سفارشات دین اسلام در باره انتخاب همسر؟

معیار قرآن در انتخاب همسر اسلام که کامل‏ترین مکتبها است و به وسیله آخرین سفیر الهی توسط جبرئیل امین به صورت کتاب زندگی یعنی قرآن مجید به بشر عرضه شده، در انتخاب همسر ایده‏آل، معیاری را فراروی بشر قرار داده است که اگر مرد و زن مسلمان به مکتب انسان ساز خود عمل کند و دستورات قرآن و اهل بیت را گردن نهد، می‏تواند همسر ایده‏آل خود را انتخاب و به آرامش کامل و سعادت دنیا و آخرت نائل شود . می‏دانیم که دو قطب منفی مغناطیس یکدیگر را جذب نمی‏کنند و برای جذب و انجذاب از جهتی سنخیت‏یا تجانس و از جهتی تضاد و یا عدم تجانس لازم است، در مساله گزینش همسر نیز همین قاعده حکمفرماست . اما از سوی دیگر چند نوع تجانس و سنخیت نیز لازم است چنانکه خداوند متعال در باره سنخیت در انسان بودن زن و مرد در قرآن مجید می‏فرماید: «یا ایها الذین اتقوا ربکم الذی خلقکم من نفس واحدة و خلق منها زوجها و بث منهما رجالا کثیرا و نساء ... .» [1] «ای مردم «از (مخالفت) پروردگارتان بپرهیزید! همان کسی که همه شما را از یک انسان آفرید; و همسر او را (نیز) از جنس خود او خلق کرد و از آن دو، مردان و زنان فراوانی (در روی زمین) منتشر ساخت ...» . و همچنین به نظر قرآن باید دختر و پسر از نظر ایمان هم سنخیت داشته باشند، زیرا چگونه ممکن است‏یک انسان با ایمان با یک انسان بی‏دین زندگی مشترکی را شروع و به سرانجام برساند . چنانکه می‏فرماید: «و لا تنکحوا المشرکات حتی یؤمن و لامة مؤمنة خیر من مشرکة و لو اعجبتکم و لا تنکحوا المشرکین حتی یؤمنوا و لعبد مؤمن خیر من مشرک و لو اعجبکم اولئک یدعون الی النار و الله یدعوا الی الجنة و یبین آیاته للناس لعلهم یتذکرون‏» [2] «با زنان مشرک و بت‏پرست، تا ایمان نیاورده‏اند، ازدواج نکنید! (اگرچه جز به ازدواج با کنیزان، دسترسی نداشته باشید; زیرا) کنیز با ایمان، از زن آزاد بت‏پرست، بهتر است، هرچند (زیبایی، یا ثروت، یا موقعیت او) شما را به شگفتی آورد . و زنان خود را به ازدواج با مردان بت‏پرست، تا ایمان نیاورده‏اند، درنیاورید! (اگرچه ناچار شوید آنها را به همسری غلامان با ایمان درآورید; زیرا) یک غلام با ایمان، از یک مرد آزاد بت‏پرست، بهتر است; هرچند (مال و موقعیت و زیبایی او) شما را به شگفتی آورد . آنها دعوت به سوی آتش می‏کنند; و خدا دعوت به بهشت و آمرزش به فرمان خود می‏نماید نشانه‏های خویش را برای مردم روشن می‏سازد، شاید متذکر شوند!» . همچنین در مورد سنخیت زن و مرد در احصان (عفت) که زن و مرد هر دو باید عفت کامل داشته باشند و پاکدامنی را در مورد یکدیگر مراعات کنند، می‏فرماید: «مرد زناکار جز با زن زناکار یا مشرک ازدواج نمی‏کند; و زن زناکار را، جز مرد زناکار یا مشرک، به ازدواج خود درنمی‏آورد; این کار بر مؤمنان حرام است‏» [3] همچنین در آیه پنج‏سوره مائده می‏فرماید: «... زنان پاکدامن از مسلمانان، و زنان پاکدامن از اهل کتاب، حلالند; هنگامی که مهر آنها را بپردازید و پاکدامن باشید ... .» . از این آیه معلوم می‏شود که حتی در مورد ازدواج با اهل کتاب نیز سنخیت از نظر پاکدامنی لازم است [4] معیار انتخاب همسر در احادیث در کلمات گهربار پیامبر گرامی اسلام و ائمه اطهار علیهم السلام در مورد معیار انتخاب همسر به هم شان بودن دختر و پسر با تعبیر «کفو» تکیه شده است، زیرا مقصود از ازدواج تنها آمیزش فیزیکی نیست، بلکه اتحاد جانها و روانها نیز لازم است . چگونه ممکن است دو انسانی که هیچ تشابه روانی ندارند، بتوانند عمری را با تفاهم زیر یک سقف زندگی کنند . پس همطراز و هم شان بودن زن و مرد یکی از شرائط خوشبختی در ازدواج است . در حدیثی دیگر از امام صادق علیه السلام آمده: «المؤمنون بعضهم اکفاء بعض‏» [5]«اشخاص با ایمان نظیر یکدیگرند» . در مورد ازدواج حضرت زهرا علیها السلام که بزرگان و ثروتمندان قریش به خواستگاری آنحضرت می‏آمدند، پیامبر فرمود: «انما انا بشر مثلکم اتزوج فیکم و ازوجکم الا فاطمة فان تزویجها نزل من السماء» [6]. «پیامبر فرمود: من بشری مثل شما هستم از شما زن می‏گیرم و به شما زن می‏دهم مگر فاطمه زهرا که دستور تزویج او از طرف خدا باید نازل شود» . و همچنین امام صادق علیه السلام در باره ازدواج آن حضرت فرمود: «لولا ان الله خلق فاطمة لعلی ما کان لها علی وجه الارض کفو» [7] «اگر خداوند حضرت فاطمه را برای علی علیه السلام خلق نکرده بود، کفوی برای او پیدا نمی‏شد» .معنی «کفو» در لغت‏یعنی مانند و مثل و نظیر یکدیگر بودن .اما چنانکه از کلمات حضرات معصومین علیهم السلام برمی‏آید، مقصود از هم شان بودن در احادیث، همان هم شان بودن در ایمان است نه داشتن مال و منال و پست و مقام پسرها و دختر یا اطرافیان آنان . چنانکه در حدیثی از امام باقر علیه السلام می‏خوانیم: «اذا جائکم من ترضون خلقه و دینه، فزوجوه الا تکن فتنة فی‏الارض و فساد کبیر» [8] «هر وقت پسری به خواستگاری دخترتان آمد، اگر از دین و اخلاق او راضی بودید، دخترتان را تزویج کنید و اگر نکنید، فتنه و فساد بزرگی را باعث‏شده‏اید» . معلوم می‏شود از نظر اسلام خانواده‏ای پست است که دین و اخلاق در آن حاکم نباشد . قرآن و اهل بیت علیهم السلام معیار در انتخاب همسر را هم شان بودن در ایمان و حسن خلق قرار داده است چرا که زن و مرد نسبت‏به همدیگر حقوقی دارند که بدون ایمان و حسن خلق و معاشرت امکان ادامه زندگی نیست .[9]   .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه