من میخواستم بدانم که دوره رجعت چطور دوره ای است وآیا اینکه میگویند همه پیامبران و امامان و همچنین تمام کفار در آن دوره زنده میشوند درست است؟ و در آن دوران آیا مجددا وحی نازل میشود ؟و در آن دوره ایا اثری از مرقد امامان باقی میماند مثلا وقتی امام حسین زنده میشوند آنوقت تکلیف حرم ایشان چه میشود؟!و آیا درست است که میگویند حضرت علی چند بار زنده میشوند و به دنیا باز میگردند؟

مجموع روایات و ادعیه نشان می دهند که امامان (ع) رجعت دارند اما مسائل ریز آن خیلی برای ما روشن نیست و نمی دانیم که وضعیت احکام و مسایل چگونه خواهد بود.یکی از اعتقاداتی که از ضروریات مذهب تشیع که شیعه دوازده امامی آن را باور دارد، عقیده به رجعت است. رجعت در لغت به معنای بازگشت است. معنی اصطلاحی رجعت از دیدگاه شیعه این است که خداوند (هم زمان با ظهور حضرت مهدی(عج« شماری از امت محمد(ص) را پس از مرگشان و پیش از قیامت بر می انگیزاند واین باور از ویژگیهای مذهب آل محمد(ص) می باشد که قرآن نیز بر درستی آن گواهی می دهد.ما معتقدیم گروهی بعد از ظهور حضرت به دنیا برمی گردند. آیات و روایات فراوانی بر این مطلب دلالت دارد، مانند آیه 83 سوره نمل و 11 سوره غافر و روایاتی که علامه مجلسی در جلد 53 بحارالانوار گرد آورده است. رجعت خاص که در دوران ظهور اتفاق می افتد، دو مرحله زمانی دارد مرحله اول مقارن با ظهور و قیام امام زمان(عج) اتفاق می افتد و افرادی که در گذشته زندگی می کرده اند مانند برخی از اصحاب پیامبر(ص) وائمه(ع) به دنیا باز می گردند واز اصحاب امام زمان(عج) می شوند و حضرت را در قیامش یاری می کنند. مرحله دوم رجعت که زمان بازگشتن ائمه(ع) به دنیاست، هنگام رحلت امام زمان(عج) اتفاق می افتد. اولین امامی که با رجعت ایشان رجعت ائمه(ع) آغاز می شود، امام حسین(ع) است. بنابر روایات، هنگام رحلت امام زمان(عج) امام حسین(ع) زنده می شود و مراسم به خاک سپاری امام زمان(عج) را عهده دار می شود و سپس حکومت را رهبری می نماید و مدت طولانی نیز حکومت می فرماید.(مختصر بصائر الدرجات، ص48) ائمه(ع) حکومت جهانی را که امام مهدی(عج) ایجاد می کند، به مدت طولانی اداره و ادامه فرمایند. امام صادق(ع) می فرماید: « ما من امام الا و یکرّ فی قرنه»؛ امامی نیست مگر آنکه در زمان خود رجعت می کند.»(الایقاظ من الهجعه، ص 361، ح112) در حدیث دیگری امام صادق(ع) می فرماید: « لیس منا من لم یؤمن بکرتنا؛ از من نیست کسی که به رجعت ما ایمان نداشته باشد.» لذا ما در زیارت «آل یاسین» که ویژه امام عصر(عج) است، بعد از نام بردن اسامی ائمه(ع) شهادت می دهیم: « ان رجعتکم حق لاشک فیها؛ رجعت شما بدون شک واقع خواهد شد.»(شیخ صدوق، الفقیه، ج3، ص458) و ما نیز آرزو می کنیم که در آن زمان باشیم، چنان که در زیارت جامعه می خوانیم: « و یکر فی رجعتکم؛ خدا یا ما را از کسانی قرار ده که در رجعت ائمه(ع) باز می گردند» و در وداع زیارت جامعه آمده « و أحیانی فی رجعتکم؛ و خدا مرا در رجعت شما ائمه زنده گرداند.» خلاصه آنکه از نظر علما و دانشمندان شیعه چنین پیش از قیام قیامت در ادامه حکومت حضرت مهدى(ع) به ترتیب، دوران رجعت هر یک از ائمه هدا(ع) فرا رسد و جمعى از نیکان بسیار نیک از هر دوران و هم چنین بدکاران بسیار بد از هر زمان به دنیا بازگردند. نیکان براى دیدن دولت کریمه اهل بیت و رسیدن به آرزوى حکومت عدل و داد و بدکاران از براى عقوبت و عذاب دنیا که سزاى اعمال خود را در این دنیاندیده اند. بر این اساس اصل رجعت از اعتقادات مسلم و قطعی شیعه است و لی جزئیات آن چندان دقیق و قطعی روشن نیست .T}رجعت کنندگان چه کسانی اند؟در مورد کسانی که در دوران حکومت جهانی موعود آخرالزمان رجعت خواهند کرد دو دسته روایت نقل شده دسته اول به طور کلی از کسانی یاد می کند که یا کافر خالصند و یا مومن خالص ازاین رو می توان «نام بسیاری» را در آن میان جای داد طبق روایات، پیامبران، حضرت اسماعیل و حضرت رسول اکرم(ص) امیرالمومنین (ع) امام حسین(ع) سایر امامان معصوم (ع) و جمعی از اصحاب با وفای پیامبر اسلام چون سلمان، مقداد، جابربن عبدالله انصاری، مالک اشتر، مفضل بن عمرو نیز اصحاب کهف و برخی دیگر رجعت می کنند. 1. رجعت امام حسین در روزگار ظهور قائم:نخستین رجعت کننده در روزگار ظهور حضرت ولیعصر (عج)، حضرت امام حسین(ع) است . امام صادق (ع) می فرماید: نخستین کسی که زمین برای او شکافته می شود و به روی زمین رجعت می کند، حسین بن علی است و به قدری حکومت می کند که از کثرت سن ابروهایش روی دیدگانش می ریزد.(8)یکی از اصول مسلم و قطعی که شیعه بدان معتقد است این است که امام را امام غسل می دهد این برگرفته از حدیث امام رضا (ع) است که می فرماید: امام را جز امام غسل نمی دهد . بنابراین باید یکی از امامان رجعت نموده مراسم تغسیل و خاکسپاری امام عصر(عج) را برعهده بگیرد که طبق روایات رسیده امام حسین(ع) این مهم را انجام می دهند.در تفسیر عیاشی ذیل آیه شریفه «نم رددنا لکم الکره علیهم (اسراء / 6) « از امام صادق نقل شده است که: مقصود، زنده شدن دوباره امام حسین(ع) و هفتاد نفر از اصحابش در عصر امام زمان(ع) است، در حالی که کلاه خودهای طلایی بر سر دارند و به مردم رجعت و زنده شدن دوباره حضرت حسین (ع) را اطلاع می دهند تا مومنان به شک و شبهه نیفتند و این در حالی است که حضرت مهدی (ع) در میان مردم است.هنگامی که همه مؤمنان، امام حسین(ع) را شناختند و تأیید کردند که او حسین(ع) است مرگ حضرت مهدی(عج) فرا خواهد رسید و دیده از جهان فرو می بندد. آنگاه امام حسین(ع) وی را غسل و کفن و حنوط می کند و به خاک می سپارد که هرگز امام را جز امام غسل نمی دهد.پس از شهادت امام زمان(عج) و تدفین ایشان، امام حسین(ع) عهده دار حکومت جهانی ایشان می شوند و به قدری حکومت می کنند که گفته شده است، از کثرت سن ابروهایش روی دیدگان مبارکش را می پوشاند تا اینکه روز قیامت و رستاخیز فرا رسد.در برخی روایات هم آمده که چون قائم آل محمد (ص) از دنیا برود و یا شهید شود، چهل روز پس از آن قیامت بر پا می گردد و مردگان از گورها به درآیند و برای جزای محشر آماده گردند ...».(ارشاد شیخ مفید، ترجمه ساعدی خراسانی، کتابفروشی اسلامیه، ص 708)در نتیجه باید گفت احتمالا بعد از حضرت مهدی (عج) مدتی امام حسین علیه السلام حکومت نموده و آنگاه قیامت کبری بر پا می شود. ۲- رجعت امام علی (ع) و تکرار آن رجعت علی (ع) از مسائلی است که در احادیث بسیار مطرح شده ، با مطالبی که درباره رجعت آن حضرت آمده ، نشان دهنده نقش مهم آن بزرگوار هنگام رجعت است. این احادیث را در دو قسمت یاد آور می شویم : الف ) قسمتی از احادیث درباره « دابّه الارض » - جنبنده زمین – آمده که آن را به امام علی (ع) تفسیر کرده اند .ب) قسمتی از احادیث که تنها « رجعت امیر المومنین(ع) را بیان می کند و در آنها سخن از جنبنده ی زمین نیست. از این دسته به چند حدیث اشاره می کنیم : عن عبدالکریم قال : سمعتُ أبا عبدالله(ع) یقول : اِنّ إبلیس قال : « أنظر مِن الی یَومِ یُبعَثونَ» فأبی الله ذلک علیه فقال :« إنَّکَ منَ المُنظَرینَ الی یَومِ الَوقتِ المَعلومَ» فاذا کان یوم الوقت امعلوم ظَهَرَ إبلیس لعنه الله... » عبدالکریم از امام صادق (ع) نقل کرده که فرمود : « ابلیس به خدا عرض کرد : « مرا تا روز قیامت مهلت بده ، خدا قبول نکرد و فرمود : « تو تا روز معین مهلت داری» ، پس هنگامی که آن روز معلوم فرارسد؛ شیطان همراه با تمام پیروانش از امام زمان خلقت آدم تا آن روز خلق شده اند ، ظهور می کند و این روز آخرین مرتبه ای است که امیر المومنان (ع) بر می گردد» . پس هنگامی که روز وقت معلوم فرا رسد ، ابلیس با همه سپاهیانش از اولین تا آخرین ، در سرزمین «روحا»در نزدیکی کوفه در مقابل امام علی (ع) و اصحابش ، صف آرایی می کند . در آنجا نبرد عظیمی واقع می شود و سرانجام سپاه ابلیس شکست می خورد و ابلیس پا به فرار می گذارد ، رسول گرامی (ص) اورا دنبال می کند و به میان دو شانه اش ، ضربه ای می زند و او را به هلاکت می رساند . در این هنگام است که خدا پرستش می شود و مشرکی در کار نخواهد بود و امیرمومنان (ع) چهل و چهار هزار سال حکمت خواهد کرد .امام علی (ع) می فرماید :« وَ إنّ لی الکرَّهَ بَعدَ الکرَّهِ والرَّجعَهَ بَعدَ الرَّجعهِ و أنا صاحِبُ الرَّجعاتَ وَالکَرّاتَ » « برای من تکرار پس از تکرار و بازگشت پس از بازگشت است و من صاحب بازگشت های مختلف و تکرار هستم». در همین باره سخن دیگر از خود آن حضرت است که فرمود :« ... و إنی لَصاحِبُ الکَرّات وَ دَولَهِ الدول ، و إنّی لَصاحِبُ العَصا وَ المَسیِمِ ، والدّابَّهُ اللّتی تُکَلِّمُ النّاسَ »جابر بن یزید ، از امام صادق (ع) نقل کرده که برای امیر مومنان (ع) چند رجعت است :« حضرت علی (ع) یکبار با فرزندش حسین بن علی به زمین بر خواهد گشت و پرچم آن حضرت را گرفته ، از بنی امیه و معاویه و آل معاویه و تمامی افرادی که شاهد جنگ با حضرت بودند ، انتقام خواهد گرفت . پس خداوند یارانش را از کوفه که سی هزار و از سایر مردم که هفتاد هزار نفرند ، به سوی آنها می فرستد و در صفین با هم روبرو شده و مثل دوره اول ، به جنگ می پردازد و حضرت آنها را به قتل می رساند . خداوند ایشان را برانگیخته و با فرعون و آل او به شدید ترین عذاب مبتلا خواهد نمود . برگشت دیگری هم حضرت با نبی اکرم (ص) دارد تا خلیفه روی زمین باشد و ائمه ی دیگر، همه از کارگزاران و فرماندهان او خواهند بود» .دابّه الأرض یکی از حوادث زمان رجعت ، خروج دابّه الأرض است . در آیه ای از قرآن خداوند تعالی می فرماید : « وَ إذا وَقَعَ القَولُ عَلَیهِم أخرَجنا لَهُم دابـَّهً لَهُم دابـَّهً مِنَ الأرضِ تُکَلَّمُهُم أنَّ النّاسَ کانوا بِآیاتِنا لا یُؤمنونَ »« و چون گفته (خدا) بر آنان واقع شود ( و نشانه های قیامت آشکار گردد ) جنبنده ای را از زمین برای آنان بیرون می آوریم که با ایشان درباره اینکه مردم نشانه های ما را باور نداشتند ، سخن می گوید ».درباره اینکه دابه الارض کیست ، سخنها گفته شده ، در قرآن نیز توضیحی در این باره وجود ندارد ، بنابراین خصوصیات این موجود را باید در روایات مورد جستجو قرار داد . در احادیث پیامبر (ص) و ائمه اطهار (ع) « دابه الارض » به امیر مومنان تفسیر شده است ، البته صفاتی نیز برای این موجود ذکر شده که از این قرار است : « غذا می خورد ، در بازار راه می رود ، زن می گیرد ، پادشاه زمین است ، صدیق و ذوالقرنین این امت است ، علم کتاب ترد اوست ، آورنده راستی و تصدیق کننده آن است ، با مردم سخن می گوید ، عذاب کوچکتر است ، با ایمان و قاری قرآن است ، یکی از کارهای اصیلش جدا ساختن صفوف مسلمین و منافقین و علامت گذاری آنهاست ، عصای موسی ( رمز قدرت و اعجاز ) و انگشتر سلیمان ( رمز حکومت و سلطه الهی ) ، با اوست و از میان صفا و مروه خارج می شود »در حدیثی از پیامبر (ص) در توصیف « دابه الارض » چنین آمده است : « او به قدری نیرومند است که هیچ کس به او نمی رسد و کسی از دست او نمی تواند فرار کند ، در پیشانی مومن علامت می گذارد و می نویسد مومن ، در پیشانی کافر علامت می گذارد و می نویسد کافر ، عصای موسی و انگشتر سلیمان با اوست »به هر حال رجعت خاصی که در دوران ظهور اتفاق می افتد، دو مرحله زمانی دارد مرحله اول مقارن با ظهور و قیام امام زمان(عج) اتفاق می افتد و افرادی که در گذشته زندگی می کرده اند مانند برخی از اصحاب پیامبر(ص) وائمه(ع) به دنیا باز می گردند واز اصحاب امام زمان(عج) می شوند و حضرت را در قیامش یاری می کنند. مرحله دوم رجعت که زمان بازگشتن ائمه(ع) به دنیاست، هنگام رحلت امام زمان(عج) اتفاق می افتد. در برخى روایات، اصحاب کهف و سلمان و ابوذر و مقداد و مالک اشتر جزو یاران رجعت یافته حضرت مهدى(عج) شمرده شده است، (رجعت، علامه مجلسى، کانون پژوهش اصفهان، چاپ اول، ص 45) (بحارالانوار، ج 53، ص 39، باب الرجعه احادیث 2 و 12 و 13 و 14 و 19 و 20 و 23 و 30).برای مطالعه در این زمینه ر.ک:1.آینده جهان(دولت و سیاست در اندیشه مهدویت)، رحیم کارگر2. بازگشت به دنیا در پایان تاریخ ، خدا مراد سلیمیان .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه