اين قضيه 2 نخل در شهر حلوان که در سال 19 هجري قمري، مسلمانان اين شهر را به تصرف درآوردند چه بوده است که گفته مي شود قضيه اي جالب و مشهور است؟

حلوان نام تعدادي از شهرها و آبادي ها است ولي آنچه در سئوال آمده است، منظور نام شهري است که در منطقه شمالي عراق و آنجا که به منطقه جبال (کوهستان) نزديک است واقع گرديده است و گفته شده که اين شهر منسوب به حلوان بن عمران بن حاف بن قضاعة مي باشد. مسلمانان بعد از نبرد جلولاء، در سال 19 هجري قمري اين شهر را فتح نمودند و از آنجا که يزدگرد از اين شهر به طرف اصفهان گريخته بود و ساکنان شهر حلوان و سپاه اعراب که توسط سعد وقاص رهبري مي شدند صلح کردند و بر اين اساس حلوان با جنگ فتح نشد بلکه فتح به صلح شد و قرار بر اين شد که هر کس از اهالي حلوان خواست از آن شهر برود و هر کس خواست بماند و جان و مالشان در امان است و کسي متعرض آنها نخواهد شد. بعد از اين سعد، جرير را به همراه عزرة بن قيس بر امور حلوان گمارد. برخي بر اين باورند که شهر حلوان در همان سال فتح جلولاء يعني در سال 16 هجري رخ داد. در توصيف اين شهر ياقوت حموي مي نويسد: حلوان شهري است که در آبادي و وسعت در عراق بعد از کوفه، بصره واسط و بغداد و سامرا قرار دارد و اکثر ميوه اش انجير است. از آنجايي که نزديک کوهستان است گاهي اوقات برف نيز به اين شهر مي بارد انار و انجيرش در خوشمزگي همانند ندارد و چندين چشمه آب معدني دارد که مردم از آنها در مداواي دردها استفاده مي کنند. امّا داستان دو نخلي که در اين شهر قرار دارد و بين شعرا و برخي خلفاي عباسي نيز در رابطه با اين نخلها داستان هاي مشهوري نقل شده است، از اين قرار است که در اين شهر دو نخل خرما که در نزديک و کنار هم قرار داشتند و شاخه هاي اين دو طوري پائين آمده بود که گويا دو نفر در کنار هم و رو در روي هم صحبت مي کنند. لذا شعرا از اين وضعيت درختان درباره فراق از معشوق خود که با ديدن اين صحنه محبوب خود را به ياد مي آوردند اشعار و داستان هائي سروده اند. اوّل کسي که به گفته حموي در اين باره شعر سرود مطيع بن اياس ليثي بود. اين شخص که گويا از اهالي فلسطين بود و از نزديکان و ياران حجاج بن يوسف ثقفي بشمار مي رفت. وي کنيزي داشته که علاقه شديدي به آن کنيز داشت و حوادثي پيش مي آيد که مجبور مي شود آن کنيز را بفروشد ولي بعد از فروختن آن پشيمان مي شود و از آنجا که ديگر نمي توانست به آن کنيز دسترسي داشته باشد ناراحت و غمگين بود، وقتي که وارد شهر حلوان مي شود در حالي افسار اسبش را در دست داشت به درختي تکيه مي کند، وقتي متوجه درخت کناري اين نخل مي شود فراق کنيزش را به خاطر مي آورد و از نحوه قرار گرفتن اين درختان، غمش تازه مي شود و شروع به سرودن اشعاري مي کند که مضمونش چنين است. اي دو نخل حلوان با ديدن شما (و کيفيت قرار گرفتن شما) مرا خوشحال کرد. ولي از فتنه اين زمان که مرا مجبور به فراق کرد گريه ام گرفت.بدانيد که فتنه اين زمان در جدائي بين دوستان و همسايگان تمامي ندارد. قسم به جانم اگر شما هم، درد فراق را مي چشيديد همان طور که من مي گريم شما هم مي گريستيد. بعداز اين جریان اشعاري دیگری توسط شعراء در اين رابطه سروده شد. ظاهرا بعد از اين که فرمانده مطيع بن اياس از احوال وي با خبر مي شود و ناراحتي او را در مي يابد در رسيدن او به محبوبش کمک مي کند ولي در نهايت مطيع به مراد خود نمي رسد. از آنجا که شعراء در ذکر اين دو درخت در اشعار خود زياده روي مي نمودند مهدي عباسي خواست که آنها را قطع کند ولي منصور نوشت که: در قطع درختان حلوان براي تو نه نفعي مي رسد و نه ضرر و از اين که مردم اين دو درخت را نحس مي دانند پناه مي برم به خداوند. از اين قبيل داستان ها درباره اين دو درخت و شعرا و برخي خلفاي عباسي زياد نقل شده است. درباره اين نخل ها و سفر هارون الرشيد به طرف طوس نيز داستاني نقل شده است به اين ترتيب که وي وقتي عازم خراسان بود وقتي که به حلوان رسيد مريض شد و طبيب شيره درخت براي وي تجويز کرد و در ورودي حلوان هم دو درخت نزديک به هم بودند که دستور داد آنها را قطع کنند و از شيره آنها استفاده کند بعد از اين يک کنيز آواز خوان آوردند که براي هارون آواز بخواند، کنيز هم از اشعاري که درباره درختان حلوان گفته شده بود خواند و هارون هم اين امر را به فال بد گرفت و نحس دانست و لذا وقتي که خراسان رسيد مرضش شدت يافت و هلاک شد؛ بنابراين دو درختي که در کنار هم در شهر حلوان قرار گرفته و دستمايه اشعار شعرا و داستان سرايان واقع شده و داستان هاي مختلف و افسانه مانندي درباره آنها سرودند.. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه