کلمه‌ی «زهرا» یعنی چه؟ و آیا این کلمه صفت مشبهه است یا اسم تفضیل؟

کلمه‌ی «زهراء» از ریشه‌ی «زهر»[1] و‌ بر وزن «فعلاء» صفت مشبهه است و مذکر آن «أزهر» بر وزن أفعل،[2] بر نور و زیبایی و صفا اشاره دارد.[3]این اسم از القاب حضرت فاطمه(س) است،[4] و با آن‌که در این‌گونه نام‌گذاری‌ها نیازی به ارائه دلیل نیست و هر فردی می‌تواند نام‌ها و لقب‌هایی را برای فرزندانش انتخاب کند، و یا آن‌که در طول زمان، متناسب با ویژگی‌های جسمی و یا روحی افراد، القاب جدیدی برای آنها در نظر گرفته شود، اما با این وجود در برخی روایات دلایلی برای این نام‌گذاری ارائه شده است که بدون بررسی سندی و محتوایی، تنها به ذکر برخی از آنها بسنده می‌کنیم:جابر جعفی از امام صادق‌(ع) پرسید؛ چرا حضرت فاطمه(س)، زهراء نامیده می‌شود؟ حضرت(ع) فرمود: زیرا خداوند او را از نور عظمت خودش آفرید. هنگامى که نور وجود فاطمه(س) درخشید، آسمان‌ها و زمین به نور او روشن شد و چشم‌های فرشتگان از دیدن شدّت نور ایشان بسته شد و تمام آنان به سجده افتاده و گفتند این نور چه خصوصیّتى دارد که این قدر تابان و روشن است؟ خداوند فرمود: این نور از نور من است که در آسمان ساکنش کردم، آن‌را از عظمت خویش آفریدم، آن‌را از صلب پیامبرى از پیامبران که بر تمام انبیاء فضیلت و برتری داده‏‌ام خارج نموده‌‏ام، از همین نور است که پیشوایانى را که به امر من قیام می‌کنند و مردم را به طرف من هدایت می‌نمایند می‌آفرینم، این پیشوایان را پس از انقطاع وحی جانشینان خود در روى زمین قرار می‌‏دهم.[5]عماره کندى از امام صادق(ع) پرسید؛ چرا حضرت فاطمه(س) را زهرا نامیدند؟ امام(ع) فرمود: براى این‌که هر گاه فاطمه(س) در محراب عبادت می‌‏ایستاد و به عبادت مشغول می‌‏شد، نور او براى اهل آسمان می‌‏درخشید، همان‌طور که ستارگان براى اهل زمین می‌‏درخشند.[6]ابان بن تغلب پرسید؛ چرا حضرت زهراء(س) به این نام موسوم گردید؟ امام(ع) فرمود: زیرا زهراء(س) در روز سه‏ مرتبه‏ با سه‏ نور مختلف‏ براى امام علی(ع) می‌درخشید:اول: هنگام نماز صبح که مردم در فراش و بسترشان بودند، نور صورت آن‌حضرت(س) می‌درخشید و سفیدى آن نور به منازل آنها در مدینه می‌‏تابید و دیوار منازل ایشان منوّر به نور سفید می‌‏شد، آنها تعجّب می‌‏کردند و محضر رسول خدا(ص) می‌‌آمدند و از ایشان می‌پرسیدند. پیامبر(ص) آنها را به منزل فاطمه(س) می‌‏فرستاد. آنها آن‌جا رفته، ‏دیدند حضرتش در محراب نماز نشسته و نور از محراب و صورت آن بانو ساطع است. فهمیدند نورى که دیده بودند از نور حضرت فاطمه(س) بود.دوم: نیمه روز؛ یعنى هنگام ظهر که حضرت(س) براى خواندن نماز ظهر مهیا می‌‏شد، نورى زرد رنگ از صورت آن حضرت می‌درخشید و زردى نور در منازل مردم می‌افتاد و بدین ترتیب لباس‌‌ها و رنگشان زرد می‌شد. آنها به پیامبر(ص) مراجعه می‌کردند و از ایشان می‌پرسیدند. پیامبر اکرم(ص) ایشان را به منزل حضرت فاطمه(س) فرستاد. آنها وقتى به آن‌جا رفتند دیدند آن‌حضرت(س) در محراب نماز ایستاده و نور صورت‌شان با رنگ زرد درخشش دارد. آنها فهمیدند نورى که دیده‌‏اند، نور صورت آن بانو است.سوم: هنگامى که روز به آخر می‌‏رسید و خورشید غروب می‌‏کرد، نور صورت آن‌حضرت(س) به سرخى مایل می‌‏شد و صورت‌شان با رنگ سرخ می‌‏درخشید. و این علامت خوشحالی و نشانه شکرگزاری آن‌حضرت(س) در مقابل خدا بود. سرخى نور آن‌حضرت داخل منازل مردم می‌‏شد و دیوارهاى منازل آنها را سرخ می‌‏کرد. آنها محضر رسول خدا(ص) می‌‌رسیدند و علت آن‌را از ایشان می‌‌پرسیدند. پیامبر(ص) آنها را به منزل حضرت زهراء(س) فرستاد، آنها می‌رفتند و می‌‏دیدند که آن‌حضرت(س) مشغول تسبیح و تمجید خدا هستند و نور صورت ایشان با رنگى قرمز می‌‏درخشد. آنها فهمیدند نورى که دیده بودند، از نور صورت فاطمه(س) بود.این نور در صورت آن‌حضرت بود تا وقتى که امام حسین(ع) متولد شد. از این تاریخ این نور در صورت‌‏هاى ما ائمه پدید آمد و هر امامى که از دنیا مى‏رود در صورت امام بعدى ظاهر می‌‏گردد تا روز قیامت ادامه دارد.[7] .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه