آنچه در این مکتوب وجود دارد، بر توحید در خالقیت «زمین، آسمان، انسان و شادی» دلالت می کند و به معنای توحید کامل نیست. بنابراین نسبت به توحید تام ساکت است. از این رو می توان گفت: چیزی برخلاف عقاید اسلامی در آن وجود ندارد؛ زیرا اسلام نیز در این مورد، قائل به توحید است؛ اما توحید در اسلام، معنای کامل تری دارد که دراین کتیبه یافت نمی شود. آنچه در اسلام است، توحید ذاتی و توحید کامل در خالقیت است. اسلام با هرگونه ثنویتی در ذات و خالقیت مخالفت دارد؛ لیکن در اندیشه زرتشتی، برخی قائل به تعدد ذات واجب بودند، و برخی نیز معتقد به توحید ذاتی و ثنویت در خالقیت خیر و شر می باشند.

آنچه در این مکتوب وجود دارد، بر توحید در خالقیت «زمین، آسمان، انسان و شادی» دلالت می کند و به معنای توحید کامل نیست. بنابراین نسبت به توحید تام ساکت است. از این رو می توان گفت: چیزی برخلاف عقاید اسلامی در آن وجود ندارد؛ زیرا اسلام نیز در این مورد، قائل به توحید است؛ اما توحید در اسلام، معنای کامل تری دارد که دراین کتیبه یافت نمی شود. آنچه در اسلام است، توحید ذاتی و توحید کامل در خالقیت است. اسلام با هرگونه ثنویتی در ذات و خالقیت مخالفت دارد؛ لیکن در اندیشه زرتشتی، برخی قائل به تعدد ذات واجب بودند، و برخی نیز معتقد به توحید ذاتی و ثنویت در خالقیت خیر و شر می باشند. البته چنان که گفته شد، کتیبه فوق نسبت به ثنویت ذاتی یا ثنویت در خالقیت خیر و شر ساکت است و نمی توان آن را آینه تمام نمای عقاید زرتشتی در باب توحید دانست. البته اینکه خدا را «خالق شادی» معرفی کرده است، تاحدی بوی ثنویت می دهد؛ ولی دلالت تام بر این مسأله ندارد. از نظر اسلام شادی و ناخرسندی، هر دو به خداوند استناد دارد. البته نحوه این انتساب و تحلیل مسأله خیر و شر و شادی و ناشادی، مباحث فلسفی عمیقی را می طلبد. برای آگاهی بیشتر پیرامون تفکر زرتشتی و اندیشه اسلامی ر.ک: عدل الهی، شهید مطهری . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه