از گفته ها، شنيده شده است که برخي از گنهکاران از شدت عذاب مي گويند: اي کاش بدن ما را قيچي مي کردند؛ ولي اين عذاب را مرتکب نمی شدیم . آيا در قرآن کریم چنين آيه اي وجود دارد.؟

قرآن کریم، در در سوره ها و آيات متعددي از عذاب و شدت آن سخن به ميان آمده است و آثار گناه را در ابعاد گوناگون مورد دقّت و مورد بررسی قرار داده است؛ ولي مطلبي با این مضمون، يافت نشد. هر چند عذابی شدیدتر از این نکته در آن آمده است. مانند این که آمده است: انّ المنافقین فی الدّرک الاسفل من النّار. در این قسمت از بحث به برخی دیگر از آياتی که شدت عذاب را مي رساند، اشاره مي شود. خداوند متعال در آيات 105 تا 108 سوره ی هود مي فرمايند: يَوْمَ يَأْتِ لا تَکلَّمُ نَفْسٌ إِلاَّ بِإِذْنِهِ فَمِنْهُمْ شَقِيٌّ وَ سَعِيدٌ. فَأَمَّا الَّذِينَ شَقُوا فَفِي النَّارِ لَهُمْ فِيها زَفِيرٌ وَ شَهِيقٌ. خالِدِينَ فِيها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ إِلاَّ ما شاءَ رَبُّک إِنَّ رَبَّک فَعَّالٌ لِما يُرِيدُ. وَ أَمَّا الَّذِينَ سُعِدُوا فَفِي الْجَنَّةِ خالِدِينَ فِيها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ إِلاَّ ما شاءَ رَبُّک عَطاءً غَيْرَ مَجْذُوذٍ؛ «آن روز که (قيامت) فرا رسد، هيچ کس جز به اجازه ی او سخن نمي گويد. گروهي از آن ها شقاوتمندند و گروهي سعادتمند (گروهي بدبختند و گروهي نيکبخت). اما آن هایی که شقاوتمند شدند، در آتش اند و براي آن ها زفير و شهيق (ناله هاي طولاني دم و باز دم) است. جاودانه در آن خواهند ماند تا آسمان ها و زمين بر پاست، مگر آن چه پروردگارت بخواهد که پروردگارت هر چه را اراده کند انجام مي دهد. اما آن هایی که سعادتمند شدند، در بهشت جاودانه خواهند بود، ما دام که آسمان ها و زمين بر پاست، مگر آن چه که پروردگارت بخواهد، بخششي است قطع نشدني!». در آيات مورد بحث گوشه اي از سرنوشت مردم را در آن روز بيان مي کند، نخست مي گويد: هنگامي که آن روز فرا رسد، هيچ کس جز به اراده ی پروردگار سخن نمي گويد. گاه چنين تصور مي شود که اين آيه که دليل بر سخن گفتن مردم در آن روز است که با اجازه ی پروردگار سخن می گویند، با آياتي که مطلقا نفي تکلم مي کند، منافات دارد، مانند آيه ی 65 سوره ی يس: الْيَوْمَ نَخْتِمُ عَلي أَفْواهِهِمْ وَ تُکلِّمُنا أَيْدِيهِمْ وَ تَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِما کانُوا يَکسِبُونَ؛ «امروز بر دهان آن ها مهر مي نهيم و به جاي آن دست هاي شان سخن مي گويند و پاهاي شان گواهي مي دهند به کارهايي که انجام داده اند». و در آيه ی 35 سوره ی مرسلات مي خوانيم: هذا يَوْمُ لا يَنْطِقُونَ؛ «امروز روزي است که آن ها سخن نمي گويند». به همين دليل بعضي از مفسران بزرگ معتقدند که اصولا در آن روز سخن گفتن مفهومي ندارد، چرا که سخن گفتن وسيله اي است که ما به وسیله ی آن به کشف باطن و درون اشخاص دست می یابیم و اگر ما حسي داشتيم که می توانستیم از افکار هر کس آگاه شويم، هيچگاه نيازي به تکلم نبود، بنا بر اين، در قيامت که کشف اسرار مي شود و همه چيز به حالت «بروز و ظهور» در مي آيد، اصولا تکلم معني ندارد. در پايان آيه اشاره به تقسيم همه مردم به دو گروه کرده؛ مي گويد: «گروهي در آن جا شقي و گروهي سعيدند، گروهي خوش بخت و گروه ديگري بدبختند» فَمِنْهُمْ شَقِيٌّ وَ سَعِيدٌ. «سعيد» از ماده «سعادت» به معناي فراهم بودن اسباب نعمت، و «شقي» از ماده «شقاوت» به معناي فراهم بودن اسباب گرفتاري و مجازات و بلاست، بنا بر اين، سعادت مندان، در آن جهان همان نيکوکاراني هستند که در لابلاي انواع نعمت ها جاي آن ها است و شقاوتمندان، همان بدکاراني هستند که در دل دوزخ در انواع مجازات ها گرفتارند. و اين شقاوت و آن سعادت چيزي جز نتيجه اعمال و کردار و گفتار و نيات انسان در دنيا نيست. سپس حالات شقاوتمندان و سعادتمندان را در عبارات فشرده و گويايي چنين شرح مي دهد: اما آن ها که شقاوتمند شدند در آتش دوزخ «زفير» و «شهيق» دارند و ناله و نعره و فرياد سر مي دهند و اضافه مي کند: «آن ها جاودانه در آتش خواهند ماند تا زماني که آسمان ها و زمين بر پاست. مگر آن چه پروردگارت اراده کند. چرا که خداوند هر کاري را اراده کند انجام مي دهد و اما آن ها که سعادتمند شدند، در بهشت جاودانه خواهند ماند، تا آسمان ها و زمين برپاست. مگر آن چه پروردگار تو اراده کند» اين بخشش و عطيه اي است که هرگز از آنان قطع نمي شود. در آيات فوق در مورد دوزخيان مي گويد: آن ها در آن «زفير» و «شهيق» دارند. در معناي اين دو واژه اهل لغت و مفسران احتمالات متعددي داده اند، بعضي گفته اند. «زفير» به معناي فرياد کشيدني است که با بيرون فرستادن نفس توأم باشد و «شهيق» ناله توأم با فرو بردن نفس است. بعضي ديگر «زفير» را به آغاز صداي الاغ و «شهيق» را به پايان آن تفسير کرده اند که شايد با معناي اول زياد تفاوت نداشته باشد. و به هر حال اين هر دو صداي فرياد و ناله کساني است که از غم و اندوه ناله سر مي دهند، ناله اي که تمام وجود آن ها را پر مي کند و نشانه نهايت ناراحتي و شدت عذاب است. بايد توجه داشت که «زفير» و «شهيق» هر دو مصدرند و زفير در اصل به معناي بار سنگين بر دوش گرفتن است و چون چنين کاري سرچشمه آه و ناله مي شود، به آن زفير گفته شده و شهيق در اصل به معناي طولاني بودن است همان گونه که به کوه بلند «جبل شاهق» مي گويند و سپس به ناله هاي طولاني، اطلاق شده است. به هر تقدیر آیات بسیار زیادی در خصوص عذاب، شدّت عذاب، آثار دنیوی و اخروی گناه، انواع گناه، گنهکاران و غیره سخن به میان آمد که بررسی تمام گونه های آن در این مختصر مقدور نمی باشد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه