دوری کردن از حرام و طلب حلال چطوری میتونه باعث خوش اخلاقی بشه.

ابتدائاً باید عرض کنم؛ احتمالاً منظور شما از حسن خلق، حسن معاشرت با مردمان است؛ همانچنانکه در فرهنگ عامه مراد از حسن خلق همین معنی می باشد. اما شایسته است بدانیم دایره معنایی حسن خلق در روایات اهل بیت علیهم السلام چیزی بیش از رعایت اخلاق معاشرت است. مثلاً به این روایت توجه کنید: امیرالمومنین علیه السلام فرمودند: حسن الخلق فی ثلاث: اجتناب المحارم و طلب الحلال و التوسع علی العیال. (بحار:71/394/63) در این روایت حسن خلق به اجتناب از محرمات الهی، جستجوی رزق حلال و فراهم آوردن راحتی برای اهل و عیال تعبیر شده است. با این حال در پاسخ، منظور شما را همان معنای اول که حسن معاشرت است فرض می کنیم.دین اسلام واجبات و محرمات متعددی دارد اما همه آن ها در یک سطح نمی باشند. یعنی از انجام همه محرمات الهی نهی شده است اما بر ترک برخی از محرمات تاکید بیشتری شده است. این تاکید بیشتر نشان از مهم بودن و تاثیر گذاری بیش از حد ان امر در زندگی انسان دارد. یکی از مسائلی که در دین اسلام و بلکه در همه ادیان بر آن تاکید فراوانی شده است کسب حلال و ارتزاق از روزی حلال است که ذیلاً به چند مورد از ان اشاره می نماییم؛یَأَیُّهَا الْنَّاسُ کُلُواْ مِمَّا فِى الْأَرْضِ حَلالاً طَیِّباً وَلَا تَتَّبِعُواْ خُطُوَ تِ الْشَّیْطَنِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ (بقره 168) . ای مردم از آنچه در زمین است حلال و پاکیزه را بخورید و از گامهای شیطان پیروی مکنید که او دشمن آشکار شماست . درسوره مائده نیز نزدیک به همین مضمون امده است فَکُلُواْ مِمَّا رَزَقَکُمُ اللّهُ حَلالاً طَیِّبًا وَاشْکُرُواْ نِعْمَتَ اللّهِ إِن کُنتُمْ إِیَّاهُ تَعْبُدُونَ. (مائده 88) ای مردم از آنچه خداوند روزی شما گردانیده حلال وپاکیزه را بخورید و تقوی پیشه کنید خداوندی را که به او ایمان دارید . درسوره نحل آیه 114 نیز نزدیک به همین مضامین امده است . بر اساس روایات نیز عبادت هفتاد جزء دارد که برترین جزء آن کسب روزی حلال است. بلکه در حدیث معراج آمده است که خدای متعال به رسولش فرمود: ای احمد! عبادت ده قسمت است که نه قسمت آن طلب روزی حلال می باشد، پس اگر خوراک و نوشیدنی ات پاک و حلال باشد در پناه و حمایت من هستی.فی حدیث المعراج: یا احمد! ان العباده عشره اجزاء تسعه منها طلب الحلال فإن اطیب مطعمک و مشربک فأنت فی حفظی و کنفی/ میزان الحکمه، ری شهری، عنوان «عباده» ذیل انواع العباده (باب 2494)اما در مورد اینکه چگونه حلال خوری باعث حسن خلق می گردد به روایات ذیل توجه نمایید: -  پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله) فرمود: «العباده مع اکل الحرام کالبناء علی الرمل» عبادت، همراه حرام خواری همانند بنای ساختمان، بر شن‌های روان است.(بحارالانوار، ج103، ص61) - حضرت علی(ع) خطاب به کمیل می‌فرماید: ای کمیل! زبان از دل سرچشمه می‌گیرد و دل با غذا قوام می‌یابد، پس در چیزی که جسم صفحه جانت با آن تغذیه می‌شود، به خوبی دقت کن که اگر حلال نباشد، خداوند متعال تسبیح و شکرت را نمی‌پذیرد. (بحارالانوار، ج77، ص275) - امام حسین(ع) در خطبه روز عاشورا به مردمی که به جنگ او آمده بودند فرمود: فقد ملئت بطونکم من الحرام و طبع علی قلوبکم.  شکم شما از مال حرام پر شده و بر دل هایتان مهر زده شده است. (بحارالانوار، ج 54 ص8) همین گناه باعث شد دست به گناه عظیمی همچون کشتن امام بزنند، به همین جهت در تعالیم دینی برحلال خوری تاکیدشده و مقدمه عمل صالح شمرده شده است.می دانیم که  جسم انسان با روح او درآمیخته است و این دو به شدت از یکدیگر متأثر و پیوسته در تعامل با یکدیگرند. لذا با تامل در این روایات در می یابیم که در نتیجه حرام خوری گوشت و پوست انسان از حرام می روید و در نتیجه این بدن و روحی که به آن تعلق گرفته است شوق عبادت و انس با خدا را از دست می دهد. از طرف دیگر کسی که توفیق عبادت و انجام اعمال صالح نیابد طبعاً نور ایمان در او ضعیف و کم رمق خواهد شد. اخلاقیات نیز از ایمان تغذیه شده و با عمل صالح تقویت می گردند. لذا چنین فردی که از اعمال صالح و گرایشات نیک محروم است چگونه می تواند با خَلق خداوند با حسن خُلق رفتار کند. طبعاً به جهت تکبری که دارد احترام و حقوق افراد را رعایت نمی کند یا حرص و طمع درونی او باعث می گردد رعایت امانت را نکند یا در وقت مقتضی دروغ بگوید. خلق خداوند و مردمان از شر چنین فردی در امان نبوده و به خیر او امیدوار نیستند. این همان سوء خلق و عدم حسن خلق می باشد.در پایان شایسته تذکر است که کسب یا رزق حلال به تنهایی نمی تواند عامل حسن خلق گردد بلکه عوامل دیگری نیز مانند تلاش خود فرد در عبادت و ایمان نیز در حسن خلق موثر است. اما با کسب حلال و اجتناب از حرام بستر مناسبی برای رشد اخلاقی و معنوی انسان فراهم می گردد. خداوند شما و ما را توفیق دهد تا با بندگانش به درستی و با حسن خلق رفتار کنیم؛ زیرا خداوند خَلقش را دوست دارد و و به تعبیر روایت، مخلوقات عیال خداوند می باشند لذا شایسته نیست با کسانی که خداوند آن ها دوست دارد و در قرآن با آیه لقد کرمنا بنی آدم ...تکریمشان کرده، بدرفتاری کنیم.    .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه