شراب حرام است ولي در قرآن آمده که براي شما منفعت هايي دارد، غيبت هم حرام است و در قرآن گفته مثل خوردن گوشت برادر مرده ي شماست؛ حالاسوال اين است آيا ما که با هر توجيهي غيبت را روا مي داريم حق داريم براي نوشيدن کم شراب هم توجيهي داشته باشيم؟

لازم است یاد آور شویم که خداوند به منافع شراب اشاره کرده است، زیرا در خلقت شراب برخی منافع نهفته است، چنان که در سمّ مار نیز برخ منافع نهفته است، امّا دستور حرمت خوردن شراب همانند غیبت یک حکم مطلق است و وجود برخی منافع هرگز دلیل جواز شرب خمر نیست. بلی، ضابطه کلّی این است که اگر یک عمل حرامی با یک مصلحت قوی تر «تزاحم» کند، یعنی انسان مجبور باشد که یا حرام را مرتکب شود یا آن مصلحت قوی تر از دستش برود، حرام تبدیل به حلال می شود. مثلاً اگر انسانی در حال غرق شدن در رودخانه ای باشد و انسان برای اینکه بتواند به آن جا برسد و جانش را نجات دهد باید از زمین غصبی عبور کند، فقهاء گفته اند با این که تصرف در زمین دیگران نیز حرام است ، به خاطر مصلحت مهم تر که نجات جان یک انسان است، اشکالی ندارد و مباح می شود. در مورد غیبت نیز اگر مصلحت مهم تر باشد جایز می شود. چنان چه اگر همين مصلحت اهم در مورد حفظ جان انسان مؤمني که سلامتي آن منحصر در خوردن شراب است باشد، فقها فتوا به جواز خوردن شراب تا رفع آن بيماري داده اند. پس ملاک در وجود آن مصلحت عظيمه است که اين خود نشان گر پويايي و عدم انجماد در شريعت مقدس اسلام است. ثانيا آن چه در پرسش مطرح گردیده است نوعی قیاس است. اين که ما بخواهيم احکام اسلام را نسبت به يکديگر قياس کنيم و حکم مسأله اي را با قياس آن به مسأله ديگر به دست آوريم، خود يکي از پرتگاه هايي است که افراد بسیاری به آن گرفتار شده و احکام دين را بازيچه ی خود قرار داده اند. اينان کساني نيستند جز پيروان شيطان که بنا به فرموده امام صادق ـ عليه السلام ـ ، اولين کسي که قياس کرد ابليس بود. در اين روايت نسبتاً طولاني آمده است فردي به نام نعمان که بر اساس قياس، احکام را استنباط مي کرد، مي گويد خدمت حضرت صادق ـ عليه السلام ـ شرفياب شدم حضرت فرمود: شنيده ام تو به قياس عمل مي کني گفتم: آري، اين نظر من است. فرمود: واي بر تو، اي نعمان اولين کسي که قياس کرد، ابليس بود. هنگامي که خداوند او را به سجده آدم امر فرمود و او گفت: من از آتشم و آدم از خاک و آتش برتر از خاک است. آنگاه حضرت مسائلي را در رابطه با قياس از او پرسيد و فرمود: اي نعمان کدام يک مهم تر است. قتل يا زنا؟ نعمان مي گويد گفتم: قتل. فرمود: پس چرا خداوند در مورد قتل بر دو گواه بسنده کرده ولي در زنا چهار گواه را لازم مي داند؟ آيا اين با قياس و سنجش عقل بشر تطابق دارد؟! گفتم: خير، فرمود کدام يک نجس تر است، بول يا مني؟ گفتم: بول. فرمود: پس چرا خداوند به کسي که بول مي کند دستور وضو مي دهد، امّا در مني غسل واجب نموده؟! آيا اين با قياس سازگار است؟! گفتم: خير. حضرت فرمود: چگونه است که خداوند در مورد کسي که دو درهم بدزدد فرموده دستش را ببرند و چون دست کسي بريده شود ديه آن را پنج هزار درهم مقرر فرموده؟ آيا اين را مي توان به قياس آورد؟! گفتم: خير با توجه به اين مطالب بايد در موارد احکام و فرعيات تابع شارع مقدس بوده و از قياسات و استحسانات جداً پرهيز نمود. افزون بر نکات ياد شده، شراب کم و يا زيادش حرام است، چه اثر مست کنندگی را داشته باشد یا نداشته باشد. و حتي اگر قطره اي از شراب در ظرف پر از مايعي ريخته شود تمام آن مايع آشاميدنش حرام است. در اين رابطه روايتي از امام صادق ـ عليه السلام ـ وارد شده که فرمودند: هر چيزي که مستي آورنده است پس کم آن هم حرام است، مردي در اين ميان گفت: آن قدر آب برويش مي ريزم تا مستيش از بين برود. حضرت فرمودند، چنين نيست، چگونه آب، حرام خدا را حلال مي کند؟ از خدا بترس و آن را نياشام، نظير اين روايت در صحيحه ابن وهب نيز آمده که حضرت در جوابش دو مرتبه با دست مبارک رد کرده و فرموده باشند نه نه. بر این همه باید افزود که عمل نا شایست عدّه ای مسلمان نما نمی تواند احکام الهی را تغییر داده حلال خدا را حرام کند. بر فرض که در عالم هیچ فردی که به احکام الهی عمل کند یافت نشود بازهم احکام الهی تغییر نخواهد کرد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه