مجازات انسان در قیامت آیا با توجه به اعتقادات فرد هست یا خیر؟

در پاسخ به این سؤال به چند مسأله اشاره مى شود :مسأله اول، استحقاق عقاب:1- هر کس که راه شناخت حق به روى او بسته باشد و وى هیچ تقصیر و کوتاهى اى در شناخت حق نکرده باشد - در عین حال دینى غیر از اسلام داشته باشد - براى مسلمان نبودنش به جهنم نمى رود. بلى، چنین کسى اگر به نداى عقل و فطرت خود - که برخى از کارها را پلید و زشت و برخى دیگر را خوب و لازم مى داند - عمل نکرد، استحقاق عقاب الهى دارد.2- هر کس از روى عناد و لجاجت حق را منکر شد، یقیناً کافر و جهنمى است: «وَ جَحَدُوا بِها وَ اِسْتَیْقَنَتْها أَنْفُسُهُمْ ظُلْماً وَ عُلُوًّا » آن را از روى ظلم و سرکشى انکار کردند، در حالى که در دل به آن یقین داشتند (نمل، آیه 14)3- هر کس که در شناخت حق کوتاهى کند، در حالى که مى توانسته آن را بشناسد براى مخالفت هاى عملى اى که به دلیل جهل به حق پیدا کرده است، استحقاق عقاب دارد. به طور خلاصه مى توان گفت هر کس به میزان امکانات و استعدادى که دارد مسؤول است و باید پاسخ گو باشد: { لا یُکَلِّفُ اَللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها{ ؛ خداوند هیچ کس را جز به اندازه تواناییش تکلیف نمى کند(بقره، آیه 286)مسأله دوم: برای عقاید، اخلاق و اعمال انسان میزانی مناسب آنها وجود دارد؛ چنان که از آیات فراوانی از قرآن استفاده می شود؛ مانند: 1 - «وَنَضَعُ المَوازین القِسط لِیَوم القِیمه فَلا تُظْلَم نَفْس شَیئا و إِن کان مِثقال حَبه مِن خَردَل أَتینا بِها و کَفی بِنا حاسَبین» انبیاء/47 [و ترازوهای عدل را برای روز قیامت خواهیم نهاد و ستمی به هیچ کس نخواهد شد و اگر عملی به اندازه دانه خردلی (اسپندی) باشد در حساب آوریم و تنها علم ما از همه حسابگران کفایت خواهد کرد و ما نیز خود حسابرس کافی و کامل هستیم.] امام صادق(ع) در تفسیر این آیه می فرماید: ترازوهای قسط و عدالت در روز قیامت عبارتند از پیامبران و اوصیاء (ع): «هم الأنبیاء و الأوصیاء» (نوارالثقلین 3/430، ح 77.)بنابراین، عقاید و اخلاق و اعمال انسان ها را با عقاید و اخلاق و اعمال پیامبران و اوصیای آنان ارزیابی کرده و می سنجند.2 - «فَمَن ثَقُلت مَوازینه فَأُولئِک هُم المُفلِحون و مَن خَفَّت مَوازینَه فَأوُلئِک الَّذِین خَسِروا أَنفُسهم فی جَهنَّم خالِدون»مؤمنون/102 ـ 103 [کسانی که ترازوهای اعمالشان سنگین باشد آنان رستگارانند و کسانی که ترازوهای کردارشان سبک باشد به خود زیان وارد کرده و سرمایه خود را باختند و در جهنم جاوید خواهند بود.] امیرالمؤمنین(ع) درباره پیشوایان کفر و پرچمداران گمراهی می فرماید: برایشان توزین سنجش اعمال نیست و مورد اعتنا قرار نمی گیرند؛ زیرا اینان به امر و نهی خدا و پیامبر اعتنا نکردند. از این رو در دوزخ جاوید خواهند بود.(همان/565، ح 158.)3 - «فَأَمّا مَن ثَقُلت مَوازینه فَهُو فی عیشَه راضِیه و أَمّا مَن خَفَّت مَوازینُه فَأُمُه هاوِیه» قارعه/6 ـ 9. [کسانی که میزان کردارشان سنگین باشد در زندگی خوشی به سر می برند، اما کسانی که میزانشان سبک باشد جایگاهشان دوزخ است.] کسی از امام صادق(ع) پرسید آیا اعمال وزن می شود. فرمود: نه؛ زیرا اعمال جسم نیست، بلکه عرض و صفت است، وانگهی کسی به وزن کردن نیاز دارد که تعداد اشیا و سنگینی و سبکی آنها را نداند و قطعا بر خداوند چیزی پوشیده و پنهان نیست. پرسید: پس معنای میزان چیست؟ فرمود: عدالت است. پرسید: پس معنای آیه «فَمَن ثَقُلت مَوازینه» چیست؟ فرمود: ترجیح عمل و کردار شایسته است. (نورالثقلین 5/658، ح 5.)با توجه به مطالب گفته شده معلو م می شود که اگر کار شایسته را باعقیده صحیح انجام دهد, مستحق پاداش است., واگر کار شایسته ,بدو ن عقیده صحیح انجام پذیرد , در دنیا پاداش آن را می گیرد, اما در آخرت بهره ای ندارد مگر به فضل الهی. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه