کسی که بخواهد می دهدُ».گاهی به معنی پیامبری است و نیز به معنی بدل در مال- روزی در دنیا- روزی در بهشت و ... آمده است. بنابراین باید گفت طلب فضل خدا یا تعبیرات مشابه در قرآن مجید غالبا به معنی طلب روزی و کسب و تجارت آمده لکن این جمله مفهوم گسترده ای دارد و فضل و رحمت و عنایت الهی به تناسب موارد به کار رفته معنای خاص خود را دارد لکن عمده آنها دو مورد است: ۱. برتری ۲. عطیه و احسان و رحمت. گاهی این واژه دلالت بر برتری مال حلال بر حرام دارد.هنگامی که آیه ۳۲ سوره نساء نازل شد که در آن می‌فرماید:«و سئلوا الله من فضله ان الله کان بکل شی ء علیما» و خداوند را از فضلش سؤال کنید»، یاران پیامبر در باره معنای فضل با یکدیگر گفت‌وگو می کردند تا سخن به اینجا رسید که: معنای واقعی آن چیست؟ چه کسی حاضر است آن را از پیامبر بپرسد؟ در این هنگام، امام علی‌بن‌ابی‌طالب داوطلب شد و فرمود: من از ایشان خواهم پرسید. پس معنای فضل را از پیامبر سؤال کرد و آن حضرت در پاسخ فرمود: «خدای متعالی خلق را آفرید و روزی ایشان را از حلال، میانشان قسمت فرمود. (اما) حرام را نیز به آنان عرضه داشت و در دسترس آنان قرار داد.پس هرکسی به مال حرام روی آورد، به همان اندازه روزی حلالش کاسته می‌شود و حساب آن نیز در قیامت از او کشیده خواهد شد.»اما چیز هایی که موجب می شود انسان مشمول فضل و لطف الهی گردد بندگی خالصانه و اطاعت از دستورات خداوند و دعا و اظهار خضوع و انکسار در پیشگاه حق تعالی است و هر چه این اعمال صافتر و خالص تر باشد قابلیت آدمی برای دریافت نزول رحمت و فضل خداوند بیشتر می شود و به همین دلیل انبیا و اولیا و بندگان مقرب و صالح خداوند بهره بیشتری از فیض و احسان ا لهی دارند . در باب لطف و فضل حضرت حق در دعاى جوشن کبیر آمده که «یا من فضله عمیم» یعنی فضل و احسان و بخشش پروردگار اختصاص به گروه ویژه اى ندارد بلکه فضل خداوند همه را در بر گرفته است .فضل و رحمت خدا همچون باران بر همگان سرازیر است و همه انسان ها بلکه همه موجودات از این فیض بیکران برخوردارند ولی هر چه زمینه برای دریافت فیض فراهم تر باشد بهره مندی از آن بیشتر خواهد بود .جهت آگاهی بیشتر به منابع ذیل رجوع نمائید: - سید علی اکبر قرشی، قاموس قرآن، دارالکتب الاسلامیه، ج ،- ص ۱۸۲ - مفردات راغب، واژه فضل - بهاءالدین خرمشاهی، دانشنامه قرآنی، انتشارات دوستان و ناهید، ج ۲، ص ۱۵۸۹. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه