در مورد آیاتی از قرآن که طبق خود قرآن به وسیله آیات دیگر نسخ و جانشین می شوند توضیح کافی بفرمایید .

راجع به مسأله نسخ در آیات قرآن نکاتی را به عرض می رسانیم :نکته اول : همانطور که شما در سؤالتان اشاره کردید در بعضی آیات قرآن نسخ واقع شده است به این معنا که آیه و حکمی که خداوند متعال برای زمان معینی بیان کرده بواسطه آیه دیگری که حکم جدیدی را بیان می کند نسخ و برداشته می شود مثلاً در آیه نجوا که معروف است که در زمان پیامبر رسم شده بود که عده ای می آمدند در مسجد با پیامبر مخفیانه و درگوشی صحبت می کردند و تعداد این افراد هر روز زیادتر می شد و برای پیامبر اسباب زحمت ایجاد کرده بود لذا خداوند برای امتحان مسلمانان آیه نازل کرد که هر کس می خواهد با پیامبر نجوا کند باید صدقه ای قبل از نجوا بدهد (1) بعد از آمدن این آیه کسی جز حضرت علی (علیه السلام ) حاضر به نجوا با پیامبر نشد و فقط امیر المؤمنین طی سه روز با دادن صدقه با پیامبر نجوا می کرد .بعد ازگذشت مدتی و سخت بودن این مسأله برای مردم خداوند این حکم را به واسطه آیه دیگری رفع و نسخ کرد و اجازه داد بدون صدقه با پیامبر نجوا شود .و این نسخ و جایگزینی حکم جدید با علم خداوند به همه چیز منافاتی ندارد و چون در موقعیت هایی شارع و قانون گذار برای حل بعضی مشکلات و یا کم ظرفیت بودن بعضی افراد بعضی از احکام را بطور موقت بیان می کرده است اما مردم از موقت بودن آن اطلاعی نداشتند بعد از مدت معینی که خداوند از آن آگاهی داشته است حکم جدید صادر می شده است .نکته دوم : مسأله نسخ مطلبی است که اصل آن با عقل سازگار است اما بعضی موارد آیات ناسخ و منسوخ قطعاً نقلی است و باید از طرف خداو پیامبر او آیات ناسخ و منسوخ مشخص شود و هر کسی نمی تواند حکم به نسخ آیه ای بکند بدون اینکه روایت با دلیلی معتبر از طرف پیامبر داشته باشد .نکته سوم : آیات ناسخ و منسوخ در قرآن بسیار کم هستند و هیچ منافاتی با دلالت قرآن بر احکام و حجت بودن آنها ندارد . و بعداً از شناخت آیات ناسخ و منسوخ و محکم و متشابه به آیاتی قابل استدلال واستنباط هستند .منابع:1- علوم قرآن ، حسین جوان آراسته ، دفتر تبلیغات قم .2- تفسیر المیزان ، علامه طباطبایی ، نشر علامه .3- رساله ناسخ و منسوخ در قرآن و دیدگاه، علامه سید محسن موسوی.4- سوره مجادله ، آیه 13.به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 503/400008) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه