گفتگو با دانشجوی اهل سنتمحبت اهل بیت

دانشجو: با سلام خدمت آقای دکتر ، بحث گذشته راجع به حضرت مهدی علیه السلام بسیار دل انگیز وجذاب بود لذا خواهشمندم ، اگر در قرآن و کتب مورداعتماد ما راجع به بقیه امامان شیعه مطالبی دارید بفرمائید. دکتر: باسلام خدمت برادر عزیزم، از اینکه مطالب را با علاقه و بدون تعصب، دنبال می فرمائید، متشکرم. یکی از مطالبی که مورد اتفاق شیعه و سنی است و در قرآن کریم ، بسیار روی آن تأکید شده است محبت به اهل بیت علیهم السلام است . خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: «قل لا اسئلکم علیه اجراً الا الموده فی القربی و من یقترف حسنه نزد له فیها حسناً ان الله غفور شکور» یعنی ای پیامبر به مردم بگو که من از شما اجری طلب نمی کنم، جز آنکه از شما میخواهم که نسبت به نزدیکان (من) مودت داشته باشید و هرکس کارنیکی انجام دهد، بر نیکوییش می افزاییم، بدرستیکه خداوند بسیار آمرزنده و شکور است.(1) دانشجو: اگر ممکن است بفرمائید شأن نزول این آیه چه بوده است؟ دکتر: بنده جواب شما را از کتاب شواهد التنزیل حاکم حسکانی از علما ی اهل تسنن می‌گویم: «پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله هنگامیکه وارد مدینه شدند، میهمانانی بر ایشان وارد می شدند و ایشان از نظر مالی در حدی نبودند که بتوانند از آنان پذیرایی نمایند. لذا بعضی از انصار به بقیه گفتند: این مرد (رسول خدا) کسی است که خداوند به دست او شما را هدایت کرده و میهمانانی به ایشان وارد می شوند که توانایی پذیرایی از آنان را ندارند لذا در حدی که به شما ضرری نمی رساند ، برای او مقداری از اموالتان را جمع کرده و به او بدهید که بتواند در این فشارهای مالی، از آن استفاده کند. پس برای ایشان هشت صد دینار طلا جمع کرده، خدمت ایشان رسیده و عرض کردند: ای رسول خدا، خداوند به وسیله شما ما را هدایت فرموده است. بر شما مشکلات مالی وارد می شود که امکان تدارک آنرا ندارید پس ما فکر کردیم  که از اموالمان مقداری جمع کرده و خدمت شما تقدیم کنیم و این پول خدمت شما باشد. پس آیه نازل شد:«قل لا اسئلکم علیه اجرأ الا الموده فی القربی» یعنی من برای انجام رسالت و آوردن قرآن از شما مزد و رزقی طلب نمی کنم ، مگر دوستی نسبت به نزدیکانم، یعنی مرا و اهل بیت و نزدیکانم را دوست بدارید. ابن عباس می گوید:منافقین با خود گفتند: پیامبر از طرح اینکه اهل بیتش را دوست بداریم، هدفی ندارد جز آنکه بعد از او، تابع آن ها باشیم (و این حرف از جانب خداوند نیست) پس از نزد ایشان خارج شدند. سپس جبرئیل برپیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نازل شد و حرف منافقین را به پیامبر اکرم خبر داد. پس خداوند آیه نازل فرمود که: «ام یقولون افتری علی الله کذبا» «آیا(منافقین) می گویند، پیامبر بر خداوند به دروغ،افترا بسته؟» یعنی (فریضه) محبت به اهل بیت (علیهم السلام) ساخته وپرداخته خود پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) است.!! پس مردم گفتند: ای پیامبر خدا، ما گواهی میدهیم که تو در آنچه که بما گفتی، صادق هستی . پس آیه نازل شد:«و هو الذی یقبل التوبه عن عباده» یعنی اوست کسی که توبه بندگان را می پذیرد. دانشجو: چه واقعه جالبی بود . آیا ممکن است توضیح بیشتری در مورد «قربی» برایم بفرمائید؟ دکتر: آیات قرآن کریم، خود «قربی» را توضیح میدهند. ثعبلی مفسراهل تسنن در این مورد می گوید: (3) «قربی» کسانی هستند که صدقه بر آنها حرام بوده و بین آنان خمس تقسیم می شود و آنها بنی هاشم و نیز خاندان عبدالمطلب هستند. خداوند می فرماید: «و اعلمو انما غنمتم من شیئ فان لله خمسه و للرسول و لذی القربی » (4) و آیه « ما افاء الله علی رسوله من اهل القری فلله و للرسول و لذی القربی» (5) و آیه «و آت ذالقربی حقه» (6) و می دانیم که طبق آیه اول خمس به اهل بیت می رسد و پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) طبق آیه سوم ، فدک را به حضرت زهرا بخشیدند. بنابراین، «قربی» معنایی جز اهل بیت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله ندارد . دانشجو: روایات، «قربی» را چگونه معنی می کنند؟ دکتر: احادیث متعددی در کتب برادران اهل تسنن آمده که «قربی» را به اهل بیت پیامبر اکرم (ص) معنی کرده اند: مثل تفسیر روح المعانی که ذیل آیه 23 شوری ، از احمد بن حنبل، بخاری، مسلم و ترمذی نقل کرده که «قربی» آل محمد هستند(7) و نیز در کتاب الدر المنثور بدین گونه آمده: «علی بن الحسین(امام سجاد علیه السلام) را بصورت اسیر به دروازه دمشق آوردند. فردی از اهل شام برخواست و گفت خدا را شکر که شما را کشته و ریشه کن نمود. علی بن الحسین رضی الله عنه فرمود:آیا در قرآن، سوره آل حم را خوانده ای؟ عرض کرد: بلی. فرمود آیا آیه«قل لا اسئلکم علیه اجرأ الا الموده فی القربی» را خوانده ای ؟ عرض کرد : آیا شما آنان هستید؟ فرمود : بلی (8) . و نیز ابن عباس نقل میکند که وقتی آیه «قل لا اسئلکم علیه اجرا الا الموده فی القربی ...» نازل شد را از پیامبر اکرم پرسیدم، این «قربی» که مودتشان بر‌ ما واجب شده چه کسانی هستند؟ حضرت فرمودند: علی و فاطمه و در فرزندشان رضی الله عنهم (9) دانشجو: آقای دکتر لفظ عجیبی در این حدیث به کار رفته است. آیا واقعاً مودت اهل بیت بر ما واجب است؟ دکتر: برای اینکه شما در وجوب محبت اهل بیت تردیدی نکنید، نظرتان را به این حدیث شریف از پیامبر اکرم به نقل از حاکم حسکانی و ابن عساکر از علمای اهل تسنن جلب می نمایم. «خداوند ، انبیاء را از درختان مختلف آفرید و من و علی را از یک شجره واحد، آفریده شدیم. پس من اصل و ریشه درخت هستم و علی ساقه آن ، حسن و حسین میوه های آن و شیعیانمان، برگهای آن درخت هستند. پس هر کس به شاخه ای از شاخه های این درخت چنگ بزند، نجات می یابد و هر کس که از آن منحرف شده هلاک میشود. و اگر بنده ای سه هزار سال بین صفا و مروه عبادت خدا را بکند تا مانند مشک پوسیده شود سپس محبت ما را درک نکند، خداوندا او را به رو به ‌آتش جهنم می اندازد، سپس آیه را تلاوت فرمودند که «قل لااسئلکم علیه اجرأ الا الموده فی القربی» (10) دانشجو: به نظر جنابعالی علت اینهمه تأکید بر محبت اهل بیت چیست؟ دکتر: آلوسی مفسر اهل تسنن این سوال را با یک مثال جواب میدهد: «ما الان در دریای تکلیف قرار داریم و امواج شبهات (فکری)  وشهوات به ما برخورد می کند و کسی که در دریا قرار دارد احتیاج به دو چیز دارد 1- کشتی سالم و بدون عیب(که از امواج و غرق شدن نجات یابد) 2- ستارگان درخشان (که راه را گم نکند) پس هنگامیکه سوار بر این کشتی شد و چشم به ستارگان دوخت، معمولا امید سلامت ونجات خواهد داشت لذا ما اهل سنت سوار کشتی محبت آل محمد می شویم و ...(11) طبیعی است که انسان باید به منجی خود علاقه مند باشد تا تمام وجود خود را دربست در اختیار او قرار دهد. علاقه باعث قرابت میگردد ونزدیک شدن به محبوب نجات بخش، باعث  نجات یافتن از تمامی خطرات می شود. لذاست که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: «خداوند مودت اهل بیت را واجب نساخت مگر اینکه می دانست که آنها ابداً از دین بر نمیگردندو بسوی گمراهی برگشت نمی کنند» (12) لذا چون اینان صددرصد، درخط هدایت هستند واجب شدن محبت و ارتباط عاطفی با آنان، مردم را به آنها پیوند داده و از سقوطشان در دره های گمراهی جلوگیری می نماید. و این همان بیان حدیث مشهور سفینه است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: مثل اهل بیت من مثل سفینه نوح است که هر کس سوار آن شد نجات یافته و هر کس آن را ترک نمود غرق میشود (13) به حکم عقل و وجدان، انسان کسی را که نجات بخش او از هلاکت و گمراهی باشد، دوست می دارد و هر که این دوستی را تقویت کند، هدایت ونجاتش از مهالک، تضمین بیشتری خواهد یافت و بالعکس، کینه و دشمنی نسبت به انسانهای پاک و هدایتگر، سبب دوری از هدایت و نور و نتیجتاً سوق دادن آدمیان بسوی جهنم ، خواهد بود. دانشجو: واقعاً بغض به اهل بیت باعث سقوط به جهنم میشود؟ دکتر: شما به تفاسیر اهل تسنن، مثل تفسیر کشاف و الکشف و البیان، مراجعه بفرمائید، انسان وقتی بعضی حقایق را که دراین کتب ذکر شده، مطالعه کند، در می یابد که چگونه متأسفانه بخش عظیمی از مسلمین با فراموش کردن این کشتی نجات، خود را به دام موجهای هولناک گمراهی انداخته اند. فرزند نوح، اگر هزار برابر پدر، عبادت داشته باشد وقتی که سوار کشتی نوح نشود، خود را آگاهانه بدست امواج سهمگین سیلابها سپرده و نتیجه ای جز مرگ در انتظار او نخواهد بود. دقت بفرمائید که پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله نتیجه ی محبت و دشمنی با اهل بیت را چگونه توصیف می فرمایند:      «هرکس با محبت آل محمد بمیرد، شهید مرده است، آگاه باشید، هر کسی که بر محبت آل محمد بمیرد گناهانش آمرزیده است، هرکسی به محبت آل محمد بمیرد، توبه کننده مرده است. هر کس که بر محبت آل محمد بمیرد ملک الموت و سپس نکیر و منکر او را به بهشت بشارت می دهند. هرکس بر دوستی آل محمد بمیرد، بسرعت به بهشت می رود، همانطور که عروس به سمت خانه شوهرش می رود. آگاه باشید هرکس بر حب اهل بیت بمیرد، دو در از قبرش به سمت بهشت باز میشود. بدانید که هر کس بر محبت اهل بیت بمیرد ، خداوند قبرش را محل زیارت ملائکه رحمت، می نماید. آگاه باشید که هر کس بر محبت آل محمد بمیرد، بر روش پیامبر و جماعت مسلمین مرده است. و بدانید که هر کس بر دشمنی آل محمد بمیرد، در روز قیامت، در حالیکه در پیشانیش «دور و مأیوس از رحمت خدا» نوشته شده، حاضرش کنند. آگاه باشید که هر کس به بغض آل محمد بمیرد کافر مرده است بدانید کسیکه بر دشمنی آل محمد بمیرد، بوی بهشت را استشمام نمی کند(16) دانشجو: جناب دکتر بنده واقعاً در مقابل پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله احساس شرمندگی زیاد میکنم. چرا که پیامبر اکرم فرموده اند «و ما سئلتکم من اجر فهو لکم » (17)یعنی آنچه که من از شما طلب اجر نمودم(محبت به اهل بیت) به نفع خود شماست و اجر من فقط با خداوند است. ای کاش با این احادیث زیبا زودتر آشنا می شدم و در محبت به اهل بیت کهرمز سعادت و موفقیت انسانهاست کوتاهی نمی نمودم. دکتر: درود بر شما، خداوند متعال در ادامه آیه 23 شوری بشارت میدهد که « ومن یقترف حسنه نزد له فیها حسنه» یعنی هر کس حسنه ای را کسب نماید، ما این حسنه را برایش زیاد می کنیم که در تفسیر آمده است این حسنه مودت آل محمد است.(18) یعنی هر کس که در مسیر محبت به اهل بیت بیفتد خداوند روزبروز این نعمت را برایش گسترده تر میکند. انشاءالله همه ما با روی آوردن بیش از پیش به محبت امیرالمومنین و فرزندانشان، درهای سعادت و موقعیت را بر خود بگشاییم. از اینکه بحث به درازا کشید معذرت می خواهم خدانگهدار . دانشجو: بسیار از لطفتان ممنونم . خدانگهدار. با توجه به مدارک فوق ، پاسخ سوال زیر را به نشریه ارسال کنید واز جوایز آن بهره مند شوید. آیا مسلمانی که اهل بیت را دوست نداشته باشد به بهشت میرود؟   پی نوشت ها: 1- 23- شوری 2- شواهدالتنزیل لقواعد التفضیل حاکم حسکانی ج 2 ص 202 3- الکشف و البیان من تفسیر القرآن ثعلبی سنی ج 8 ص 312 4- 41- انفال 5- 7- طه 6- 26 – اسراء 7- روح المعانی آلوسی – سنی ج 3، ص 31 8- الدر المنثور سیوطی ج 6 ص 7 9- شواهد التنزیل لقواعد التفضیل ج 2 ص 194 و نیز کفایه الطالب گنجی باب 11 ص 90 کشاف ج 2 ص 339 – ذخایر العقبی ص 25- مجمع الزوائد ج 7 ص 103 نورالابصار ص 101 صواعق ص 101 الکشف و البیان ثعلبی ج 4 ص 328 10- شواهد التنزیل ج 2 ص 204 و ابن عساگر در تاریخ دمشق 11- روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم آلوسی سنی ج 13 ص 33 12- تفسیر کنزالدقایق و بحر الغرائب ج 11 ص 505 13- مناقب ابن مغازلی ص132 14- الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل زمخشری سنی ج 4 ص 320 15- الکشف و البیان عن تفسیر القرآن ثعلبی سنی ج 4 ص 220 16- الکشاف من حقایق غوامض التنزیل ج 4 ص 220 17- 47- سباء 18- الدر المنثور فی تفسیر الی المأثور ج 6 ص 7 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه