ما چگونه جان می دهیم؟ چه باید بکنیم تا مرگ آسانی داشته باشیم؟

بتدا درباره موت و اجل کمى بررسى مى کنیم. خداوند مى فرماید: ما خلق الله السموات و الارض و ما بینها الاّ بالحقّ و اجل مسمّى-هر موجودى از آسمان و زمین گرفته و هر آنچه که در میان آنهاست، وجودشان محدود به اجلى است که خداند آن را تعیین نموده است، به طورى که هیچ موجودى قادر نیست، از اجل خود فراتر بماندسوره ى روم، آیه ى 8. لکلّ امّة اجل فاذا جاء اجلهم لایستأخرونَ ساعةً و لایستقدمون;سوره ى اعراف، آیه ى 34. در «معانى الاخبار» از حسن بن على(ع) نقل شده که على بن محمد، امام هادى(ع) بر بیمارى از اصحابش وارد مى شود، در حالى که بیمار از خوف مرگ مى گریسته و جزع مى نموده است. على بن محمد(ع) به او مى گوید که اى بنده ى خدا! تو از مرگ مى هراسى چون آن را نمى شناسى. بگو ببینم اگر بدنت چرک شود و از کثرت چرک و ناپاکى در اذیت باشى و مبتلا به جرب و جراحت گردى و بدانى که شستشوى حمام همه این ها را از بین خواهد برد، با این وضعیت آیا مى خواهى که به حمّام روى و ناپاکى ها را از خود بزدایى و یا اینکه از چنین کارى اکراه دارى و مى خواهى که به همان حال بمانى؟ شخص بیمار پاسخ داد: آرى حمام را ترجیح مى دهم، اى پسر پیغمبر خدا. در این هنگام حضرت فرمود: پس بدان که آن موت همان حمّام است و همانا آخرین مهلتى است براى تو که گناهانت را از خود بزدایى و خویش را از بدى ها پاک سازى. حال اگر بر موت وارد شوى و بدان مجاورت کنى، مسلماً از هرگونه غم و ناراحتى نجات خواهى یافت و به هرگونه فرح و شادى خواهى رسید. پس از این، بیمار آرامش خود را بازیافت، حالت سرورى بدو دست داد و تسلیم مرگ شد، چشم هایش را بست و این جهان را وداع گفت. در سختى و آسانى جان دادن اصلى کلّى وجود ندارد که مؤمن راحت جان مى دهد و غیرمؤمن با سختى. بسیارى از مؤمنین هستند که لطف خداوند شامل حالشان مى شود و بعضى گناهانشان به واسطه سختى جان کندن جبران مى شود کما اینکه فرمایش امام هادى(ع) نیز به این موضوع دلالت مى کند (مرگ آخرین مهلت است براى تو که گناهانت را از خود بزدایى و خویش را از بدى ها پاک سازى). با اینکه شخص مؤمن از دنیا مى رود، ولى این نحو جان دادن براى آن است که پاک رحلت کند و پاک وارد جهان آخرت شود و به تعبیرى اصلاح شود. همین سختى جان دادن براى کفار و مشرکان بیانگر این موضوع است که با مرگ عذابشان شروع مى شود. گاه ممکن است که اهل فسق و غیر مؤمنى به راحتى جان بدهد و این به خاطر آن است که اهل عذاب مى باشد و لیکن چون حسناتى هم داشته و کارهاى خوبى هم کرده، این راحتى جان دادن پاداش آن کارهاى خوب است تا حسابش همین جا تصفیه شود و در آخرت طلبى نداشته باشد و در نهایت معذّب و بدبخت شود. بنابر این به هیچ وجه آسانى و سختى جان دادن نسبت به مؤمن و کافر نیکوکار و بدکردار کلیّت ندارد، اجمالاً مى توانیم بگوئیم «از ماست که بر ماست». هر کس آنچه را انجام داده به همان خواهد رسید. آسانى و سختى جان کندن، مقدمه و نماد برداشت محصول عمر است؛ اگر مایل هستیم ملائکه رحمت و ائمه طاهرین(ع) را همراه با خطاب هاى «سلاماً سلاماً» ملاقات کنیم راهش این است که با آگاهى و اختیار قدم در مسیر هدایت بگذاریم و به ایمان و عمل صالح و مقیّد و پایبند باشیم. اگر شخص واجد صفات نیک، متعهد و متشرّع باشد، ولى در بعض مواقع مرتکب خطاها و گناهانى چند شده، سختى جان دادن درباره چنین فردى، ممکن است کفّاره گناهانش زدوده مى شود و به اصطلاح این گونه جان دادن (سوختن در آتش، خورده شدن توسط حیوانات وحشى، غرق شدن در دریا و از این قبیل)آن خطاها و قصورات را جبران مى کند. در پایان زمان و مکان، اسم و داشتن پدر و مادر صالح یا داشتن فرزند مؤمن و پاک و از این قبیل موضوعات در کیفیت جان دادن، و در حالات انسان در مواقع حشر و نشر و رسیدگى به اعمال و حساب و کتاب قیامت، تأثیر دارد، اما این تأثیر به میزان اثرگذارى حالات و اعمال خود فرد نمى باشد. براى مثال نقل شده، فوت در شب و روز جمعه مخصوصاً شب و روز جمعه ماه مبارک رمضان، آزادى و رهایى از عذاب و وصول به بهشت و جلب رحمت الهى را به دنبال دارد؛ یا فوت در بعضى اماکن مقدسه همچون نجف اشرف، کربلا، قم، حرم رضوى و... موجب آمرزش مى شود و خبرهایى از این دست بسیار است. امّا شرط اول در تمام این موارد و راه وصول به این مقامات، همانا ایمان و عمل صالح فرد است و این سنت و قاعده الهى پیوسته حاکم و جارى است که: فمن یعمل مثقال ذرّةٍ خیراً یره و من یعمل مثقال ذرّةٍ شرّاً یرهر کس به اندازه ذره اى خوبى کند پاداش آن را خواهد دید و هر کس به اندازه ذرّه اى کار زشت کند کیفر آن را خواهد چشیدسوره ى زلزال. نامگذارى فرزندان به نام هاى نیکوى ائمه براى پدر و مادر وظیفه و تکلیفى مى باشد که ثوابى هم براى ایشان و هم براى فرزندان در پى دارد، ولى بنابر اصول کلّى که مطرح شده هر کس سرانجام آن بدرود آخر که کاشته است. اگر جو بکارد، جو مى درود و اگر کرم ابریشم پرورش دهد، حریر و پرنیان به دست خواهد آورد و مسلماً هر کس راه هدایت و سعادت را طى کند به مقصود خود (رضوان و مغفرت الهى) خواهد رسید و هر کس راه ضلالت و گمراهى را بپیماید بدون شک شقىّ و بدعاقبت خواهد شد. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 17/100103124) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه