دانشجوی محترم ضمن تشکر از تماس شما با این مرکز، مشخص است که شما شخصیتی دغدغه مند و دلسوز نسبت به مسائل سیاسی و اجتماعی کشور هستید که بابت داشتن چنین روحیه ای به شما تبریک می گوییم. متنی هم که برای این مرکز ارسال کرده اید اخیرا در برخی شبکه های اجتماعی منتشر شده و نشان از وجود عارضه ای خطرناک به نام اعتراض های خاموش دارد که به صورت زیر پوستی بروز کرده و اگر علاجی برای آن نشود همچون آتشفشانی زیر خاکستر روزگاری فوران کرده و آثار تخریبی بر جای خواهد گذاشت.

دانشجوی محترم ضمن تشکر از تماس شما با این مرکز، مشخص است که شما شخصیتی دغدغه مند و دلسوز نسبت به مسائل سیاسی و اجتماعی کشور هستید که بابت داشتن چنین روحیه ای به شما تبریک می گوییم. متنی هم که برای این مرکز ارسال کرده اید اخیرا در برخی شبکه های اجتماعی منتشر شده و نشان از وجود عارضه ای خطرناک به نام اعتراض های خاموش دارد که به صورت زیر پوستی بروز کرده و اگر علاجی برای آن نشود همچون آتشفشانی زیر خاکستر روزگاری فوران کرده و آثار تخریبی بر جای خواهد گذاشت. در این میان ما معتقدیم وجود موضوعی به نام اعتراض پنهان و امثال این واقعیتی است که در جوامع مختلف وجود داشته و در قالب های مختلف می تواند خود را نشان دهد، در کشور ما نیز شکی وجود ندارد که افرادی وجود دارند که نسبت به موضوعات مختلف از جمله موضوعات سیاسی اجتماعی انتقادات و اعتراضاتی دارند که وجود این قبیل معترضان طبیعی است و نشانه سرزنده بودن آن جامعه است چرا که هیچ جامعه ای امکان یکدست بودن ندارد و اگر در جامعه ای دیده شود که همه مردمان ساکت و یکدستند نشانه آن است که در آن جامعه جوی وجود دارد که امکان بروز اعتراضات و اختلاف دیدگاه ها را نمی دهد همچون جوامع استبدادی مثل برخی کشورهای کمونیستی سابق که مردمانش حتی در نوع لباس پوشیدن هم مجبور بودند یکدست حرکت نمایند و از فرامین حزب واحد کمونیست تبعیت نمایند. از این روی این امکان وجود دارد که کسانی در جامعه وجود داشته باشند که اعتراضاتی داشته باشند و به دلایل مختلف بخواهند این اعتراضات را به شکل اعتراضات پنهان بروز دهند. با این حال در کشور ما نیازی به استفاده از این شگرد برای بیان اعتراضات و انتقادات نمی باشد و اگر هم کسانی بخواهند از این قالب ها استفاده نمایند دلایل دیگری دارد از جمله اینکه تعداد معترضین به اندازه ای کم است که با ادعاهایی همچون بی شمار و یا اکثریت بودن آنها سازگاری نداشته و در نتیجه برای اینکه بتوانند جلب توجه بیشتری نمایند روی به این شگردها می آورند تا ظاهرا بیشتر دیده شوند، چرا که در این شگرد، به رفتارهایی دامن زده می شود که گاه ممکن است افراد دیگری بدون دلیل اعتراضی هم همان رفتارها را انجام دهد و آنگاه با افزودن عدد آن افراد به خود، کمیت معترضین را بسیار بیشتر از تعداد واقعی نشان می دهند، مثل اینکه در کشور همواره نخبگانی هستند که به دلایل مختلف از کشور مهاجرت می کنند که این مهاجرت گاه جنبه اعتراضی دارد و گاه نه تنها فاقد هر گونه جنبه اعتراضی است بلکه ممکن است جنبه های دیگری هم داشته باشد به عنوان مثال برخی صرفا به دلیل مناسب بودن شرایط کاری در کشوری دیگر، زندگی در کشور دیگر به منظور بالا بردن تجربیات و سپس انتقال آنها به داخل کشور، حضور اکثریت اقوام نزدیک در خارج از کشور، راحت بودن مراحل ورود به دانشگاه در کشوری دیگر و ... از کشور مهاجرت می کنند و به همین دلیل هر گونه مهاجرتی را نمی توان منفی نامید، حال برخی افراد با طرح موضوع اعتراض پنهان، انگیزه مهاجرت نخبگان به خارج از کشور را یکسان دیده و به صورت کلی، چنین کاری را حرکتی اعتراضی عنوان می کنند. از این روی اگر چه خروج نخبگان از کشور و مهاجرت آنها به کشورهای دیگر با توجه به اهمیت سرمایه های انسانی در روند رشد و توسعه یک کشور، امر مهمی است که باید توجه ویژه ای نسبت به آن صورت گیرد و با تدابیری از جمله بهبود فضای کسب و کار حتی الامکان از این کار پیشگیری کرد اما چنین روندی را نباید الزاما اعتراضی دانست و آن را نشانه ناکارآمدی حکومت و اقدامات اعتراضی عنوان کرد، به ویژه اینکه بخش مهمی از چنین مهاجرت هایی در شرایط کنونی، کسب تجربه و استفاده از این تجارب در داخل کشور می باشد که گاه توسط نهادهای حکومتی صورت می گیرد. سایر مثال هایی هم که برای موضوع اعتراض پنهان مطرح شده اند کما بیش وضعیت مشابهی دارند و الزاما وجود چنین رفتارهایی به معنای اعتراض پنهان نمی باشد، همچون بسیاری از کاربران ماهواره در داخل کشور که هدفشان از تهیه و استفاده از ماهواره، کاملا شخصی بوده و مثلا قصد دسترسی به رسانه های بیشتر را دارند و مثلا می خواهند از شبکه هایی که به دلیل فرهنگ خاص کشور، قابلیت پخش برنامه های آنها از طریق رسانه های رسمی داخلی وجود ندارد استفاده نمایند بدون اینکه حرکت آنها اعتراضی به نظام باشد، بلکه رسانه های نظام را نیز در کنار این رسانه ها قرار می دهند و از آن استفاده می کنند. اما در ارتباط با اینکه چرا در کشور ما نیازی به انجام حرکت های اعتراضی پنهان وجود ندارد؟ باید بگوییم، دلیل این کار دو چیز است؛ نخست ذات و اساس انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ایران است که یک کشور کاملا مردمی می باشد چرا که این انقلاب با خواست و همراهی مردم به پیروزی رسید، نظام جمهوری اسلامی بر اساس رای اکثریت قریب به اتفاق مردم استقرار یافت و چارچوب های قانونی آن هم با تصویب نمایندگان مردم و سپس رفراندم های مجدد تایید قانون اساسی شکل گرفت، اکثریت قریب به اتفاق مسئولین نظام و حتی رهبری با رای مستقیم یا غیر مستقیم مردم انتخاب می شوند و اداره کشور با توجه به دخالت مستقیم مردم در انتخاب رئیس جمهور، نمایندگان مجلس، شوراها و دخالت غیر مستقیم در انتخاب رهبری، رئیس قوه قضائیه، شهرداران و سایر مسئولان کشوری، به دست خود مردم صورت می گیرد و به همین دلیل مردم در صورت داشتن اعتراض می توانند در انتخاب هایی که انجام می دهند و یا حتی در اصل مشارکت در انتخابات ها و سایر رفتارهای مشارکتی، اعتراضات خود را آشکار نمایند در حالی که چنین حرکتی در کشور تاکنون مشاهده نشده و نصاب مشارکت آزادانه مردم در انتخابات همواره جزء بالاترین نصاب ها در جهان بوده به طوری که گاه این نصاب به 85 درصد نیز رسیده است. همچنین در کشور ما انتقاد و اعتراض با رعایت شرایط و ضوابط خود (که این شرایط به منظور سازنده و غیر مخرب بودن انتقاد امری ضروری و عقلانی است) کاملا آزاد است چرا که طبق اصول دینی که نظام اسلامی بر مبنای آن بنیانگذاری شده است اعتراض و انتقاد به تصمیمات اتخاذ شده کاملا آزاد می باشد و مردم می توانند بر اساس اصولی همچون امر به معروف ونهی از منکر و یا اصلی با عنوان «النصیحه لائمه المسلمین» و یا اصول دیگر در صورتی که تصمیماتی را مغایر اصول و ارزشهای دینی ویا به ضرر جامعه تشخیص دادند و یا در مسئولان مربوطه شاهد کم کاری ها و تخلفاتی شدند نسبت به آن اعتراض نمایند ، همچنین اصولی از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که بر حقوق مدنی مردم ایران و آزادی های مشروع تاکید دارد جملگی موید اصل حق اعتراض نسبت به تصمیمات و عملکرد مسئولان می باشد، به عنوان مثال در کشور ما از سویی اصل 27 قانون اساسی ، تشکیل اجتماعات و راه پیمایی ها را در صورتی که بدون سلاح بوده و به شرط آنکه مخل به مبانی اسلام نباشد آزاد دانسته است (قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران )و از سویی دیگر به منظور حفظ نظم و امنیت شهروندان و جلوگیری از هرج و مرج قوانین خاصی وجود دارد که باعث مشخص شدن چارچوب این آزادی ها و مسئولیت هر یک از افراد دخیل در تظاهرات نسبت به اقداماتی که انجام می دهند می باشد . به عنوان مثال ماده 31 آیین‌نامه قانون احزاب, مصوب دولت آقای میرحسین موسوی ، برگزاری اجتماعات را منوط به دادن تعهد مبنی بر عدم حمل سلاح یا عدم اخلال نسبت به مبانی اسلام و امنیت دانسته و در اصلاحیه ماده 35 همان آیین‌نامه که در هیات وزیران دولت اصلاحات به تصویب رسیده است : صدور اجازه کتبی تشکیل اجتماعات به عهده وزارت کشور است و برگزاری راهپیمایی منوط به اطلاع وزارت کشور و تشخیص کمیسیون ماده 10 ، می‌باشد. بنابر این در کشور ما آزادی تظاهرات وجود دارد اما برای آن ضوابط خاصی در نظر گرفته شده و از طریق رسانه ها به اطلاع عموم رسیده شده است و صد البته هر کشوری حتی کشورهای مدعی آزادی بیان و تظاهرات از جمله کشورهای غربی برای برگزاری تظاهرات و تجمعات خود ضوابط خاصی در این زمینه دارند که در اجرای آن هم هیچ تردیدی به خود راه نمی دهند . بر این اساس با توجه به اینکه از یک طرف نظام خود را متکی به مردم می داند و مردم در اداره نظام و تعیین سرنوشت خویش حق اعمال نظر دارند و از طرف دیگر حق انتقاد، اعتراض و حتی تجمعات عمومی در کشور فراهم است لذا در کشور ما اساسا نیازی به بهره گیری از شگردهای اعتراض پنهان وجود ندارد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه