نظر رهبر معظم انقلاب راجع به شیخیه چیست؟ آیا تلاش برای نابودی این فرقه و یا ایجاد کینه در میان مردم نسبت به فرقه جایز است یا خیر؟

شیخیّه شیخیه به مکتب و هواداران نظرات شیخ احمد احسائى گفته مى‌شود . شیخ احمد احسایى متولّد 1166 هجرى قمرى است . وى بر این اعتقاد بود که امام زمان ( ع ) وجود دارد ولى در عالم دیگرى غیر از عالم مادّه است . همچنین معتقد بود که همواره در بین شیعه ، شیعه ى کاملى وجود دارد که واسطه بین امام زمان و مردم است ، وى این شخص را رکن رابع نامیده است . اصول دین آنها عبارت است از : توحید ، نبوت ، امامت و رکن رابع . عقائد شیخیّه شیخیه اصول دین را منحصر در چهار اصل شناخت خدا ، نبوت ، امامت و رکن رابع مى‌دانند . به اعتقاد شیخیه رکن چهارم دین شناختن شیعیان کامل است و آنها واسطه در بین شیعیان و امام غایب هستند و جمیع فیوض بواسطه آنها از امام به مردم مى‌رسد و البته معتقدند این شیعیان کامل در حال حاضر بدلیل عدم اقتضاى زمانه بشخصه معروف نیستند و رکن رابع اعتقاد نوعى بوجود چنین شخصى در زمان غیبت است . بعنوان مثال سلمان در زمان رسول الله ( ص ) و اباالفضل در زمان سید الشهدا و نواب اربعه در زمان غیبت صغرى ، رکن رابع بوده اند . شیخیه آذربایجان به این اصل اعتقاد ندارند . اصل رکن رابع را حاج محمدکریم کرمانى بیان کرده است چون اگر چه این اصل در کلام شیخ احمد احسایى وسید کاظم رشتى هم بوده ولى مجمل و در لفافه بوده است . و بعدا به مصلحت زمان واضح تر تبیین شده است شیخیه کرمان را که پیرو حاج محمدکریم‌خان هستند « رکنیه » نیز مى‌خوانند . شیخیه معاد و عدل را از اصول دین مى‌دانند ولى معتقدند اعتقاد به خدا و رسول ضرورتا مستلزم اعتقاد به قرآن و از جمله تعلیمات آن یعنى عدل و معاد است . شیخیه مى‌گویند معاد جسمانى وجود دارد اما بعد از انحلال جسم ، عنصرى که باقى مى‌ماند جسم لطیفى است که به اصطلاح ایشان جسم هورقلیایى است . هورقلیا که ظاهراً کلمه سریانى است ، همان قالب مثالى مى‌باشد که از اصطلاحات فلسفى شیخ احمد احسایى است . وى مى‌گوید : آدمى را دو جسم است ، یکى مرکب از عناصر زمانى که به منزله اعراض جسم حقیقى است و آن مانند جامه‌اى است که انسان آن را مى‌پوشد و از تن بیرون مى‌آورد و آنچه پس از مرگ مى‌پوسد و از میان مى‌رود همین جسم است . دیگر سرشتى است که آدمى از آن آفریده شده و زمانى نیست و از عالم هورقلیا است و در گور او باقى خواهد ماند و آنچه آدمى در روز رستاخیز به هیات آن زنده خواهد شد همین جسم مثالى است و ثواب و عقاب اخروى مربوط به همین جسم مى‌باشد . بازگشت ارواح مردم در کالبد لطیفى است که از جسم دنیوى آنها لطیف‌تر است گرچه در مقایسه با عالم برزخ و قیامت ، جسم محسوب مى‌شود . شیخیه معراج جسمانى پیامبر را مى‌پذیرند ولى معتقدند که پیغمبر در هر فلکى از افلاک ، جسمى متناسب با جرم و جسم آن فلک براى خود گرفت . و این اختلافات نظرى نیز مخصوص شیخیه نیست و اگر کسى اهل تحقیق باشد مى‌بیند که در همین مساله معاد جسمانى مرحوم مجلسى چندین قول مختلف از علما نقل کرده‌است و انصافا فهم حقیقت آن بسیار مشکل است . یکى از اختلافات شیخیه با دیگر شیعیان نحوه نماز خواندن در مزار ائمه است . شیخیه در هنگام نماز در حرم پیغمبر و امامان طورى مى‌ایستند که قبر میان ایشان و قبله واقع شود . امّا مخالفان ایشان یعنى سایر شیعیان دوازده امامى معتقدند که شیخیه درباره مقام ائمه راه غلو پیموده‌اند . گاه شیخیه ، شیعیان مخالف خود را « بالا سریه » و خود را « پشت‌سرى » مى‌خوانند . نیز شیخ احمد احسایى قائل بود که امام زمان ( ع ) زنده است امّا نه با بدن دنیوى بلکه با بدن هورقلیایى است و در عالمى دیگر . عمده عاملى هم که باعث شده علماى شیعه او را منحرف بدانند همین عقیده است . حقیقت نیز همین است که احسایى را نمى توان کافر دانست بلکه حتّى به خروج او مذهب شیعه نیز نمى توان فتوا داد چون وى اگر چه عقائد خاصّى در برخى زمینه ها دارد ، ولى ضرورى دین یا ضرورى مذهب تشیّع را به صراحت انکار نکرده است . عمده دلیل که باعث تکفیر وى شد ، اعتقاد خاصّ او در باب معاد و نحوه ى زندگى امام زمان ( عج ) مى باشد . وى معاد را جسمانى ولى با جسم غیر مادّى و به تعبیر خودش ، بدن هورقلیایى مى دانست . و در مورد امام زمان ( ع ) معتقد بود که آن حضرت اکنون زنده است ولى با بدنى هورقلیایى زندگى مى کند تا زمان ظهورش فرارسد . بر متکلّم شیعى منصف پوشیده نیست که مادّى بودن معاد را نمى توان از شریعت استنباط نمود آنچه ضرورى شریعت است ، جسمانى بودن معاد است امّا درباره ى نوع جسم اخروى دلیلى از شرع به دست نمى آید . در مورد امام زمان ( ع ) نیز تنها زنده بودن او مسلّم است امّا نحوه ى زندگى و مکان حضرتش و چگونگى حضور او در این عالم ، از امورى نیست که بتوان با یقین در موردش سخن گفت . بلى نظر شیخ در این باره با ظاهر روایات به شدّت مخالفت دارد . البته از دل شیخیه گروهاى منحرفى مثل بابیت وبهاییت بیرون آمدند که از مشکلات جامعه اسلامى محسوب مى شوند . اما در رابطه با نظر مقام معظم رهبرى در مورد شیخیه باید گفت : بعد از تحقیقات به عمل آمده ظاهرا از طرف ایشان در این رابطه نظر خاصى ارائه نشده است . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه