آیا به کار بردن برخي جملات از امامان علیهم السلام مثل آنکه امام علي(ع) فرموده: «طلحه چونان گاو سرکش است» و يا عمروعاص را با نام مادرش نابغه که زني بدکاره بود، صدا ميزد، شایسته و روا است؟ کسانی که خودشان مردم را به دوری از دشنام و حرف زشت به انسانها سفارش میکردند؟

در ارتباط با پرسش مطرح شده میتوان به صورت اجمال این چنین گفت: اولا، امیر المومنین و دیگر امامان علیهم السلام از مقام عصمت برخوردار بودهاند، پس از اگر سخنی از آنها به صورت قطع صادر شود، دلیل بر این است که آن سخن نه محذوری شرعی دارد و نه اخلاقی. خود رفتار و کردار آنها ملاک درستی فعل است. و در این صورت نشان میدهد که این سخن از مصادیق فحش مذموم نیست و اگر به صورت قطع جزو مصادیق فحش حرام باشد، خود این دلیل بر این است که از آنها صادر نشده است. ثانیا، بايد ديد علّت و دليل بعضي از سخنان و تعبيراتي که از اميرالمؤمنين دربارۀ بعضي از مخالفان و دشمنان آن حضرت، صادر شده و به نظر ابتدايي با شخصيت و مقام والاي آن بزرگوار سازگار نيست؛ چه بوده است؟ مطالعۀ سيره و روش اهلبيت و به ويژه اميرالمؤمنين عليه السلام به خوبي نشان مي دهد که آن بزرگواران براي هدايت انسانها و نجات آنان از چنگال رهبران فاسد و گمراه حتي لحظه اي از پا ننشسته و تمام تلاش شان را در هر شرايطي به کار گرفته اند و بر اساس رسالت و وظيفۀ الهي که داشته اند از وسايل و عوامل مختلفي براي ارشاد مسلمانان بهره گرفته اند که در اين ميان به دو عامل عمده و اساسي اشاره مي کنيم: 1: معرفي اهل بيت و آگاه نمودن مردم از جايگاه والاي آن بزرگواران؛ 2. براي آگاهي بيشتر مردم گاهي به معرفي افراد گمراه و سردمداران باطل به طور مستقيم پرداخته و با افشاي بعضي از اوصاف و ويژگي هايي که بيانگر حقيقت شخصيت آنها بوده پرداخته اند تا مردم بدانند سرنوشت شان را به چه کساني سپرده اند. به همین جهت اينکه مشاهده ميشود اميرالمؤمنين عليه السلام، (عمروعاص) را «فرزند نابغه» خطاب ميکند و يا طلحه را به «گاو سرکش»، دقيقا در راستاي آگاهي دادن به مردم و خصوصاً پيروان آنها مي باشد تا به آنها بفهماند که از چه کساني پيروي مي کنند و چه کساني را در برابر اميرالمؤمنين که آيۀ تطهير و ده ها فضايل ديگر دربارۀ او وجود دارد، به رهبري و رياست برگزيده اند. بنابراين در چنين شرايطي به زبان آوردن بعضي تعبيرات مثل (فرزند جگرخوار) دربارۀ معاويه در راستاي افشاي سوء سابقه او و پدر و مادرش در اسلام و برخورد با پيامبر اکرم(ص)، بوده است. و تعبير گاو سرکش دربارۀ طلحه در راستاي افشاي عملکرد نامعقول و بدور از هرگونه تدبير او بوده است که منجر به هتک حريم پيامبر گرديد و عايشه را با فريب و دسيسه وادار به حضور جنگ جمل نمود. و نيز عمروعاص را فرزند نابغه خواندن به هدف افشاي افکار ناپاکش که گويا از مادر ناپاکي به او به ارث رسيده است میباشد. اين تعابير، نه تنها ناروا نبوده، بلکه لازم و معقول مي باشد. چنانچه خداوند متعال در قرآن کريم، از (بلعم باعور) دانشمندي منحرف، تعبير به (سگ هار) نموده و مي فرمايد: «.. مَثَل او همچون سگ (هار) است که اگر به او حمله کني، دهانش را باز و زبانش را بيرون مي آورد و اگر او را بحالش رها کني باز، همين کار را مي کند». و يا از اهل کتاب (يهود و نصارا) که مکلف به تورات شدند ولي حق آن را ادا نکرده و بر اساس آن عمل نکردند، تعبير به (الاغ) نموده و مي فرمايد: «مثل کساني که مکلف به تورات شدند و به آن عمل نکردند همچون مثل خري است که کتاب هايي را بر پشت مي کشد». پس چنين گفتاري از علي عليه السلام همچون ساير گفتار و کردار آن بزرگوارـ حکيمانه بوده و براي ما سرمشق مي باشد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه