عقايد وهابيت پيرامون عرش و کرسي چيست؟

عقايد وهابيت در باره توحيد ذاتي خداوند بر مبناي تجسيم و تشبيه ميباشد. اين مطلب در آثار بزرگان و رهبران اين فرقه به وضوح منعکس گرديده است، وهابيها در مسئله عرش و کرسي نيز بر همين مبنا مشي نمودهاند. ابن تيميه که پيشتاز تجسيم و تشبيه و مؤسس اصلي افکار و عقايد وهابيت است، در کتابهاي مختلف خود عرش و کرسي خداوند را به عرش و کرسي پادشاهان زميني تشبيه نموده، با اين تفاوت که عرش خداوند بزرگتر و مجللتر ميباشد. در مقام پاسخ سؤال به برخي از اين عقايد که در متون اصلي آنان منعکس گرديده به طور خلاصه و بدون بررسي و نقد پرداخته ميشود: 1. وهابيها معتقدند که خداوند از حيث فيزيکي و خارجي در جهت فوق قرار دارد و لذا ابن تيميه بنابراين اصل ميگويد: هوا فوق زمين است، ابر فوق هوا است و آسمانها فوق ابرها و زمين است و عرش فوق آسمانها است و خداوند در فوق همه اينها قرار دارد. 2. وهابيها در مورد چگونگي و شکل و شمايل عرش خداوند مطالبي را ارائه دادهاند که کاملا با توحيد ذاتي و بينيازي خدا منافات دارد. آنان ميگويند: خداي سبحان در بالاي عرش قرار دارد و عرش هم شبيه قبهاي است که در بالاي آسمانها قرار گرفته است و عرش به علت سنگيني خدا مانند جهاز شتر در اثر سنگيني راکب به صدا در ميآيد. ابن قيم جوزي و سليمان بن عبدالله بن محمد عبدالوهاب مي گويند: عرش خداوند که ضخامت آن به اندازه فاصله ميان دو آسمان است، بر پشت هشت قوچي قرار دارد که فاصله ناخن تا زانوي آنها نيز به اندازه فاصله ميان دو آسمان است و اين قوچها روي دريايي قرار دارد که عمق آن به اندازه فاصله دو آسمان و دريا بر روي آسمان هفتم قرار گرفته است. 3. وهابيها معتقدند که عرش خداوند بزرگتر از خدا است و محيط بر او ميباشد. ابن تيميه ميگويد: ان محمدا «ص» يجلسه ربّه علي العرش معه؛ يعني همانا محمد ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ را پروردگارش با خودش بر روي عرش مينشاند. پس عرش خدا آن قدر گنجايش دارد که خدا و رسولش هر دو در آن جا ميگيرند. 4. بنا بر عقايد وهابيت خداوند مانند آدميان از محلي به محلّ ديگر حرکت ميکند. ابن تيميه و ابن قيم جوزي که از پايه گذاران اصلي عقايد اين فرقه به شمار مي آيند، خداوند را به سلاطين تشبيه نموده و در اين راستا براي او کرسي خاص در نظر گرفتهاند. آنان ميگويند که خداوند در روز جمعه از روزهاي آخرت از عرش پايين ميآيد و بر کرسي مينشيند و کرسي خداوند در ميان منبرهايي از نور قرار ميگيرد و انبياء بر اين منابر مينشينند و اين منابر را کرسيهايي از طلا احاطه نموده که بر اين کرسيها شهداء و صديقين مينشينند و بعد از جلسه مفصل و گفتگو با اعضا جلسه، خداوند از کرسي بلند ميشود و با ترک جلسه به سوي عرش خود بالا ميرود. وهابيها به يک کرسي براي خدا اکتفاء نکرده، بلکه کرسيهايي متعددي براي خداوند ساختهاند. ابن قيم ميگويد: براي خداوند در هر آسمان يک کرسي وجود دارد. وقتي به آسمان دنيا نزول ميکند روي کرسي مختص به اين آسمان مينشيند و ميگويد: «آيا استغفار کنندهاي هست تا او را ببخشم... و تا صبح آنجا ميماند و هنگام صبح کرسي آسمان دنيا را ترک ميکند و بالا ميرود بر کرسي ديگر مينشيند. ابن تيميه و ابن قيم ميگويند که استواء به معناي مجرد استيلاء نيست بلکه به معناي نشستن بر کرسي پادشاهي ميباشد و اضافه ميکنند که استواء خدا بر کرسي مانند استواء بشر بن مروان بر کرسي سلطنت است زماني که عراق را فتح نمود. از مطالبي که بيان گرديد به دست ميآيد که وهابيها در مسئله عرش و کرسي خداوند، براي خداوند جسم قائل شده و او را به سلاطين تشبيه نموده است. با اين وجود ساير مسلمين را به خاطر اعتقادشان بر طبق آيات و روايات نبوي، به توسل و شفاعت و زيارت تکفير ميکنند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه