فرزندان حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ بعد از شهادت حضرت چه موقعيتي پيدا كردند؟

همان‌گونه كه مي‌دانيم ثمرة ازدواج حضرت علي ـ عليه السّلام ـ با حضرت فاطمه ـ سلام الله عليها ـ دو فرزند پسر به نام‌هاي امام حسن و امام حسين ـ عليهما السّلام ـ و دو فرزند دختر به نام‌هاي زينب ـ سلام الله عليها ـ و ام‌كلثوم ـ سلام الله عليها ـ مي‌باشد. ازدواج حضرت علی علیه السلام و حضرت فاطمه سلام الله علیها در سال دوم هجري صورت گرفته است و حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ بعد از رحلت پدر بزرگوارشان مدت كمي در قيد حيات بود و بعد از 75 روز يا سه ماه و يا شش ماه به سراي باقي شتافتند. بعد از شهادت ايشان موقعيت امام حسن ـ عليه السّلام ـ و امام حسين ـ عليه السّلام ـ و حضرت زينب و ام‌كلثوم ـ سلام الله عليهما ـ به گونه‌اي است كه پيوند خاصّي با موقعيت و شرايط پدر بزرگوارشان حضرت علي ـ عليه السّلام ـ دارد و دقيقاً مرتبط با برخورد حضرت علي ـ عليه السّلام ـ بود. در اين دوران حضرت علي ـ عليه السّلام ـ به واسطة فشارهاي سياسي در محدوديت و تنگناي عجيبي قرار گرفته بود كه خود آن حضرت در خطبة شقشقيه به آن اشاره مي‌كند. خلافت كه حقّ الهي بود از ايشان گرفته شد، از طرفي فدك هم توسط ابوبكر از خانوادة حضرت علي ـ عليه السّلام ـ غصب شد. بنابراين طبيعي است كه حضرت علي ـ عليه السّلام ـ و فرزندان ايشان در مضيقه و تنگنا قرار گرفتند. امّا فرزندان فاطمه ـ سلام الله عليها ـ همواره در كنار پدر و از حمايت آن حضرت برخوردار بودند و در دوره اي بعد حامي و پشتيبان آن حضرت بودند. آنها در برخي از مواقع به واسطة اينكه رهبري امت اسلامي در دست نااهلان افتاده بود اعتراض مي‌كردند. پس از شهادت حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ علي ـ عليه السّلام ـ با «امامه» ازدواج كردند. علاوه بر اين كه ام‌البنين و زن‌هاي ديگري نيز به خانة علي بن ابيطالب قدم نهادند، من جمله ليلي دختر مسعود بن خالد، اسماء بنت عميس، خوله دختر جعفر حنفي و ام سعيد و ... هر چند اين زنها به خانة آن حضرت آمدند، امّا جاي خالي مادر همواره در دل فرزندان علي ـ عليه السّلام ـ براي هميشه باقي ماند. در دوران 25 سال خانه نشيني اميرالمؤمنين علي ـ عليه السّلام ـ فرزندان آن حضرت همواره در كنار پدر بودند و البته از حمايت و پشتيباني آن حضرت برخوردار بودند. پس از رحلت رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ بر خلاف وصيت آن حضرت و برخلاف دستورات قرآن نه تنها با خاندان آن حضرت محبّت و دوستي ننمودند، بلكه آنان را مورد اهانت و ستم قرار دادند، و طولي نكشيد كه نور ديدگان رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ، فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ به سراي ديگر شتافت. در چنين موقعي فقط وجود اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ بود كه امام حسن ـ عليه السّلام ـ و اولاد ديگر فاطمه را در پناه محروميت خود داشت. امام حسن ـ عليه السّلام ـ همواره در كنار پدر بود و مطيع فرمان او، آنچه در برخي از منابع تاريخي آمده است كه امام حسن ـ عليه السّلام ـ در توسعة قلمرو اسلامي و فتوحات شرکت داشته است صحیح نمی باشد ابن خلدون مي‌نويسد: «امام حسن ـ عليه السّلام ـ از افسران و فرماندهان جنگ‌هاي آفريقا و طبرستان (مازندران فعلي) بوده و فتوحاتي به دست مباركش انجام گرفته است.» وبسیاری از صاحبنظران این گزارشات را انکار کرده اند. امام حسين: ولادت اين امام بزرگوار طبق اقوال اكثر مورخان در سال چهارم هـ در مدينه منوره بوده است. شهادت جانسوز و نابهنگام مادر بعد از رحلت رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ دومين مصيبت بزرگي بود كه روح لطيف آن حضرت را سخت آزرده ساخت. غم هجران و جدايي از مادر همواره در دلش زنده بود. آن حضرت بعد از شهادت مادر همواره در مدينه بود و شاهد مظلوميت‌هاي پدر. ابن حجر عسقلاني در كتاب الاصابه به سند خود روايت كرده است كه روزي عمر بن خطاب بر فراز منبر بود كه امام حسين ـ عليه السّلام ـ به نزد او آمد و فرمود: از منبر پدرم به زير آي، و بر فراز منبر پدر خودت برو. عمر از سخن امام حسين يكّه خورد و گفت: پدر من منبري ندارد، طبق اين نقل كه امام حسين ـ عليه السّلام ـ خود راوي حديث است مي‌گويد: پس از اين ماجرا عمر مرا برگرفت و در كنار خود نشانيد و چون از منبر به زير آمد، مرا به خانة خود برد و به من گفت: «مَنْ عَلََمك؟» چه كسي اين حرف را به تو ياد داد؟ حضرت مي‌فرمايد: گفتم: به خدا سوگند كسي اين حرف را به من ياد نداد. آن حضرت هرگز خلافت خلفاي سه گانه را نپذيرفت و در فرصت‌‌هاي مناسب به آنان اعتراض مي‌كرد. در دورة عثمان هنگامي كه او مي‌خواست ابوذر را به ربذه تبعيد كند با اينكه عثمان دستور اكيد داده بود كه كسي به بدرقة ابوذر نرود امّا امام حسين ـ عليه السّلام ـ همراه با پدر و برادرش امام حسن ـ عليه السّلام ـ به بدرقة ابوذر شتافتند و به اين وسيله نارضايتي خود را از اقدام عثمان اعلام نمودند. آنها وقتي به بدرقة ابوذر رفتند هر يك جمله‌اي گفتند و امام حسين ـ عليه السّلام ـ خطاب به ابوذر چنين گفت: «اي عموي من پروردگار بزرگ قادر و توانا است، او مي‌تواند هر چه را كه مي‌بيني تغيير دهد. دل قوي دار، و از حرص و ذلت دوري كن، به خدا پناه ببر، زيرا صبر و استقامت نشانة دينداري و بزرگواري است». در دوران خلافت اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ امام حسن و امام حسين ـ عليهما السّلام ـ همواره در كنار پدر بودند و در جنگ‌هايي كه زمان آن حضرت رخ داد حضوري شجاعانه و كارآمد داشتند. زينب: به احتمال قوي تولد زينب ـ سلام الله عليها ـ در ششمين سال از هجرت پيغمبر بوده است.مصيبت شهادت حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ در پنج سالگي زينب اتفاق افتاد. عايشه بنت الشاطي در رابطه با موقعيت حضرت زينب ـ سلام الله عليها ـ بعد از شهادت مادر مي‌نويسد: «حوادث ناگوار او را پخته و آماده نمود، كه جاي مادر سفر كرده‌اش را بگيرد. و براي حسن و حسين ـ عليهما السّلام ـ و ام‌كلثوم مادر باشد ... غريب نيست كه زينب جاي مادر را بگيرد، در صورتي كه هنوز به ده سالگي نرسيده بود» حضرت زينب ـ سلام الله عليها ـ وقتي به سنّ بلوغ رسيد به ازدواج عبدالله بن جعفر بن ابيطالب درآمد، عبدالله در حبشه متولد شده بود و كسي است كه پيغمبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ درباره او دعاي خير فرموده است. زينب با آنكه زن عبدالله بود و در خانة او به سر مي‌برد، امّا هيچ گاه پدر و برادرانش را فراموش نكرد. حضرت زينب ـ سلام الله عليها ـ به برادرانش محبّت فوق العاده‌اي داشت. برادرانش نيز او را عزيز و گرامي داشته و احترام خاصي براي او قائل بودند. خصوصاً محبّت و علاقه‌اي كه بين زينب ـ سلام الله عليها ـ و امام حسين ـ عليه السّلام ـ بوده است، بسيار عجيب و تحسين برانگيز است. زماني كه امام حسين ـ عليه السّلام ـ به جانب كربلا روانه شد، حضرت زينب ـ سلام الله عليها ـ نيز همراه برادر و همسفر آن حضرت بود و قبل از اين «زماني كه علي ـ عليه السّلام ـ براي فرو نشاندن فتنة طلحه و زبير عازم عراق شد، زينب و شوهرش عبدالله نيز به كوفه رفتند و در آن شهر اقامت كردند.» ام‌كلثوم: دومين دختري كه خداوند متعال از فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ به اميرالمؤمنين علي ـ عليه السّلام ـ عنايت فرمود ام‌كلثوم نيز همانند خواهرش زينب همواره در كنار پدر و برادرانش بود. در اين رابطه علي محمّد علي دخيل مي‌نويسد: «حضرت ام‌كلثوم دختر حضرت علي ـ عليه السّلام ـ و حضرت فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ در سال ششم هجري متولد شد. اين بانوي بزرگوار در فاجعة جانسوز كربلا از آغاز تا پايان شركت داشت و بعد از گذشت چهار ماه و ده روز بعد از مراجعت از شام در مدينه وفات يافت. ام‌كلثوم نيز همانند برادران و خواهرش زينب همواره در كنار پدر بود. و از حمايت پدر برخوردار و زماني كه حضرت علي ـ عليه السّلام ـ در دوران خلافتش به كوفه رفت. ام‌كلثوم نيز به كوفه آمد. و به عنوان دختر خليفه در چشم كوفيان بزرگ بود گرچه بزرگداشت ايشان از جانب مردم هيچ گاه او را از چهارچوب تواضع و اخلاق متعالي و كمال ادب خارج نكرد.» نتيجه‌گيري: بعد از شهادت حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ به علت به وجود آمدن شرايط سياسي خاصّي و كنار گذاشته شدن حضرت علي ـ عليه السّلام ـ از صحنة سياسي، عملاً زندگي آن حضرت و فرزندانش در انزوا سپري شد، علاوه بر اينكه با غصب فدك توسط خليفه (ابوبكر) اين زندگي با سختي‌هاي خاص خودش همراه بود. فرزندان حضرت علي ـ عليه السّلام ـ در اين دوره همواره در كنار پدر بودند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه