ایا کتاب دلایل الامامه اس محمد ابن جریر طبری موثق است ایا این طبری همان طبری است که تاریخ طبری و تفسیر طبری را نوشته که پر از اسراییلیات است یا کس دیگری است من در اینترنت دیدم که در وجود ااین طبری در تاریخ شک هایی وجود دارد اگر میشود پس : ۱. ایا کتاب دلایل الامامه موثق است؟ ۲.نویسنده این کتاب ایا همان طبری نویسنده تاریخ و تفسیر طبری است؟ ۳. ایا وجود تاریخی چنین شخصیتی واقعی است اگر نه نویسنده این کتاب دلایل الامامه کیست؟

دلائل الامامة، کتابی به زبان عربی منسوب به محمد بن جریر طبری صغیر درباره زندگانی، معجزات و فضایل حضرت زهرا(س) و ائمه معصومین علیهم‌السلام.در نام و انتساب این کتاب به نویسنده تردید شده است، دلائل الامامة بارها از سوی انتشارات مختلفی چاپ شده است. کتاب دلائل الامامة برای مدت‌ها نوشته محمد بن جریر بن رستم طبری شیعی و نویسنده المسترشد فی الامامة قلمداد می‌شد. اما در کتاب شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این اثر متعلق به طبری شیعی نیست؛ از این رو، برخی از محققان به گمان اینکه اگر این کتاب از او نیست، ناگزیر از یک محمد بن جریر بن رستم دیگری، متأخرتر از نویسنده المسترشد، است، به دو طبری کبیر و صغیر قائل شده و کتاب را از طبری صغیر فرض کرده‌اند.[۱]در مقابل عده‌ای نیز اصولا معتقدند کتاب دلائل الإمامة از محمد بن جریر طبری نیست؛ چه صغیر و چه کبیر. و انتساب این اثر به فردی که "محمد بن جریر طبری" نام دارد فقط به علت برداشت اشتباهی از برخی روایات کتاب است که با تعبیر "قال محمد بن جریر الطبری" آغاز می‌شود. این کتاب نوشته شخصیتی ناشناخته است که در نیمه اول سده پنجم قمری فعال بوده و معاصر شیخ طوسی است و به احتمال بسیار زیاد در بغداد زندگی می‌کرده اما به دلیل معاصرت مورد توجه رجالشناسان آن دوران، مانند نجاشی و شیخ طوسی قرار نگرفته است[۲] نام کتاباز این کتاب در منابع کهن با عناوین دلائل، دلائل الأئمه، دلائل الإمامه[۳] و الامامة یاد شده است. نسخه‌های کتاب از آغاز افتاده است[۴]؛ به همین جهت معلوم نیست که مؤلف کدام عنوان را برآن نهاده بود، ولی از آن جا که سید‌بن‌طاوس بر عنوان دلائل‌الإمامه تصریح کرده است، این کتاب به دلائل‌الامامه شهرت یافته است. تاریخ تدوینتعیین دقیق سال تدوین این کتاب، با توجه به افتادگی آغاز و احتمالاً انجام کتاب، مشکل است، لیکن آقابزرگ تهرانی با استفاده از قرینهای که در سلسله سند یکی از روایات کتاب اینگونه آمده:«این خبر را از نوشته‌ای به خط شیخ ابی عبدالله حسین غضائری نقل می‌کنم»[۵] و با توجه به این که غضائری در سال ۴۱۱ ه در گذشته است، احتمال داده است تاریخ تدوین این کتاب، مربوط به بعد از این سال است. محتوااین کتاب به تاریخ زندگانی، دلایل، معجزات و فضایل حضرت زهرا(س) و ائمه معصومین می‌پردازد.[۶] بنا بر نقل سید‌بن‌طاوس از جلد اول و تصریح علامه مجلسی بر جلد دوم این کتاب، دلائل‌الإمامه در دو جلد بوده است، اما قسمت موجود از "مسند فاطمه" تا «معرفة رجال مولانا صاحب الزمان» را شامل است. ساختارساختار کتاب، جز شرح زندگانی حضرت فاطمه(س) و امام زمان(عج) بدین گونه است: شناخت، القاب، مادر، بَوّاب، نقش خاتم، فرزندان و معجزات.[۷] در منابع متأخر نشانی از عنوان بواب دیده نمی‌شود؛ در این بخش بواب یا اصحاب خاصّ هر امامی نام برده شده‌اند.شرح زندگانی حضرت فاطمه(س) با مسند آن حضرت آغاز می‌شود؛ مباحثی چون، خبر ولادت، معنای محدثه، هجرت، ازدواج، خطبه عقد، مهریه، زفاف، فدک، مصحف، دعای ایشان، ماجرای فدک، عیادت زنان مدینه از آن حضرت، وصیت، روِیای قبل از شهادت و روایاتی در مناقب او آمده است. او تحت عنوان حدیث فدک سند این حدیث را به چندین طریق نقل می‌کند.[۸]بخش آخر کتاب نیز در عناوین مطالب با دیگر بخش‌ها متفاوت و بدین قرار است: شناخت وجود قائم، روایت مادر امام زمان و ماجرای خریده‌شدنش، ولادت آن حضرت، نسب، کنیه، القاب، کسانی که امام(ع) را در حیات پدرش دیده‌اند، علمایی که حضرت را در مدّت اقامتش در سامرا شناخته‌اند، روایات وجوب غیبت، مشاهده‌کنندگان آن حضرت در غیبت، دعای امام زمان، و اسامی یاران آن حضرت.[۹] چاپ‌هانسخه‌ای که امروزه در دسترس محققان قرار دارد،‌ نسخه‌ای ناقص و از دستنوشته‌های چند قرن اخیر بوده و بخش نخست آن که شامل معجزات امیرالمؤمنین و حضرت فاطمه(س) بوده، ناقص است. منبعی که مورد استفاده سید بن طاووس بوده از میان رفته و حتی علامه مجلسی نیز از همین نسخه ناقص استفاده کرده است. لیکن محققان با استفاده از کتاب‌های ابن طاووس در بخش اول و دوم این نسخه ناقص را بازسازی و تکمیل کرده‌اند. چاپ مطبعة الحیدریه" نجف به سال ۱۳۶۹ق/۱۳۲۸ش؛ انتشارات نشر حیدری نجف، به سال ۱۳۸۳ق؛ دارالذخائر قم، به سال ۱۳۸۳ق/۱۹۶۳م؛ مؤسسه الاعلمی للمطبوعات بیروت، به سال ۱۴۰۸ق؛ چاپ مؤسسه بعثت قم، ۱۴۱۳ق، از ویژگی این چاپ، افزودن بخشی از شرح زندگانی امیرالمؤمنین(ع) با عنوان المستدرک در اوّل کتاب است. محقّقین مؤسسه بعثت بر اساس نقل سید بن طاوس در کتب خود(الیقین و فرج المهموم) از دلائل‌الإمامة، این بخش را احیا کرده‌اند.به نقل از پایگاه ویکی شیعه پی نوشت:1. آقا بزرگ، الذریعه، ج۸، ص۲۴۱-۲۴۲2. حسن انصاری، متن شیعی مجعول و منسوب به محمد بن جریر طبری3. آقا بزرگ، الذریعه، ج۸، ص۲۴۵4. آقا بزرگ، الذریعه، ج۸، ص۲۴۵5. نقلت هذا الخبر من اصل بخط شیخنا ابی عبداللّه الحسین الغضائری رحمه اللّه6. ر. ک. دلایل الامامه، فهرست کتاب، ص۳۲۱-۳۲۶7. ر. ک. دلایل الامامه، ص، ۵۹-۲۳۲، فهرست کتاب، ص۳۲۱-۳۲۶8. ر. ک. دلایل الامامه، فهرست کتاب، ص۱-۵۸9. ر. ک. دلایل الامامه، ص۲۳۲-۳۲۰ .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه