در آيه ی4 سوره ی حديد، منظور از بالا و پايين چيست؟

خداوند در سوره ی حديد صفات خود را بر شمرده و همه را در دست قدرت خود دانسته و فرموده است که خداوند کسي است که آن چه در آسمان و زمين است او را تسبيح مي کنند، عزيز، حکيم، مالک زمين و آسمان، زنده کننده، ميراننده و تواناست؛ اول؛ آخر؛ پيدا؛ پنهان و به هر چيزي داناست. و پس از شمردن اين صفات براي شناختن خود بر بندگانش و اين که جز توحيد الهي، بقيه انديشه ها در جهان انحرافي است، شروع مي کند به نحوه ی خلقت زمين و آسمان و آن چه در آن ها است و با اين بيان به همه ی بشريت پيام مي دهد که هستي از آن اوست و حال که چنين است، نبايد کسي به غير او روي آورد. لذا در آيه ی 4 سوره ی حديد فرمود: «او کسي است که آسمان ها و زمين را در شش روز (شش دوران و مرحله) آفريد، سپس بر تخت قدرت قرار گرفت. آن چه را در زمين فرو مي رود، مي داند و آن چه را از آن خارج مي شود و آن چه از آسمان به زمين مي آيد و آن چه از زمين به آسمان بالا مي رود، همه را مي داند و هر جا باشيد او با شماست و خداوند نسبت به آن چه انجام مي دهيد بيناست». بنابراين، خداوند متعال در اين آيه به پنج صفت از اوصافت الهي اشاره مي کند. 1. خالقيت: اين خداوند است که آسمان ها و زمين را در شش روز آفريد و مراد از شش در اين گونه آيات، همان شش مرحله، شش فاز و دوران است نه روزهاي معمول 24 ساعته و اين در ادبيات عرب رايج است. مثلا مي گويند: امروز دوران فلاني است. يعني او حکومت مي کند که در اين جا روز به معناي عصر و دوراني است که آن شخص حکومت مي کند و ممکن است اين به اصطلاح روز، چند سال باشد؛ 2. مدبر: همه بايد آگاه باشند که تدبير کننده اصلي جهان همان خداوندي است که جهان را آفريد «ثم استوي علي العرش». 3. عالم: علم بي منتهي فقط مخصوص خداوند متعال بوده و بقيه ی علم ها هم محدود است و هم استقلال از خود ندارند بلکه همان خداوند عالم داده است. 4. همواره حاضر است: گاهي انسان ها تصور مي کنند که کسي ناظر کارهاي آنان نيست و بر همين پندار دست به کارهاي ناشايست مي زند، در حالي که اگر خداي خود را ناظر و حاضر مي ديد به يقين خود را اصلاح مي کرد. 5. بصيرت الهي: خداوند متعال اگر موجودات و زمين و آسمان را آفريده، بر همه آن ها تسلط دارد نه مثل افرادي که گاهي غفلت آن چنان آن ها را مي گيرد که از اطرافيان خود نيز بي خبر مي مانند. اما اين که مراد از آن چه بالا مي رود يا پايين مي آيد چيست؟ بايد گفت که: در اين آيه از چهار مقوله در اين مورد بحث کرده است: 1. آن چه در زمين فرو مي رود که اين ها عبارتند از: قطره هاي باران؛ امواج سيلاب ها؛ دانه هاي گياهان که به کمک باد يا حشرات در زمين پراکنده شده و نفوذ مي کنند؛ ريشه هاي درختان به هنگامي که در عمق زمين در جستجوي آبند؛ گنج ها و دفينه ها؛ اجساد مردگان، انواع موجوداتي که در عمق زمين زندگي مي کنند. 2. آن چه از زمين خارج مي شود که اين ها عبارتند از: رويش گياهان؛ چشمه ها؛ معادن و گنجينه هايي که ظاهر و پيدا مي شوند؛ انسان هايي که از دل زمين و از خاک به وجود آمده اند؛ حشراتي که از زمين به روي زمين مي آيند؛ گازهايي که از زمين بيرون مي آيد؛ آتش فشان ها و... . 3. آن چه از آسمان به پايين مي آيد که عبارت است از: قطرات باران، اشعه حيات بخش آفتاب، وحي الهي، نزول فرشتگان، اشعه کيهاني، شهاب سنگ ها و غيره. 4.آن چه از زمين به آسمان و بالا مي رود که عبارت است از: فرشتگان؛ ارواح انسان ها؛ اعمال بندگان؛ دعاهاي مردمان؛ اقسام پرندگان؛ بخار آب درياها و... . آري خداوندي که آفريننده همه ی اين ها است، بر همه ی اين ها نيز آگاهي دارد، اداره همه ی اين ها به دست قدرت و اراده ی اوست، هيچ کدام نمي توانند بدون اراده ی الهي از خود حرکتي داشته باشند که اگر در اين مسايل انديشه شود به اين نتيجه خواهند رسيد که در هر لحظه موجودات فراواني وارد زمين شده، از آن بيرون رفته، به آسمان حرکت کرده و از آسمان به زمين نازل مي شوند و همه ی اين ها نشان گر عظمت خداوند متعال است که بايد به سوي او توجه نموده و او را در همه حال حاضر اعمال خويش دانسته و به دستورات او عمل گردد. اين ها همه نشانه هاي خداوند است. پس بر همگان است که با تفکر در اين نشانه ها به توحيد و پرستش الهي رسيده و خود را از چنگال شيطان رهانيده و به سلامت و سعادت و کمال برسانند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه